The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2023/08/24/the-gioi-hom-nay-24-08-2023/
Ông trùm Wagner Yevgeny Prigozhin là một trong 10 nạn nhân thiệt
mạng trong vụ rơi máy bay tư nhân gần Moscow, theo truyền thông nhà nước Nga.
Ông Prigozhin từng dẫn đầu một cuộc nổi loạn ngắn ngủi bất thành của Wagner hồi
tháng 6. Sau khi thất bại, ông lưu vong sang Belarus và hầu như không còn xuất
hiện trên truyền thông. Nhưng mới đây hôm thứ Hai, ông Prigozhin đã lần đầu
tiên sau nhiều tháng công bố một video – trong đó ông khoe khoang về việc Nga
đã giúp châu Phi “tự do hơn.”
Ấn Độ trở thành quốc gia đầu tiên hạ cánh tàu vũ trụ xuống
khu vực cực nam của Mặt trăng. Mang tên Chandrayaan-3, sứ mệnh này đã hạ cánh
tàu đổ bộ và dự kiến sẽ thả một xe thám hiểm bề mặt mặt trăng. Thành
công của Ấn Độ trái ngược với thất bại của Nga: hôm Chủ Nhật, tàu Luna 25 đã bị
rơi khi cố gắng tiếp cận cực nam. Ấn Độ mới là quốc gia thứ tư đổ bộ xuống bề mặt
Mặt trăng, sau Mỹ, Trung Quốc và Liên Xô.
Rudy Giuliani, cựu luật sư riêng của Donald
Trump, đã ra trình diện sau khi đạt được thỏa thuận bảo lãnh 150.000 USD với
các công tố viên. Ông bị truy tố cùng với cựu tổng thống về nhiều tội danh khác
nhau. Được biết 19 đồng phạm trong vụ án có thời hạn đến thứ Sáu để ra trình diện.
Hiện sáu người được cho là đã trình diện, còn ông Trump dự kiến trình diện vào
thứ Năm. Ông Giuliani và ông Trump phủ nhận hành vi sai trái.
Thống đốc Belgorod, một khu vực ở miền nam nước Nga giáp
Ukraine, cho biết một vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine đã
làm thiệt mạng ba thường dân ở đây. Bộ quốc phòng Nga cũng tuyên bố đã bắn hạ
ba máy bay không người lái đang tìm cách tấn công Moscow. Một quan chức Mỹ cho
biết Mỹ không ủng hộ hay tạo điều kiện cho các cuộc tấn công của Ukraine vào
bên trong lãnh thổ Nga, nhưng lưu ý rằng Ukraine có quyền quyết định cách tự vệ.
Alberto Núñez Feijóo, lãnh đạo phe đối lập Tây
Ban Nha, sẽ có cơ hội thành lập chính phủ trong cuộc bỏ phiếu bổ nhiệm tại
quốc hội vào cuối tháng tới. Đảng Nhân dân trung hữu của ông Feijóo đã thắng được
nhiều ghế nhất trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 7, nhưng cho đến nay vẫn
không đảm bảo được đa số, ngay cả với sự hỗ trợ của đảng cực hữu Vox.
Theo dữ liệu sơ bộ, hoạt động kinh doanh ở Đức đã giảm với tốc độ
nhanh nhất kể từ tháng 5 năm 2020 vào tháng 8. Chỉ số quản lý mua hàng tổng hợp
nhanh HCOB của Đức, vốn theo dõi các lĩnh vực dịch vụ và chế tạo, giảm xuống
44,7 từ mức 48,5 của tháng 7, thấp hơn kỳ vọng của giới phân tích. Có lẽ ngành
dịch vụ không tăng trưởng đủ để có thể bù đắp cho suy thoái trong ngành chế tạo.
Srettha Thavisin tuyên thệ nhậm chức thủ tướng
Thái Lan khi cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra, người thành lập đảng của ông
Srettha, nhập viện ngay trong đêm đầu tiên ngồi tù. Ông Thaksin bị bắt vì tội
tham nhũng hôm thứ Ba khi trở về Thái Lan sau 15 năm sống lưu vong. Có nhiều đồn
đoán cho rằng ông Thaksin có thỏa thuận với quân đội để sớm nhận được lệnh ân
xá từ hoàng gia.
Con số trong ngày: 19, là số lượng F-16 mà Đan
Mạch đã cam kết cung cấp cho Ukraine.
TIÊU ĐIỂM
Ông Trump lại đối mặt cáo trạng
Donald Trump dự kiến ra trình diện tại một nhà tù ở Atlanta vào thứ
Năm. Ông đã bị truy tố 13 trọng tội vào tuần trước với cáo buộc âm mưu lật ngược
kết quả bầu cử năm 2020 ở Georgia. Các luật sư của cựu tổng thống đã sắp xếp
khoản tiền bảo lãnh 200.000 USD để ông được tại ngoại (thoả thuận cũng ra lệnh
cho ông không được đe dọa các nhân chứng hoặc đồng phạm trước phiên tòa). Không
như các bản cáo trạng trước đây ở Washington, Miami và New York, cảnh sát trưởng
Quận Fulton có kế hoạch chụp ảnh ông Trump như mọi bị cáo khác.
18 đồng mưu cùng bị truy tố với ông Trump có thời hạn đến thứ Sáu để ra
trình diện. Hai cựu luật sư hàng đầu của ông, John Eastman và Rudy Giuliani, đã
ra trình diện. Cũng như ông Trump, cả hai ông đều phủ nhận hành vi sai trái.
Công tố quận sẽ chưa tranh luận trước bồi thẩm đoàn trong nhiều tháng tới,
thậm chí là nhiều năm tới. Nhưng nếu ông Trump công kích trên mạng xã hội, qua
đó vi phạm thoả thuận tại ngoại, ông có thể sớm vướng vào nhiều rắc rối hơn thế.
Ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đảo ngược chính
sách
Ủy ban chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ, cơ quan
sẽ ấn định lãi suất vào thứ Năm, đã thay đổi đáng kể. Tháng trước, tổng thống
Recep Tayyip Erdogan đã thay thế ba trong số năm thành viên của ủy ban, bao gồm
những người ủng hộ chính sách kinh tế sai lầm của ông, bằng các nhà kinh tế được
kính trọng. Họ sẽ phục vụ dưới quyền Hafize Gaye Erkan, thống đốc ngân hàng kể
từ tháng 6. Cuộc cải tổ đã dẫn đến một số quyết định đáng hoan nghênh, bao gồm
việc tăng lãi suất thêm 2,5 điểm phần trăm lên 17,5% vào tháng trước. Nhưng
công tác khắc phục thiệt hại từ quản lý kinh tế yếu kém của ông Erdogan – bao gồm
lạm phát cao nhất hai thập niên do cắt giảm lãi suất quá đà – sẽ mất nhiều thời
gian hơn.
Đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm hơn 25% so với đồng đô la kể từ tháng
5, phần lớn do các biện pháp can thiệp tốn kém của ngân hàng vào thị trường tiền
tệ đã chậm lại. Hậu quả là lạm phát lên đến 48% theo năm trong tháng 7, sau khi
đã giảm 8 tháng liên tiếp. Tuy nhiên, các nhà kinh tế được Reuters thăm
dò đều dự đoán có một đợt tăng lãi suất thận trọng tới đây, không quá 3 điểm phần
trăm.
Nhật bắt đầu xả nước thải từ nhà máy hạt nhân
Fukushima ra biển
Từ thứ Năm, Nhật Bản sẽ bắt đầu xả hơn 1 triệu tấn nước phóng xạ đã qua
xử lý từ nhà máy hạt nhân Fukushima Daiichi ra Thái Bình Dương. Số nước này đã
được lọc nhưng vẫn còn một ít chất đồng vị phóng xạ tritium, ở khoảng 1.500
becquerel/lít, thấp hơn khoảng 7 lần so với hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới
về nước uống. Hồi tháng 7, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế đã nói tác động
của việc xả thải lên con người và môi trường là “không đáng kể.” Thủ tướng Nhật
Bản Kishida Fumio đã nhiều lần nhấn mạnh tính an toàn của chương trình này.
Nhưng nhiều người vẫn còn hoài nghi.
Ngư dân địa phương lo ngại danh tiếng của khu vực sẽ bị tổn hại nhiều
hơn. Công chúng không mấy tin tưởng vào chủ đầu tư TEPCO, vốn đã khiến các lò
phản ứng nóng chảy vào năm 2011 vì quản lý cẩu thả. Bên cạnh đó Trung Quốc cũng
cáo buộc Nhật Bản đối xử với đại dương như “cống riêng” của mình. Việc xả hết
nước có thể sẽ mất tới ba mươi năm; nhưng niềm tin vào ngành công nghiệp hạt
nhân của Nhật Bản có thể phải mất nhiều thời gian hơn nữa để phục hồi.
Ukraine đón quốc khánh trong nguy cơ bị Nga không
kích
Ukraine sẽ chào mừng ngày độc lập vào thứ Năm, lần thứ hai kể từ khi bị
Nga xâm lược. Cuộc xâm lược của Nga đã khiến ngày Ukraine trở thành một quốc
gia có chủ quyền vào năm 1991 trở nên quan trọng hơn. Trong khi chỉ 12% người
Ukraine cho rằng ngày độc lập là một ngày quan trọng đối với họ vào năm 2013,
con số đó giờ đây là 63%.
Song tiến độ chậm chạp của cuộc phản công và lo ngại về các đòn không
kích của Nga đã khiến tâm trạng của công chúng đi xuống. Các thành phố như
Kyiv, Poltava và Mykolaiv đã cấm tụ tập đông người. Trọng tâm của ngày độc lập
sẽ là một cuộc triển lãm vũ khí bị phá hủy của Nga tại Khreschatyk, con đường
trung tâm ở thủ đô Kyiv.
Còn nhớ vào ngày độc lập năm ngoái, một số lượng kỷ lục còi cảnh báo
không kích đã vang lên trên khắp đất nước khi máy bay ném bom Nga tiến hành
không kích giả. Nhưng năm nay Nga có thể sẽ tấn công thật, theo tình báo quân sự
Ukraine. Phó chỉ huy Vadym Skibitsky cho biết: “Nó có thể xảy ra sớm hơn một
ngày, muộn hơn một ngày hoặc kéo dài vài ngày. Tôi không nghĩ nó có thể gây ngạc
nhiên cho bất kỳ người dân Ukraine nào.”
No comments:
Post a Comment