Trung Quốc củng cố
quan hệ quốc phòng với Việt Nam nhằm ‘chia để trị’ ở Biển Đông?
BBC News Tiếng Việt
4
tháng 11 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c99rpje34mvo
Chuyến
thăm gần đây của Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc Trương Hựu Hiệp tới
Việt Nam được xem là một dấu hiệu quan trọng thể hiện sự thắt chặt hợp tác quốc
phòng giữa Bắc Kinh và Hà Nội, đồng thời cũng là bước đi chiến lược của Trung
Quốc nhằm giảm bất ổn trong khu vực.
Bộ
trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang (phải) tiếp Phó Chủ tịch Quân ủy
Trung ương Trung Quốc Trương Hựu Hiệp tại trụ sở Bộ Quốc phòng Việt Nam ở Hà Nội
vào ngày 24/10
Trong
bài viết ngày 30/10, báo South China Morning Post (SCMP) dẫn đánh giá của nhà
bình luận quân sự Tống Trung Bình rằng xây dựng "quan hệ hữu nghị, láng giềng
tốt với Việt Nam", bao gồm cả quan hệ quốc phòng, là một mục tiêu ngoại
giao quan trọng của Bắc Kinh, đặc biệt là khi cân nhắc tới yếu tố Mỹ.
Còn
ông Chu Phong, Hiệu trưởng Trường Nghiên cứu Quốc tế, Đại học Nam Kinh, nhận
xét rằng việc tăng cường giao tiếp và hợp tác là vấn đề then chốt đối với Trung
Quốc và Việt Nam.
“Điều
đó có thể giúp ngăn việc các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông trở thành nguồn bất
ổn trong khu vực và ảnh hưởng đến an ninh của Trung Quốc,” ông Chu Phong nhận định.
Thượng
tướng Trương Hựu Hiệp đã có chuyến thăm Việt Nam từ ngày 24 đến 26/10.
Ông
đã chào xã giao Tổng Bí thư Tô Lâm và Chủ tịch nước Lương Cường và hội đàm với
Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang.
Tại cuộc hội
đàm, hai bên đã ký kết các văn kiện: Ý định thư giữa Bộ Quốc phòng Việt
Nam và Bộ Quốc phòng Trung Quốc về tăng cường hợp tác quốc phòng; Thoả thuận hợp
tác Biên phòng giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Trung Quốc.
Áp
dụng ‘chia để trị’
Ông
Chu Phong cho rằng Bắc Kinh có thể muốn tạo dựng một "hình mẫu Việt Nam” để
giảm căng thẳng với các quốc gia có tranh chấp chủ quyền khác, tránh tình trạng
đối đầu như với Philippines.
Vài
tháng qua, mâu thuẫn chủ quyền trên Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc đã
trở nên căng thẳng với những cuộc đụng độ thường xuyên của tàu hai nước.
Trong
bối cảnh này, theo ông Malcolm Davis, chuyên gia phân tích cấp cao thuộc Viện
Chính sách Chiến lược Úc (ASPI), Trung Quốc sẽ có lợi trong việc cố gắng xoa dịu
tranh chấp với Việt Nam và "sử dụng hiệu quả chiến thuật 'chia để trị' để
đạt được mục tiêu của mình".
"Trung
Quốc muốn kiểm soát toàn bộ Biển Đông, vì vậy bằng cách chia rẽ các quốc gia, họ
sẽ 'chiến thắng mà không cần chiến đấu',” ông nói với SCMP.
"Bằng
cách ký thỏa thuận hợp tác an ninh với Việt Nam, Trung Quốc giảm bớt động lực của
Hà Nội trong việc ủng hộ Manila, ngay cả khi Trung Quốc có động thái hung hăng ở
Bãi Cỏ Mây,” ông Davis đánh giá.
Chiến thuật
"chia để trị" có thể bao gồm các biện pháp kinh tế và
ngoại giao để trừng phạt các quốc gia vi phạm các ranh giới không thành văn; và
những ưu đãi về thương mại, đầu tư để dụ dỗ các quốc gia nhỏ hơn và yếu hơn nhằm
mở rộng ảnh hưởng, theo CNN.
Trên
Biển Đông, "lợi ích của Trung Quốc là một Đông Nam Á bị chia rẽ," nhà
phân tích địa chính trị Don McLain Gill thuộc trường Đại học De La Salle ở
Manila (Philippines) từng nhận định với BBC News Tiếng Việt vào tháng
Tám.
