Nga
oanh tạc bừa bãi, Ukraina được Mỹ viện trợ giàn hỏa tiễn Patriot như mong ước
Thụy My - RFI
Đăng ngày: 15/12/2022 - 20:14
Gần 10 tháng sau cuộc xâm lăng, trước việc Nga ra sức
phá hoại, rốt cuộc Ukraina cũng có được một trong những giàn hỏa tiễn hiệu quả
nhất thế giới mà lâu nay vẫn mong mỏi. Việc giao Patriot còn là thông điệp
chính trị. Chỉ có những đồng minh thân cận nhất của Mỹ mới được cung cấp loại
vũ khí tân tiến, đắt tiền này.
Các hệ thống hỏa tiễn Patriot của đơn vị phòng không số 1 thuộc quân đội
Đức được giới thiệu với báo chí tại phi trường quân sự ở Schwesing, ngày
17/03/2022. AP - Axel Heimken
Do đa số báo đã lên khuôn trước trận bán kết
Pháp-Maroc, trên trang nhất là các vấn đề trong nước như cải cách hưu bổng, dược
phẩm thiếu, khủng hoảng của phe cực tả...tuy nhiên trên trang web đều có ngay
nhiều bài viết. Riêng Le Figaro và Libération kịp
thay ảnh bìa Les Bleus đang vui mừng sau chiến thắng, chạy tựa lớn « Tập
trung cho trận chung kết » trước đội Achentina của Messi Chủ nhật tới,
và 20 Minutes với dòng tít « Giấc mơ lớn màu
xanh ».
Sư tử Atlas không xơi nổi gà trống Gô-loa
La Croix nhận
thấy « Người Maroc buồn bã nhưng tự hào sau thất bại của những con sư tử
Atlas » : biển người tràn ra đường phố, huấn luyện viên Walid Regragui
từ vài tuần qua trở thành ngôi sao. Libération mô tả «
Tại Rabat, hồi kết của ba tuần lễ vui mừng và hy vọng ». Ở Paris,
25.000 cổ động viên của cả hai đội tràn ngập đại lộ Champs-Élysées nhưng trong
không khí vui tươi, đến quá nửa đêm mới xảy ra những vụ xô xát, tổng cộng 167
người bị câu lưu trong đó 145 ở vùng ngoại ô. Nhật báo kinh tế Les
Echos cho biết đài truyền hình TF1 đã đạt kỷ lục mới : có đến 20,7 triệu
người xem trận bán kết Pháp-Maroc tối qua, chiếm đến trên 66 % khán giả truyền
hình tại Pháp, lúc đỉnh điểm lên đến 23,3 triệu.
Bình luận về trận bán kết, Le
Monde lưu ý đội Pháp đã có đến 5 cầu thủ chính vắng mặt trong World
Cup kỳ này và hai khuôn mặt quen thuộc ngay trước trận đấu, nhưng huấn luyện
viên đầy kinh nghiệm Didier Deschamps vẫn biết cách xoay sở. Đặc biệt Antoine
Griezmann là cầu thủ đa năng, vừa chuyền bóng, dẫn dắt và ở phút thứ năm
đã kiến tạo được bàn thắng cho Theo Hernandez, khiến đội Maroc phải thay đổi
chiến lược.
20 Minutes nhắc đến áp lực đè
lên đội Pháp từ lực lượng cổ động viên Maroc vừa ồn ào vừa hùng hậu, cho biết từ
hai ngày qua công ty hàng không quốc gia Royal Air Maroc đã lập « cầu
không vận » với 30 chuyến bay đặc biệt từ Casablanca đến thắng Doha để đưa
tối đa cổ động viên đến. Như vậy những con « Sư tử Atlas » có đến 12
trên sân vận động chứ không phải 11 ! Libération ghi nhận
quốc ca Pháp La Marseilaise đã bị hầu hết 50.000 cổ động viên
Maroc la ó, và mỗi lần cầu thủ Pháp giành được bóng đều bị những tiếng hô phản
đối với âm lượng cỡ « lũy thừa 10 ».
