Monday, September 22, 2025

BÀI THƠ VỀ CẢI CÁCH RUỘNG ĐẤT CỦA VĂN CAO (Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo)

 



BÀI THƠ VỀ CẢI CÁCH RUỘNG ĐẤT CỦA VĂN CAO

Nguyễn Trọng Tạo

Posted on 16.09.2011 by nguyentrongtao

https://nhathonguyentrongtao.wordpress.com/2011/09/16/bai-th%C6%A1-v%E1%BB%81-c%E1%BA%A3i-cach-ru%E1%BB%99ng-d%E1%BA%A5t-c%E1%BB%A7a-van-cao/

 

https://nhathonguyentrongtao.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/09/vancao1993.jpg?w=326

Văn Cao, 1993 - Ảnh: Nguyễn Đình Toán

 

NTT: Giữa quá nhiều bất trắc cuộc đời, tiếng thơ Văn Cao chẳng bao giờ đổi giọng. Chữ nghĩa của ông như được viết ra từ ngòi bút kim cương chứ không phải bút lông bút sắt. Và khi tiến hành chọn bản thảo tập thơ , Văn Cao rất vui lòng ủy thác cho Nguyễn Thụy Kha, Thanh Thảo và tôi tuyển chọn. Hầu như ông hoàn toàn yên tâm về việc đó. Ông nói: “Ba thằng mày bảo được là được!”. Dù là trong thời kì “đổi mới” rất mạnh mẽ, chúng tôi vẫn thấy ông có một bài thơ mà nhà xuất bản khó lòng chấp nhận, đấy là bài Đồng chí của tôi viết năm cải cách ruộng đất (1956). Bài thơ tràn đầy lòng tin vào chủ nghĩa xã hội mà cảnh tỉnh những sai lầm của hiện tại, nó là tiếng lòng thống thiết của người cộng sản bị xử bắn oan gửi tới các đồng chí của mình. Không trung thực với Đảng, không có lòng can đảm của một đảng viên, không chan chứa một trái tim nhân đạo… không thể viết được một bài thơ rớm máu như thế. Nhưng 30 năm và hơn thế nữa, nó vẫn chỉ là bài thơ của riêng ông. Chúng tôi biết điều đó, và đề nghị ông “để lại”, ông đồng ý ngay. Đầu năm 1995 này, tôi nhắc lại với ông bài thơ ấy, và thấy đã đến “thời” bài thơ có thể in được rồi, nhưng ông nói sau khi nhấp một ngụm rượu: “Thôi, cứ để sau khi mình chết rồi in cũng chưa muộn”. Ngày ông qua đời, tôi bỗng mở sổ tay xem lại bài thơ ấy, và tôi đã khóc.

 

                *

 

ĐỒNG CHÍ CỦA TÔI


Người ta các đồng chí của tôi

Treo tôi lên một cái cây

Đợi một loạt đạn nổ

Tôi sẽ dẫy như một con nai con

Ở đầu sợi dây

Giống như một nữ đồng chí

Một anh hùng của Hà Tĩnh

 

Tôi sẽ phải kêu lên

Như mọi chiến sĩ bị địch bắn

Đảng Lao động Việt Nam muôn năm

Cho mọi người hiểu khi tôi chết

Vẫn còn là một đảng viên

Cho mọi người hiểu khi tôi chết

Máu của tôi vẫn còn là máu của Việt Nam

 

Ở dưới gốc cây có các cụ già các bà mẹ

                                 đã nuôi cách mạng

Các em nhỏ từ ba tuổi đứng nhìn tôi

                                             dẫy chết

Có mẹ tôi

Ba lần mang cơm đến nhà tù

 

Hãy quay mặt đi

Cho các đồng chí bắn tôi

 

Tôi sợ các cụ già không sống được

Bao năm nữa

Để nhìn thấy xã hội chủ nghĩa

Của chúng ta.

Chết đi mang theo hình đứa con

Bị bắn

 

Tôi sợ các em còn nhỏ quá

Sẽ nhớ đến bao giờ

Đến bao giờ các em hết nhớ

Hình ảnh tôi bị treo trên cây

Bị bắn

 

Hãy quay mặt đi

Cho các đồng chí bắn tôi…

 

Nước mắt lúc này vì Đảng nhỏ xuống

Dòng máu lúc này vì Đảng nhỏ xuống

Đảng Lao động Việt Nam muôn năm

 

Đảng Lao động…

(1956)

 

                                                 *****

 

 

GIỖ NHẠC SĨ VĂN CAO – 20 NĂM NGÀY MẤT

NGUYỄN TRỌNG TẠO

Posted on 26.07.2015 by nguyentrongtao

https://nhathonguyentrongtao.wordpress.com/2015/07/26/gio-nhac-si-van-cao-20-nam-ngay-mat/

 

Khi ông mất tôi không về Hà Nội viếng ông được, và đã tự mình trình bày tấm ảnh ông với chữ VĂN CAO theo nét chữ ký của ông để trang trí buổi lễ truy điệu tại trụ sở Hội VHNT Thừa Thiên Huế. Tôi đã treo tấm ảnh này 20 năm trong nhà, và hôm nay mang lên thành phố Hòa Bình tặng lại cho vợ chồng con trai trưởng của ông là Họa sĩ Văn Thao.