Dù
Việt Nam cũng là quốc gia có yêu sách trên Biển Đông, cách cư xử của Trung Quốc
được cho là mềm dẻo hơn so với cách mà họ sử dụng với Philippines.
Theo
ông Tống Trung Bình, Bắc Kinh ngày càng coi Hà Nội là quốc gia trung gian để
cân bằng quan hệ quốc phòng với các nước láng giềng khác.
Ông
nói thêm rằng sức ảnh hưởng của Việt Nam đối với ASEAN và khả năng quân sự
tương đối mạnh của nước này khiến các quốc gia khác, bao gồm Mỹ và Trung Quốc,
muốn thiết lập quan hệ.
Việt
Nam cũng sẽ là "một mục tiêu khả thi đối với các quốc gia quan tâm đến việc
cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc", ông đánh giá.
Theo
bài viết ngày 22/7 của Tiến sĩ khoa học chính trị Nguyễn Khắc Giang trên trang Fulcrum
của Viện nghiên cứu ISEAS–Yusof Ishak Institute (Singapore), Việt Nam và
Philippines nằm ở tuyến đầu trong chiến lược của Mỹ nhằm kiểm soát sự trỗi dậy
của Trung Quốc.
Thời
gian gần đây, Mỹ đã gia tăng hợp
tác quốc phòng với Việt Nam. Có ý kiến cho rằng nếu Trung Quốc quá cứng
rắn trước Việt Nam, có khả năng Hà Nội sẽ nghiêng thêm về phía Washington.
Việt
Nam đến nay vẫn duy trì quan hệ ngoại giao đa phương, cùng lúc với việc củng cố
quan hệ với Trung Quốc.
Vào
tháng Tám, lực lượng cảnh sát biển của Việt Nam và Philippines đã tổ chức các
cuộc tập trận chung đầu tiên.
Tuy
nhiên, khác với Việt Nam, Philippines hợp tác chặt chẽ với Mỹ về mặt quân sự.
"Khi
Trung Quốc nhìn vào Philippines, họ luôn thấy Hiệp ước phòng thủ tương hỗ với Mỹ,
vì vậy Bắc Kinh hung hăng với Manila ở một mức độ nhất định," ông Raymond
M. Powell, Giám đốc Dự án SeaLight thuộc Trung tâm Gordian Knot, nói với BBC
vào tháng Tám.
Trong
khi đó, dù lãnh đạo Việt Nam với Trung Quốc luôn nhấn mạnh tới yêu cầu kiềm chế
và đối thoại để giải quyết khác biệt, hai bên vẫn có những va chạm trên thực địa.
Mới đây là việc lực lượng thực thi pháp luật của Trung Quốc trấn áp, đánh bị thương,
tịch thu tài sản của ngư dân Việt Nam vào cuối tháng Chín.
'Việt
Nam không nên ảo tưởng'
Việt
Nam từng áp dụng cách thức công khai chỉ trích Trung Quốc tương tự như
Philippines. Một ví dụ nổi bật là vào năm 2014, khi Trung
Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 gần quần đảo Hoàng Sa, tại
khu vực mà Việt Nam cho biết là thuộc vùng đặc quyền kinh tế của mình.
Lúc
bấy giờ, Việt Nam đã mời phóng viên báo đài, bao gồm cả phóng viên quốc tế, tới
nơi xảy ra tranh chấp để đưa tin về vụ việc.
Sự
đưa tin rầm rộ của báo chí đã góp phần thổi bùng làn sóng chống Trung Quốc tại
Việt Nam, dẫn tới các cuộc biểu tình rộng khắp, trong đó có những nơi người biểu
tình đập phá các nhà máy mà họ cho là của Trung Quốc.
Những
năm gần đây, nhất là từ năm 2020 đến nay, Việt Nam chọn cách tiếp cận ngược lại,
theo ý kiến của nhà phân tích Derek Grossman thuộc viện nghiên cứu Rand của Mỹ
trên báo Nikkei Asia tháng 7/2024.
Ông
Grossman cho rằng Hà Nội đã đạt thỏa thuận ngầm với Bắc Kinh là không công khai
các xung đột và giải quyết các bất đồng và căng thẳng giữa hai nước hoàn toàn
trong hậu trường nhằm tránh các leo thang không cần thiết.
Tuy
nhiên, trong vụ việc ngư dân Việt Nam bị tấn công hồi tháng 9, Việt Nam
đã lên
án Trung Quốc một cách mạnh mẽ, thẳng thắn hơn.
Nhận
xét với BBC vào thời điểm đó, một nhà nghiên cứu của Dự án Đại sự ký Biển Đông
nói rằng Việt Nam sẽ vẫn giữ cách tiếp cận cũ: ngoại giao âm thầm nhiều nhất có
thể nhưng khi việc ngoại giao này thất bại, hoặc đối với những vụ việc nghiêm
trọng, Việt Nam sẽ lên tiếng công khai
Theo
bài viết ngày 16/10 trên The Diplomat, tác giả Nguyễn Thanh Long cho rằng
Việt Nam phải cân bằng giữa một chiến lược minh bạch mạnh mẽ với việc duy trì
quan hệ song phương ổn định với Trung Quốc.
"Các
chiến dịch ngoại giao công chúng của Việt Nam phải đảm bảo rằng công chúng nhận
thức rõ hai yếu tố. Thứ nhất, Việt Nam có một nền văn hóa hàng hải và nhiều bằng
chứng lịch sử ủng hộ các yêu sách chủ quyền của mình ở Biển Đông. Thứ hai, các
yêu sách chủ quyền và hàng hải của Việt Nam tuân thủ các luật lệ quốc tế,” ông
viết.
Tuy
nhiên, ông cũng nói thêm rằng các quốc gia không nên quá phụ thuộc vào ngoại
giao công chúng, mà nên xem đó như một công cụ bổ sung. Cốt lõi của bất kỳ chiến
lược nào ở Biển Đông vẫn phải dựa trên năng lực quốc gia toàn diện và việc tuân
thủ luật pháp quốc tế.
VIDEO :
Trung Quốc quá bận với Philippines nên bỏ qua Việt Nam?
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c99rpje34mvo
Lý
giải sự khác biệt trong cách Trung Quốc xử sự với Việt Nam và Philippines, ông
Raymond M. Powell nói rằng có thể là do Trung Quốc quá bận rộn với Philippines
đến mức không thể tập trung vào Việt Nam trong thời điểm hiện tại.
Việc
này đã giúp Việt Nam có cơ hội thực hiện việc bồi đắp đảo ở quần đảo Trường Sa.
Tuy
nhiên, ông Powell cho rằng Trung Quốc chưa hề từ bỏ tham vọng yêu sách nắm quyền
kiểm soát Biển Đông.
"Trong
tương lai, chúng ta có thể thấy các cuộc tuần tra xâm nhập trong vùng đặc quyền
kinh tế của Việt Nam sẽ tiếp tục diễn ra và Trung Quốc cuối cùng sẽ chuyển sự
chú ý sang Việt Nam, cố gắng làm suy yếu sự kiểm soát của Việt Nam đối với các
khu vực ở quần đảo Trường Sa."
"Hà
Nội không nên ảo tưởng rằng Trung Quốc sẽ đối xử với họ theo kiểu ít tham vọng
hơn so với bất kì nước nào trong khu vực," ông cảnh báo.
Trong
cuộc hội đàm với ông Trương Hựu Hiệp, Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang một lần
nữa nhắc đến việc cần sớm ký kết Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), vốn đã
qua nhiều lần lỗi hẹn sau hơn 10 năm đàm
phán giữa Trung Quốc và ASEAN.
-----------------------------
Tin
liên quan
·
Tân tổng thống Mỹ
có làm thay đổi thế cục Biển Đông?
2
tháng 11 năm 2024
·
'Việt Nam xây hai
đường băng mới trên quần đảo Trường Sa'
1
tháng 11 năm 2024
·
Radar trên đảo Tri
Tôn: Trung Quốc có thể do thám miền Trung Việt Nam và xa hơn?
27
tháng 10 năm 2024
·
Tổng thống Trump
hay Tổng thống Harris: khác biệt thế nào đối với Việt Nam?
30
tháng 10 năm 2024
·
Campuchia 'không phải
là quả bóng' bị tung hứng giữa Việt Nam và Trung Quốc
2
tháng 11 năm 2024
·
Ông Đường Văn Thái
lãnh án 12 năm tù: các tổ chức nhân quyền quốc tế phản đối
31
tháng 10 năm 2024
No comments:
Post a Comment