Vắng một số tên tuổi, Pháp vẫn chạm đến trận chung
kết trong mơ
Trong bài « World Cup : Hạ được Maroc,
Les Bleus tiến gần huyền thoại », Le Figaro ghi nhận bóng đá là như thế
- căng thẳng, toát mồ hôi, lo ngại điều tồi tệ nhất rồi thở phào sung sướng khó
tả...khi chạm tay vào lịch sử. Đội tuyển Pháp đã trải qua tất cả cảm giác này tối
hôm qua trên sân vận động Al-Bayt - mà cứ ngỡ như trên sân Maroc. Vào chung kết
Cúp bóng đá thế giới, bốn năm sau khi đoạt chức vô địch ở Nga, những chàng trai
của Deschamps lại có mặt ở cuộc hẹn mà tất cả các cầu thủ đều mơ ước. Họ đã chiến
đấu kịch liệt với đội Maroc dũng cảm, riêng Antoine Griezmann đã cống hiến hết
mình. Xã luận « Hành trình đến hạnh phúc » của Le
Figaro thở phào : Sư tử Atlas đã không ăn thịt được những chú gà
trống Gô-loa.
Giành được một chỗ trong trận chung kết không
hề dễ dàng. Với đội tuyển Pháp đã là lần thứ tư (1998, 2006, 2018) trong bảy kỳ
World Cup liên tiếp. Ít ai hình dung được ê-kíp có nhiều cầu thủ bị chấn
thương, với những biến động của Liên đoàn và vết hằn giải Euro còn đậm nét, lại
có thể tiến vào sâu như vậy. Thường thì đương kim vô địch rất nhanh chóng bị hạ
bệ trong mùa sau. Ngược lại Les Bleus của Deschamps có tinh thần tập thể đáng
ngưỡng mộ, và những tài năng biết đặt lợi ích của đội lên trên cái tôi, nhìn
chung là một ê-kíp khiến đối thủ không thể coi thường. Chiều Chủ nhật tới đội
Pháp sẽ tiến gần giấc mơ đoạt chức vô địch hai lần liên tiếp mà trong lịch sử
bóng đá chỉ mới có Ý (1934-1938) và Brazil (1958-1962) đạt được.
World Cup kỳ này thành công về nhiều mặt (tổ
chức, quản lý cổ động viên, không xảy ra bạo lực, không khí thân thiện, sân vận
động hiện đại, chất lượng sân thi đấu...), nay lại thêm trận chung kết trong mơ
giữa Pháp và Achentina. Đương kim vô địch đối mặt với huyền thoại bóng đá. Hai
quốc gia cùng tìm kiếm một ngôi sao thứ ba. Mbappé so tài với Messi. Mọi người
chờ đợi cuộc chiến của những người khổng lồ, với đội quân áo lam tài ba phía
sau danh thủ trẻ tuổi Mbappé, và đội Achentina vừa đánh bại Croatia (3-0) được
dẫn dắt bởi tên tuổi lớn Lionel Messi (cùng 5 bàn thắng như Mbappé). Le
Figaro cho rằng trước một Achentina vững chải nhưng ít sáng kiến, Pháp
có nhiều hy vọng trong trận chung kết.
Ukraina : Viện trợ khẩn cấp của đồng minh và
những « chiến binh ánh sáng »
Về tình hình Ukraina, Le Monde nói
về việc « Kiev nhận được viện trợ khẩn cấp của các đồng
minh ». Tại Paris, đại diện 48 quốc gia đã hứa dành 1 tỉ euro để
đối phó với « khủng bố năng lượng » của Putin. Có đến phân nửa số trạm
điện đã bị hư hại, 12 triệu người Ukraina sống trong cảnh chỉ có điện vài tiếng
đồng hồ mỗi ngày trong mùa đông này. Ngoài máy phát điện, Ukraina cần phụ tùng
cho các trạm biến điện, 50 triệu bóng đèn LED để thay thế sản lượng của một lò
phản ứng nguyên tử, vào lúc nhà máy Zaporijia đang trong tay quân Nga.
Trong ánh sáng nhạt nhòa của một căn phòng dường
như dưới hầm trú ẩn ở Kiev, tổng thống Volodymyr Zelensky - đồng chủ trì hội
nghị với đồng nhiệm Pháp Emmanuel Macron - nét mặt âu lo, ngay từ lúc khai mạc
đã nhấn mạnh « Máy phát điện nay cũng cần thiết như xe bọc thép và
áo giáp ». Tổng thống Macron tố cáo : « Nga về
mặt quân sự bộc lộ rõ sự yếu kém, đã chọn một chiến lược độc địa », nhắc
lại rằng những cuộc oanh tạc vào hệ thống điện và sưởi ấm của Ukraina là « tội
phạm chiến tranh » « không thể không bị trừng trị ». Riêng
Pháp sẽ giúp 125 triệu euro.