 

Nghệ sĩ đa tài Văn Cao sinh ngày 15.11.1923, mất ngày 10.7.1995 (tức ngày 13.6.1995 âm lịch). Khi ông mất tôi không về Hà Nội viếng ông được, và đã tự mình trình bày tấm ảnh ông với chữ VĂN CAO theo nét chữ ký của ông để trang trí buổi lễ truy điệu tại trụ sở Hội VHNT Thừa Thiên Huế. Tôi đã treo tấm ảnh này 20 năm trong nhà, và hôm nay mang lên thành phố Hòa Bình tặng lại cho vợ chồng con trai trưởng của ông là Họa sĩ Văn Thao.

 

Trang trại của Văn Thao trong lũng núi, có suối chảy vòng quanh nhà khiến nhớ đến những bài hát Suối Mơ, Thiên Thai bất hủ của người cha. Nhớ xưa, khi tôi đến nhà uống rượu với ông Văn, anh con trai trưởng của ông thường chỉ xuất hiện một chút rồi rút lui vào “hậu trường”. Cũng nhân dịp này, tôi tặng chủ nhà chiếc bi đông đựng rượu bằng inox nhãn hiệu CCCP (Liên Xô cũ) với lời đề tặng:

 

Bi đông 3 lít tặng Thao
Bầu tình 1 khối ba đào nhớ nhau.

 

http://nguyentrongtao.info/wp-content/uploads/2015/07/VanThaoTao2b.jpg   

Bi đông 3 lít tặng Thao Bầu tình 1 khối ba đào nhớ nhau.

 

Ngày giỗ thứ 20 của Văn Cao tận trên núi cao, nhưng gần 100 người yêu quý ông đã về đây dâng hương và nâng ly rượu tưởng nhớ một con người vĩ đại toàn tài Cầm Kỳ Thi Họa của dân tộc chúng ta…

 

Tôi có mấy bài thơ viết tặng ông Văn, xin giới thiệu cùng bạn:

.

NHA KHÍ TƯỢNG

Tặng anh Văn Cao

 

Người báo bão ngồi im
mây đuôi ngựa phất về hướng núi
đột ngột biển tanh cá chuồn bay như trấu.

Người báo bão ngồi im
màn vô tuyến hiện những quầng xám xịt
tam-giác-bão phản chiếu qua giác quan thứ sáu.

Người báo bão ngồi im
những nhà cao tầng? Báo động
những cây đại thụ? Báo động

Gặt sớm những cánh đồng chưa chín tới
ga hàng không thay đổi giờ bay
trời im nắng như không hề sắp bão

Sẽ ra sao khi cơn bão đổi chiều
khi cơn bão chỉ là ảo ảnh
khi giác quan thứ sáu bị lừa?…

Người báo bão ngồi im
nhà thơ già râu tóc trắng ngồi im
những câu thơ – những dòng tin báo bão hiện lên!

1984

 

 

CÂY SẤU NHỎ TRƯỚC NHÀ VĂN CAO

Cây sấu xanh xuân nào không nhớ nữa
ngày hạ sang hoa trắng rắc đầy thềm
lá vàng thu lá bay qua ô cửa
có một người nhìn cây sấu lặng im

 

Chua và thơm và cay cay rượu gạo
sấu thay xanh người ấy trắng mái đầu
những bài ca bay ra ngoài tuổi tác
thơ không vần tươi thắm mãi từng câu

 

Những bức tranh vương sắc màu cây lá
trẻ con leo cột mỡ đón xuân về
chợ họp đông quây dưới tầng bóng nhỏ
người ấy nhìn như tỉnh lại như mê

 

Bỗng cây sấu gãy ngang mùa bão lớn
nỗi đau cây lây sang nỗi đau người
giờ trở lại cây người xa vắng cả
một khung trời trống trải chiếm hồn tôi!..

 

15.11.2001-2002

 

                         *

 

(Ảnh trang này: Nguyễn Đình Toán)

http://nguyentrongtao.info/wp-content/uploads/2015/07/TaoVanCao1994.jpg

Uống rượu với Văn Cao, 1994

 

http://nguyentrongtao.info/wp-content/uploads/2015/07/TaoVanThaob.jpg

Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo và Họa sĩ Văn Thao (phải).

 

http://nguyentrongtao.info/wp-content/uploads/2015/07/VanThao2.jpg

Suối mơ trước nhà Văn Thao.
 

 

VĂN CAO CỦA TOÁN

Posted on 05.12.2013 by nguyentrongtao

 

NGUYỄN ĐÌNH TOÁN VÀ NHỮNG ĐỐI THOẠI KHÔNG LỜI16.11.2013

 

NGUYỄN ĐÌNH TOÁN TRIỂN LÃM ẢNH VĂN CAO11.11.2013

 

 






No comments: