CROATIA CHIẾN THẮNG: Nói về
Kosovo và Yugoslavia (Nam Tư)
“Tiền lệ
Kosovo” là một trong những diễn ngôn được nhắc đi nhắc
lại bởi cả Tổng thống Putin và các nhóm Putinistas tại Việt Nam từ khi chiến
tranh tại Ukraine mới bắt đầu.
Sự vô lý trong việc so sánh một chiến dịch
không kích kéo dài ba tháng với mục tiêu dừng các hoạt động quân sự của người
Serb ở Kosovo; với một cuộc xâm lược tổng lực (cho đến nay đã tròn một năm) có
ý định xoá bỏ sự tồn tại của một quốc gia độc lập và có chủ quyền lâu đời như
Ukraine đã được Trung phân tích sơ lược trong nhiều video và bài viết.
Tuy nhiên, cách tiếp cận của những nhóm này
ngoài ra còn thiếu thông tin và góc nhìn lịch sử về tình hình chung của
Yugoslavia và lý do can thiệp quân sự quốc tế vào biến động của khu vực này trở
nên cần thiết trong suốt giai đoạn từ 1991 - 2000.
Nhân việc Croatia vừa giành chiến thắng trước
“người khổng lồ” của bóng đá thế giới Brasil, chúng ta có thể tham khảo thêm một
số thông tin để biết thêm về tình hình phức tạp tại khu vực này.
***
A. CROATIA: Giành độc lập từ tay người
Serb/Yugoslavia
Yugoslavia (Nam Tư) là một thực thể chính trị
được tạo ra một cách tương đối duy ý chí của Liên Xô và phong trào Cộng sản
Châu Âu hậu Đệ nhị Thế chiến.
Họ sáp nhập hàng loạt các
nền cộng hoà có tính sắc tộc cao như: Socialist Republic (SR) of Bosnia &
Herzegovina, SR Croatia, SR Macedonia, SR Montenegro, SR Serbia (với hai vùng tự trị là Kosovo và
Vojvodina) và SR Slovenia, vào thành một khối.
Hỗn hợp các cộng hoà sắc tộc này có thể được
giữ lại với nhau bằng vũ lực khi chính quyền liên bang Yugoslavia còn đủ mạnh.
Tuy nhiên, khi mô hình kinh tế - chính trị Xã
hội Chủ nghĩa thuần thuý ở thời điểm này rơi vào khủng hoảng (cũng như là cái
chết của nhà lãnh đạo Tito vào năm 1980), xung đột chính trị bắt đầu hiện rõ ở
những nền cộng hoà thành viên.
Và khác biệt người ta nhớ đến đầu tiên khi giận
dữ là căn tính của họ.
Người Serb - sắc dân đa số
tại Yugoslavia có cảm giác vị trí thống trị của mình trên toàn bộ lãnh thổ này
bị suy yếu. Điều này dẫn đến sự hình thành của phong trào dân tộc cực đoan
Serbia trên khắp Yugoslavia.
Ngược lại, các sắc dân thiểu số khác (như người Croat ở
Croatia hay người
Albanian ở Kosovo) lại cảm thấy mô hình chính trị
Yugoslavia không có tính đại diện cho các nhóm thiểu số, với tính đàn áp vũ lực
cao.
Xung đột sắc tộc lên đến
đỉnh điểm, và Đại chiến tranh Nam Tư (Yugoslav wars) nổ ra với gần một thập
niên xung đột, với hơn năm cuộc chiến tranh đơn lẻ - chồng chéo, và hàng trăm
nghìn người thiệt mạng.
Hầu hết các cuộc chiến này đều được ổn định nhờ
vào sự can thiệp của quốc tế.
Người Croatia tuyên bố độc lập khỏi chính quyền
người Serb đứng đầu của Nam Tư vào năm 1991. Tuy nhiên, họ cũng phải trải qua
quá trình đấu tranh vũ trang trong vòng nửa thập niên với lực lượng ly khai
thân Serbia bên trong lãnh thổ Croatia.
Năm 1995, Croatia chính thức thu hồi toàn bộ lãnh
thổ của mình từ tay lực lượng vũ trang Serbia.
***
B. BOSNIAN GENOCIDE: Điểm can thiệp quan trọng của
quốc tế và tiếng xấu dành cho chính quyền Belgrade.
Tiếng xấu của phong trào dân tộc cực đoan của
người Serb không phải là do phương Tây tạo ra. Và Kosovo cũng chưa bao giờ là vấn
đề quan trọng nhất.
Người ta biết đến chủ
nghĩa dân tộc của người Serb với các hoạt động diệt chủng của họ nhắm tới người
Bosnian (trong chiến tranh Bosnia 1992 - 1995), mà khét tiếng nhất là cuộc thảm
sát tại Srebrenica với hơn 8,000 đàn ông và trẻ em nam người Bosniak bị xử tử bởi
lực lượng người Serb.
Từ giai đoạn này, Toà Hình sự Quốc tế dành cho
Tội ác chiến tranh tại Nam tư Cũ (The International Criminal Tribunal for the
former Yugoslavia - gọi tắt là ICTY) được hình thành. ICTY chủ yếu tập trung vào
các tội ác chiến tranh mà lực lượng người Serb thực hiện tại các vùng do họ chiếm
đóng.