Phóng sự của Le Figaro đưa
người đọc đến với những « chiến binh của ánh sáng » ở
Ukraina. Đó là những ê-kíp thợ điện đến tận những ngôi làng nằm sát tiền tuyến ở
Donbass bị oanh tạc liên tục, để sửa chữa những cơ sở hạ tầng bị bom pháo của
Nga làm hư hại. Một công việc hết sức rủi ro khi họ luôn phải vắt vẻo trên những
cột điện cao, mặt đất phủ tuyết dưới chân che mất những quả mìn của quân Nga
gài lại. Bài viết do Margaud Benn, nữ phóng viên gan dạ vừa được tặng giải báo
chí Albert-Londres thực hiện.
Nga tác oai tác quái, Ukraina được giao hệ thống
phòng không mơ ước
Cũng về Ukraina, sự kiện Washington sắp giao một
giàn phòng không Patriot cho Kiev rất được các báo chú ý. Les
Echos gọi đây là một giai đoạn « ngoạn mục » cho việc phòng ngự: gần
10 tháng sau cuộc xâm lăng, rốt cuộc Ukraina cũng có được một trong những giàn
hỏa tiễn hiệu quả nhất thế giới mà lâu nay vẫn mong mỏi.
Theo báo chí Mỹ, bộ trưởng quốc phòng Lloyd
Austin trong tuần này sẽ quyết định và trình cho Nhà Trắng để được bật đèn
xanh. Dường như chỉ có một giàn được giao, ít nhất là trong giai đoạn đầu. Từ
lâu Hoa Kỳ vẫn ngần ngại không muốn cung cấp một hệ thống tân tiến như vậy, vì
Matxcơva có thể coi là leo thang, và những khó khăn về hậu cần và kỹ thuật. Giá
của Patriot cũng rất cao : từ 200 triệu đến 1 tỉ đô la tùy theo model, cộng
thêm 3 triệu tiền hỏa tiễn.
Nhưng Lầu Năm Góc phải nhìn nhận là thực tế
chiến trường đã thay đổi, vì Nga phá hủy mạng lưới điện và hệ thống sưởi của
Ukraina trong mùa đông lạnh giá. Kiev ghi nhận 8 đợt oanh tạc từ 60 đến 100 hỏa
tiễn hành trình Kalibr hay hỏa tiễn đạn đạo Iskander, cùng với vô số drone tự hủy.
Chỉ riêng hôm qua, Ukraina đã bắn hạ được toàn bộ 13 drone Shahed của Iran.
Sau Himars, sắp đến lượt Patriot ra uy
Hệ thống Patriot được sản xuất vào cuộc thập
niên 80 đã chứng tỏ uy lực tại Irak và vùng Vịnh trong những năm gần đây.
Patriot có thể chặn được hầu như 100 % mối đe dọa trên không trong vòng bán
kính 60 đến 160 kilomet, với điều kiện bắn đúng hướng. Giàn phòng không di động
này gồm một radar hết sức chính xác và 8 giàn phóng, mỗi giàn có 4 hỏa tiễn bắn
chặn bay nhanh gấp 3 đến 4 lần vận tốc âm thanh khiến không phi cơ tiêm kích
hay hỏa tiễn hành trình nào thoát được. Giàn Patriot giao cho Kiev có thể lấy từ
kho vũ khí của Ba Lan hay Rumani.
Tuy vậy động thái này vẫn không đảo lộn được
thế trận. Dù học rất nhanh cách sử dụng vũ khí NATO, các chiến binh Ukraina còn
phải mất nhiều tháng mới nắm vững. Việc triển khai và bảo trì mỗi hệ thống
Patriot cần khoảng 100 quân nhân, dù chỉ ba người là đủ để khai hỏa. Hơn nữa,
Patriot bảo vệ được trong vòng khoảng trăm cây số, trong khi diện tích Ukraina
lên đến 660.000 km2…Nhất là tất cả hệ thống phòng không đều có thể bị bão hòa nếu
rất nhiều hỏa tiễn bay đến hàng loạt, mà Nga toàn tấn công theo kiểu này, dùng
lẫn lộn những hỏa tiễn mạnh với các drone tự hoại giá rẻ.
Không quân Pháp cho biết cần tổ chức phòng
không « nhiều lớp », gồm hỏa tiễn bắn chặn tầm ngắn, tầm trung và tầm xa để
chia sẻ các mục tiêu, không « overkill » (lãng phí nhiều hỏa tiễn cho cùng một
mục tiêu) đồng thời bảo đảm không một hỏa tiễn nào của địch lọt qua được. Đặc
biệt không dùng hỏa tiễn tiên tiến cho những mục tiêu kém quan trọng, như vậy
phải nhanh chóng nhận dạng được chúng. Paris cũng xác nhận việc gởi hệ thống
phòng không SAMP/T Mamba cho Ukraina.
Vũ khí tân tiến, đắt tiền chỉ dành cho đồng minh
thân cận của Mỹ
Thông tín viên Le Figaro tại
Washington lưu ý, đây sẽ là loại hiện đại nhất được Hoa Kỳ viện trợ, sau khi
các giàn phóng rốc-kết đa nòng Himars đã giúp quân đội Ukraina chiếm được ưu thế
trên chiến trường trước quân Nga vốn dồi dào đạn pháo. Những tháng gần đây,
Washington đã chuyển giao các hệ thống phòng không tầm trung - từ hỏa tiễn Hawk
cho đến Nasams có công nghệ hiện đại hơn.
Việc giao Patriot, mà Ukraina đã đề nghị từ
trước khi quân Nga tràn sang, còn là thông điệp chính trị. Chỉ có những đồng minh
thân cận nhất của Mỹ mới được cung cấp loại vũ khí tân tiến, đắt tiền này. Tổng
cộng có hơn một chục quốc gia đồng minh đã mua Patriot, trong đó có Đức, Nhật Bản,
Israel. Từ khi Nga xâm lăng Ukraina, Hoa Kỳ đã gởi Patriot sang Ba Lan để tăng
cường phòng vệ, và giao cho Slovakia để đổi lấy S-300 cho Ukraina.
Theo Les Echos, nếu Patriot chưa
thể hoạt động trước tháng Hai, tháng Ba, thì tin vui lại đến từ phía quân địch.
Lầu Năm Góc ước tính Nga hầu như đã cạn hỏa tiễn dự trữ, đến nỗi phải dùng đến các
loại hết đát, vừa kém hiệu quả vừa nguy hiểm cho người sử dụng. Kiev gần đây
cho rằng Matxcơva chỉ còn 120/900 hỏa tiễn Kalibr, và 270/500 Iskander, để bắn
thêm năm, sáu đợt nữa.
EU bắt tay với ASEAN để làm giảm ảnh hưởng Trung Quốc
Nhìn sang châu Á, Le Figaro cho
biết « Châu Âu muốn cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc tại Đông
Nam Á », trong bối cảnh địa chính trị bất ổn. Các nước ASEAN là thị
trường chiến lược, cũng là mục tiêu bị Tập Cận Bình nhắm đến cho Con đường tơ lụa
mới. Lần đầu tiên hội nghị thượng đỉnh giữa Liên Hiệp Châu Âu (EU) và ASEAN diễn
ra tại Bruxelles hôm qua, nhân kỷ niệm 45 năm thành lập quan hệ. Chỉ có vài nhà
lãnh đạo vắng mặt, như nguyên thủ Pháp bận đến Doha ủng hộ đội tuyển áo
lam.
Nhà nghiên cứu Eva Pejsova, đại học VUB giải
thích, việc ASEAN lại chú ý đến EU có liên quan đến tâm thế mỏi mệt và thất vọng
vì bị kẹt trong cảnh đối địch giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Họ tìm kiếm một đối trọng
trước ảnh hưởng của Bắc Kinh trong khu vực, đặc biệt trên Biển Đông. Vấn đề của
châu Âu là khuyến khích ASEAN, vốn giàu tài nguyên thiên nhiên, đóng vai trò
quan trọng trong chuỗi cung ứng của cựu lục địa. Nhiều nước EU như Litva đã bắt
đầu mở rộng quan hệ chính trị và kinh tế với Đông Nam Á. Với lượng trao đổi
trên 280 tỉ euro năm 2021, EU và ASEAN là đối tác thương mại đứng hàng thứ ba của
nhau, nhưng tiềm năng vô cùng lớn.
Mục tiêu dài hạn là một hiệp định tự do mậu dịch
giữa hai khối, nhưng ưu tiên trước mắt dành cho song phương như hiệp định đã ký
với Việt Nam và Singapore. Tuy vậy tham vọng này còn vấp phải trở ngại về tiêu
chí môi trường, nhân quyền. EU sẽ đầu tư 10 tỉ euro vào khu vực từ nay đến
2027, chủ yếu trong năng lượng tái tạo và nông nghiệp bền vững. Số tiền này lấy
từ Global Gateway - quỹ châu Âu cạnh tranh với « Sáng kiến Vành đai Con đường »
(BRI), tên chính thức của Con đường tơ lụa mới - làm đòn bẩy để huy động vốn tư
nhân. Một trở ngại nữa là thái độ ngần ngại của các nước châu Á trước cuộc xâm
lăng của Nga : trong tuyên bố chung cuộc chỉ có « đa số thành
viên » lên án cuộc chiến.
No comments:
Post a Comment