Công
nghiệp quốc phòng Hàn Quốc giúp Việt Nam tự chủ an ninh, đa dạng hợp tác
Thu Hằng - RFI
Đăng ngày: 12/12/2022 - 10:31
Việt Nam và Hàn Quốc nâng cấp quan hệ lên « Đối
tác chiến lược toàn diện » ngày 05/12/2022 nhân chuyến công Seoul của chủ
tịch nước Nguyễn Xuân Phúc. Hàn Quốc trở thành nước đồng minh đầu tiên của Mỹ
thiết lập mối quan hệ ở mức cao nhất với Việt Nam. Trước đó, Hà Nội chỉ duy trì
quan hệ « Đối tác chiến lược toàn diện » với ba nước có truyền thống
hợp tác là Nga, Trung Quốc và Ấn Độ.
Ảnh minh họa : Chiến đấu
cơ TA-50 trình diễn tại Ngày thành lập Lực lượng Không quân Hàn Quốc, căn cứ
Không quân Busan, Pyeongtaek, Hàn Quốc, ngày 23/09/2016. AP - Lee Jin-man
Hà Nội và Seoul có một điểm chung giữa là đều « tìm cách
giữ thế cân bằng tế nhị giữa hai đại cường » Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Theo giới chuyên gia, việc chọn Hàn Quốc, thay vì Nhật Bản - một nước hỗ trợ lớn
cho Việt Nam nhưng có đường lối cứng rắn với Bắc Kinh - được cho là để « tránh
gây nghi ngờ vô ích từ phía Trung Quốc ». Việt Nam cũng được Hàn Quốc
coi là một trong những đối tác quan trọng nhất trong « Chiến lược
hướng Nam » của nước này, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, đầu tư
và thương mại.
Trả lời RFI Tiếng Việt ngày 09/12/2022, nghiên cứu sinh Nguyễn Thế
Phương, chuyên về an ninh hàng hải và các vấn đề hải quân, Đại học New South
Wales, cho rằng thắt chặt quan hệ với Hàn Quốc là một giải pháp giúp Việt Nam tự
chủ hơn về quốc phòng, đa dạng nguồn cung vũ khí và hợp tác quân sự.
RFI : Việt Nam và Hàn Quốc đã nâng
quan hệ đối tác từ chiến lược lên thành quan hệ chiến lược toàn diện. Mối quan
hệ này có ý nghĩa như nào với Việt Nam ?
Nguyễn Thế Phương : Nhìn ở
dưới tất cả góc độ, việc nâng cấp quan hệ thể hiện chính sách đối ngoại của Việt
Nam là « đa phương hóa, đa dạng hóa ». Hiện nay, đối với
Việt Nam, chỉ có ba nước ở tầm « Đối tác chiến lược toàn diện »
là Nga, Ấn Độ và Trung Quốc, giờ thêm Hàn Quốc là bốn và năm sau (2023) có thể
là Úc.
Nhóm đối tác chiến lược toàn diện là nhóm những quốc gia có mối quan hệ
đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam. Hàn Quốc sẽ đặc biệt quan trọng ở mặt
kinh tế, giao lưu văn hóa, thương mại. Một số nhà quan sát cho rằng khi đã nâng
cấp được mối quan hệ Việt-Hàn lên đối tác chiến lược toàn diện, hy vọng trong
tương lai ngắn, hai bên sẽ đẩy mạnh mảng quốc phòng và an ninh. Trước đây, yếu
tố đó chỉ khu biệt ở trong một số mảng, ví dụ hàng hải. Sắp tới cũng hy vọng mảng
đó được đẩy mạnh hơn và giúp cho Việt Nam có thể đa dạng hóa hơn hợp tác, đặc
biệt trong an ninh quốc phòng.
.
RFI : Thời gian gần đây, Hàn Quốc nổi
lên là nhà xuất khẩu vũ khí lớn trên trường quốc tế, đặc biệt là hợp đồng vũ
khí với Ba Lan. Liệu Hàn Quốc có thể trở thành một nguồn cung vũ khí mới cho Việt
Nam, trong bối cảnh Việt Nam đang gặp một chút khó khăn khi nguồn cung chính là
Nga đang lâm chiến ở Ukraina ?
Nguyễn Thế Phương : Thực ra
không phải là một chút khó khăn, mà là khá nhiều khó khăn trong vấn đề nhập khẩu
một số loại vũ khí quan trọng. Vũ khí Nga chiếm khoảng 60-70% vũ khí Việt Nam
hiện có, cho nên cuộc chiến của Nga ở Ukraina khiến cho quá trình nhập khẩu một
số loại vũ khí của Nga, ví dụ máy bay, tầu chiến, bị ngừng trệ. Việt Nam đã lường
trước được việc này bởi vì toàn bộ quá trình đa dạng hóa nguồn cung vũ khí đã
xuất phát cách đây khoảng 5 năm, thậm chí là còn xa hơn. Việc nâng cấp mối quan
hệ chiến lược toàn diện với Hàn Quốc mở ra một triển vọng rất lớn về ngắn hạn
và trung hạn với việc Hàn Quốc có thể trở thành một trong những đối tác về quốc
phòng và an ninh lớn của Việt Nam.
Ở đây sẽ có nhiều mảng khác nhau. Thứ nhất về mặt vũ khí, Việt Nam sẽ
có thêm lựa chọn cho việc nhập khẩu vũ khí. Một ví dụ điển hình ở ngay Đông Nam
Á là Philippines. Hiện tại, Philippines đã mua một số loại vũ khí, khí tài lớn,
ví dụ máy bay tấn công TA-50 của Hàn Quốc. Đối với việc hiện đại hóa hải quân
Philippines, nước này cũng đã đặt đóng một số tầu chiến loại lớn ở Hàn Quốc. Đó
là ví dụ cụ thể để Việt Nam có thể xem xét các loại vũ khí phù hợp với nhu cầu
và nguyện vọng của Việt Nam.
Thứ hai, không chỉ về buôn bán vũ khí, mà là một yếu tố quan trọng hơn
rất nhiều, đó là có khả năng nâng cấp sức mạnh của công nghiệp quốc phòng Việt
Nam lên một chút, ví dụ chuyển giao công nghệ hoặc cả hai bên có khả năng thành
lập một công ty chung để sản xuất các loại vũ khí quốc phòng hoặc đóng tầu. Như
chúng ta biết, Hàn Quốc là một trong những quốc gia có ngành công nghiệp đóng tầu
rất lớn, đứng thứ 3 hay thứ 4 trên thế giới.
Ví dụ công ty đóng tầu lớn Hyundai của Hàn Quốc cũng xuất hiện ở Việt
Nam hay Samsung, ngoài điện thoại là sản phẩm mà chúng ta dễ dàng nhận biết,
cũng là một trong những nhà thầu quốc phòng lớn của Hàn Quốc và họ tập trung
phát triển những loại vũ khí công nghệ cao. Với lịch sử hiện diện ở Việt Nam
như vậy, có thể hy vọng trong tương lai ngắn, hai bên có thể tìm cách nào đó kết
hợp với nhau để phát triển năng lực công nghiệp quốc phòng của Việt Nam. Yếu tố
đó cũng giúp Việt Nam hạn chế bớt việc phụ thuộc quá lớn vào nguồn cung nước
ngoài. Bởi vì về căn bản, khi có xung đột xảy ra, việc phụ thuộc quá lớn vào
nguồn cung nước ngoài sẽ khiến cho khả năng thành công trên chiến trường bị hạn
chế. Điểm này có thể thấy rõ qua cuộc chiến Nga-Ukraina.
Yếu tố thứ ba là những vấn đề mềm hơn một chút, liên quan tới an ninh
hàng hải. Trước đây, Việt Nam và Hàn Quốc cũng có một số hợp tác về an ninh
hàng hải, trong đó điểm rõ ràng nhất là Hàn Quốc chuyển giao hai tầu chiến đã
qua sử dụng cho Việt Nam. Hy vọng rằng trong khoảng 1-2 năm sắp tới, họ cũng
chuyển giao thêm một tầu chiến nữa cho Việt Nam. Ngoài ra, trong tương lai, khi
mối quan hệ được nâng lên tầm chiến lược toàn diện, cũng hy vọng là hai bên có
thể tìm thấy những điểm chung để từ đó tăng cường hợp tác, ví dụ có thể chia sẻ
một số thông tin, như thông tin tình báo, hoặc có thể kết hợp huấn luyện chung,
tuần tra chung hoặc những vấn đề có tầm mức quan trọng tương tự.
Nhưng còn có một yếu tố cần phải nhấn mạnh, đó là mối quan hệ Việt Nam
- Hàn Quốc đặt trong bối cảnh khu vực. Hiện nay, khi Mỹ tập trung vào khu vực Ấn
Độ-Thái Bình Dương và họ mong muốn tăng cường năng lực của các đồng minh và đối
tác của Mỹ, rõ ràng mối quan hệ giữa Việt Nam và Hàn Quốc trong an ninh biển sẽ
đặt trong tư duy đó của cả khu vực. Trong một số lĩnh vực, đặc biệt là an ninh
quốc phòng, nhiều người nói rằng Việt Nam và Mỹ, trong một số trường hợp cụ thể,
khó có thể ngồi nói chuyện song phương và nâng cấp điều đó. Cho nên có thể có
trường hợp đi vòng, thông qua một nước thứ ba - có thể là Ấn Độ, Úc (Úc năm sau
có thể nâng lên đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam), Nhật Bản (vừa rồi
Nhật Bản đã bỏ quy tắc xuất khẩu vũ khí của họ) và bây giờ là Hàn Quốc - Việt
Nam có thể phần nào đó tăng cường mối quan hệ hợp tác với các đồng minh của Mỹ,
với mạng lưới an ninh của Mỹ nói chung và với Mỹ nói riêng. Đó là một trong những
phần mềm mà Việt Nam có thể hưởng lợi từ việc nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược
toàn diện với Hàn Quốc.
Một điểm nữa cũng cần lưu ý trong hợp tác kỹ thuật quân sự, mới đây
(ngày 09/12), Mỹ cũng tuyên bố sẽ bán 12 máy bay huấn luyện cho Việt Nam. Có thể
nói đây là hợp đồng mua sắm vũ khí lớn nhất giữa Việt Nam và Mỹ, từ khi hai nước
bình thường hóa quan hệ, nếu không tính phần Mỹ hỗ trợ cho Việt Nam một số tầu
đã qua sử dụng cho cảnh sát biển. Đây sẽ là một tiền đề để Việt Nam và Hàn Quốc
mở rộng hơn nữa hợp tác, bởi vì Hàn Quốc có kinh nghiệm trong việc tích hợp các
loại vũ khí hệ châu Âu. Mối quan hệ an ninh quốc phòng với Hàn Quốc, đặc biệt
trong lĩnh vực vũ khí, sẽ được mở rộng hơn, nếu như đã có tiền lệ hợp tác an
ninh và mua sắm khí tài giữa Việt Nam và Mỹ.
Nói tóm lại, về ngắn hạn và trung hạn, tức là trong vòng 10 năm nữa,
triển vọng hợp tác an ninh quốc phòng, đặc biệt là về mặt vũ khí, khí tài và
chuyển giao công nghệ quốc phòng giữa Việt Nam và Hàn Quốc, sẽ rất có tiềm năng
trong bối cảnh cả hai đều cần có nhau và trong bối cảnh Việt Nam đang cần đa dạng
hóa nguồn cung vũ khí, khí tài hiện nay.
.
RFI : Như vừa đề cập là Việt Nam đang
tìm cách nâng cao tự chủ quốc phòng. Ở Hà Nội diễn ra Triển lãm Quốc phòng Quốc
tế 2022, lần đầu tiên Việt Nam tổ chức. Đây là cách để Việt Nam đa dạng hóa nguồn
cung và khẳng định phần nào khả năng tự chủ quốc phòng ?
Nguyễn Thế Phương : Thông
điệp đó là đúng. Đối với nhiều người nước ngoài, họ sẽ thấy đó là vấn đề mang
tính tự chủ nhưng nếu phân tích rõ ra, sẽ thấy có nhiều chiều hướng khác nhau về
đối nội và đối ngoại.
Về đối nội, rõ ràng là một triển lãm quốc phòng lớn như vậy mang thông
điệp gửi đến người dân trong nước rằng quân đội Việt Nam hiện nay có đủ khả
năng để bảo vệ an ninh và chủ quyền quốc gia trong một giai đoạn bất ổn như hiện
nay, được thể hiện qua vũ khí, khí tài và thông qua thông điệp trên báo chí.
Về đối ngoại, có hai ý. Ý thứ nhất muốn nói : Việt Nam đang muốn
đa dạng hóa và chúng tôi không muốn phụ thuộc quá nhiều vào Nga nữa. Và chúng
tôi mở thị trường an ninh trong nước, thị trường vũ khí ra với tất cả những nhà
thầu, đối tác quốc phòng nào có nhu cầu.
Thông điệp thứ hai liên quan đến trình độ phát triển của ngành công
nghiệp quốc phòng nội địa Việt Nam sau khoảng 10 năm bắt đầu và khoảng 5 năm
sau Đại hội Đảng lần thứ 12. Lúc đó, đảng Cộng Sản Việt Nam ra một nghị quyết về
phát triển tổ hợp công nghiệp quốc phòng mang tính lưỡng dụng mà Viettel là
cánh chim đầu đàn. Rõ ràng là trong vòng 5 năm trở lại đây, Viettel và các tổ hợp
công nghiệp quốc phòng Việt Nam cũng đã có khả năng sản xuất ra được một số loại
vũ khí, khí tài, đặc biệt là những loại mang tính công nghệ cao, ví dụ các loại
thiết bị không người lái, radar phát hiện máy bay.
Triển lãm quốc phòng lần này là cách để thể hiện rằng công nghiệp quốc
phòng Việt Nam có khả năng chế tạo được một số loại vũ khí, khí tài và có khả
năng xuất khẩu những vũ khí, khí tài đó. Nói cách khác, đây là cơ hội để Việt
Nam quảng bá sản phẩm cho một số khách hàng tiềm năng và cố gắng phát triển thị
trường cho các tổ hợp quốc phòng trong tương lai. Ví dụ một số nước ở Đông Nam
Á, vì gần đây có một số thông tin Philippines cũng quan tâm tới một số loại vũ
khí của Việt Nam, hoặc một số nước ở châu Phi. Điều này cũng thể hiện rõ qua một
tuyên bố của Viettel tại Triển lãm Quốc phòng lần này rằng họ mong muốn tới năm
2025 và sau đó, Viettel có thể xuất khẩu được các vũ khí « made in
Vietnam ».
Đó là những thông điệp không chỉ về đa dạng hóa mà còn về mặt bán vũ
khí và cũng là thông điệp gửi tới một bộ phận trong nước rằng ngành công nghiệp
quốc phòng và quân đội Việt Nam hiện nay có đủ khả năng để làm rất nhiều việc,
không chỉ để bảo vệ tổ quốc mà còn xuất khẩu vũ khí nữa.
.
RFI
Tiếng Việt xin chân thành cảm ơn nghiên cứu sinh Nguyễn Thế Phương, Đại học New
South Wales, Úc.
-------------------------------
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
Hàn
Quốc, Việt Nam nâng cấp quan hệ lên hàng "Đối tác Chiến lược Toàn diện"
Việt
Nam thay chân Trung Quốc đón đầu tư chất bán dẫn Hàn Quốc và Mỹ
VIỆT
NAM - HÀN QUỐC - QUỐC PHÒNG
Việt
Nam - Hàn Quốc cam kết tăng cường hợp tác quốc phòng
No comments:
Post a Comment