Các quan ngại và định kiến dành cho các phong
trào dân tộc của người Serb (bao gồm cả chiến dịch quân sự của họ nhắm tới
Kosovo) cũng từ đó mà hình thành.
***
C. CROATIA VÀ KOSOVO:
Khi chúng ta nói rằng NATO tấn công “Nam Tư”
vào năm 1999, thật ra Nam Tư giờ đây đã không còn là một khối rộng lớn hay thống
nhất như người ta tưởng tượng. Trong đó, Croatia,
Slovenia, Macedonia, Bosnia & Herzegovina đều
đã tách khỏi thực thể chính trị này.
Đến năm 2006, ngay cả Montenegro cũng không muốn ở chung
và tách khỏi thực thể “Serbia & Montenegro”.
Đối với các cựu thành viên của Yugoslavia cũ
như Croatia, việc Kosovo được thừa nhận độc lập và tách rời khỏi nhà nước của người Serb là một
tiến trình lịch sử đương nhiên. Đơn giản bởi vì không còn sắc dân nào muốn
chung chạ với chính quyền Serb sau Yugoslav wars cả.
***
Bài này chỉ cung cấp thêm các thảo luận về lịch
sử và nền tảng chính trị, không thể hiện quan điểm pháp lý của tác giả về tình
hình Kosovo. Dành tặng những fan của Croatia và Luka Modric.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=9136486493031784&set=a.7765421436804970
Bản Đồ Nam
Tư Cũ
.
===========================================
.
Croatia chính thức là thành viên khối Schengen từ năm 2023
Nguyễn
Hoàng Linh - Saigon Nhỏ
9 tháng 12, 2022
Khu vực
Schengen gồm 26 nước Âu châu sẽ chính thức có thêm thành viên mới là Cộng hòa
Croatia từ đầu năm 2023, sau khi Hội đồng Nội vụ và Tư pháp của Liên Âu thông
qua việc kết nạp quốc gia này trong cuộc họp ngày 8 Tháng Mười Hai 2022.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/12/9-12-Split-Croatia-Unsplash-1024x684.jpg
Thành phố Split của Croatia. (ảnh: Unsplash)
Với kết quả này, kể từ ngày 1 Tháng Giêng
2023, việc kiểm tra đường bộ tại biên giới Croatia với các nước láng giềng
Schengen khác (Ý, Slovenia và Hungary) sẽ được xóa bỏ, còn tại các cảng hàng
không, cần phải chờ tới 26 Tháng Ba 2023 mới có hiệu lực.
Là một điểm đến du lịch, đặc biệt là du lịch
biển, nổi tiếng và rất được ưa thích tại Âu châu, việc Croatia gia nhập khối
Schengen sẽ khiến các du khách tiết kiệm được nhiều giờ chờ đợi khi nhập và xuất
cảnh nước này.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/12/9-12-Split-Croatia-Unsplash-1.jpg
Một chợ ngoài trời ở Split, Croatia. (ảnh: Unsplash)
Khối Schengen (mang tên một ngôi làng ở Luxemburg) quy tụ các quốc gia thành viên Hiệp
ước Schengen về quyền tự do đi lại của công dân các nước trong khu vực. Công
dân các nước khác chỉ cần có visa Schengen do một trong số các nước trên cấp,
là có thể đi lại trong toàn bộ khu vực. Hungary gia nhập khối vào năm 2007 cùng
13 quốc gia khác, trong đợt mở rộng lớn nhất trong lịch sử của “không gian phi
thị thực”.
Như vậy, tính đến đầu năm
2023, với sự gia nhập chính thức của Croatia, khối Schengen có tổng cộng 27
thành viên, trong đó có 23 nước thuộc Liên minh Âu châu (Ba Lan, Cộng hòa
Czech, Hungary, Slovakia, Slovenia, Estonia, Latvia, Lithuania, Malta, Thụy Điển,
Phần Lan, Đan Mạch, Hà Lan, Bỉ, Luxemburg, Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đức,
Áo, Ý, Hy Lạp, Croatia) và bốn nước không thuộc khối EU (Thụy Sĩ,
Liechtenstein, Iceland và Na Uy).
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/12/9-12-Split-Croatia-Unsplash-2.jpg
Thành phố Split của Croatia. (ảnh: Unsplash)
Cũng trong dịp này, hai ứng viên tiềm năng
khác là Bulgaria và Romania chưa được sự đồng thuận của Áo và Hà Lan, nên mặc
dù được xem là đã đủ tiêu chuẩn từ năm 2011, nhưng vẫn tạm giữ vai trò kẻ “đứng
ngoài”. Với Croatia, quốc gia được kết nạp sau cùng tính đến giờ của Liên Âu
(năm 2012), ngày 1 Tháng Giêng 2023 còn đánh dấu mốc thời gian mà nước này gia
nhập khối sử dụng đồng tiền chung Euro (Eurozone), hiện đang có sự hiện diện của
19 nước EU.
No comments:
Post a Comment