100
ngày đầu của Trump nhiệm kỳ hai: Dư luận Việt Nam trước cú sốc thuế quan
Thanh Phương
- RFI
Đăng
ngày: 30/04/2025 - 12:38
Hôm nay,
30/04/2025, đúng 100 ngày tổng thống Mỹ Donald Trump cầm quyền trong nhiệm kỳ
thứ hai của ông, 100 ngày mà toàn bộ đất nước Hoa Kỳ bị đảo lộn do chính sách
những chính sách của tân chủ nhân Nhà Trắng, như chính sách tinh giản tối đa bộ
máy nhà nước, chính sách cực kỳ gắt gao chống nhập cư bất hợp pháp…
HÌNH
:
Tổng
thống Hoa Kỳ Donald Trump trở về từ cuộc mít tinh tại Maryland, đánh dấu ngày
thứ 100 tại nhiệm, ngày 29/04/2025. © Evelyn Hockstein / Reuters
Kể
từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng, chưa bao giờ nhà nước pháp quyền của Mỹ bị
thử thách như thế, thậm chí các quan chức cao cấp nhất trong chính quyền không
ngần ngại kêu gọi phớt lờ những quyết định của ngành tư pháp. Nhà tỷ phú Cộng
Hòa còn tấn công vào cả các trường đại học theo xu hướng cấp tiến như Harvard,
bị xem là để “lan truyền tư tưởng bài Do Thái”.
Cũng
trong 100 ngày qua, ông đã khiến cả thế giới chao đảo với những đòn thuế quan dồn
dập, trong đó Việt Nam là một trong những nước bị nặng nhất với mức thuế “đối ứng”
lên tới 46%, một cú sốc lớn đối với người dân Việt Nam nói chung và đối với giới
doanh nghiệp nói riêng.
Trả lời
RFI Việt ngữ, ông Lê Quang Huy, nhân viên một công ty ở Sài Gòn, nhận xét về
100 ngày đầu tiên của tổng thống Trump trong nhiệm kỳ 2:
“Về
100 ngày đầu của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai, thì ông ta đã ra nhiều quyết
sách, đường lối về đối nội cũng như đối ngoại quan trọng và gây nhiều tranh cãi
khiến cho tôi, trước đây là một người ủng hộ ông trong nhiệm kỳ đầu tiên của
ông, cũng cảm thấy sửng sốt và bất ngờ.
Những
chính sách đối nội và đối ngoại đó đã gây nhiều xáo trộn trong nội tình nước Mỹ
cũng như trên quốc tế. Cụ thể là chính sách đối với người nhập cư, rồi chính
sách đối với trường đại học Harvard.. Còn về quốc tế thì chẳng hạn như mức thuế
đối ứng quá cao đối với các quốc gia, hay những thay đổi bất ngờ đối với các đồng
minh truyền thống của Mỹ.
Vì
thế, theo như tôi được biết thì trong thời gian vừa qua, tỷ lệ ủng hộ ông trong
nước Mỹ cũng bị giảm. Và trên thế giới thì ông cũng gây nhiều sự bất bình từ
các đồng minh của truyền thống của Mỹ.
Tôi
nghĩ có lẽ mong muốn của ông là để thực hiện lời hứa làm cho nước Mỹ hùng mạnh
trở lại, đưa sản xuất trở về nước Mỹ và tạo nên một cái trật tự thương mại mới
trên thế giới để làm giảm bớt cái thâm hụt mậu dịch của Mỹ đối với các nước.
Nhưng những động thái của ông có vẻ hơi mạnh tay và quá trớn khiến cho dư luận
thế giới không đồng tình với ông. Và tôi nghĩ rằng các đồng minh của ông cũng cảm
thấy không an tâm.”
Về phần
mình luật sư Hoàng Cao Sang, Văn phòng Luật sư Hoàng Việt Luật ở Sài Gòn, cũng
bày tỏ sự thất vọng về nhiệm kỳ thứ hai của tổng thống Trump:
“Khi
ông Donald Trump đắc cử thì dân Việt Nam đa phần trông chờ vào sự lãnh đạo của
ông Trump trong nhiệm kỳ mới, vì người dân Việt Nam thấy ông Trump rất là mạnh
tay đối với Trung Quốc, kể cả về chiến lược quân sự, cũng như là về kinh tế
thương mại.
Cho
nên người Việt Nam cũng rất là trông chờ Donald Trump mạnh tay với Trung Quốc,
cũng như là có những mối quan hệ, hoạt động gắn kết với Việt Nam, đặc biệt khi
một số người thấy tổng bí thư Tô Lâm có một kết nối trước khi ông Donald Trump
đắc cử tổng thống, đó là một dự án sân golf ở Việt Nam hơn 1 tỷ rưỡi đô la.
Khi
ông Trump lên thì ai cũng mong chờ một cái sự thay đổi cũng như sự kết nối với
Mỹ và Việt Nam. Tuy nhiên, sau một thời gian thì người Việt Nam cũng có những
thay đổi nhìn nhận 100 ngày lãnh đạo của ông Donald Trump.
Không
phải là nhiệm kỳ này, mà ngay nhiệm kỳ trước, ông đã thể hiện một bản lĩnh
không rõ ràng của một tổng thống Mỹ. Các đời tổng thống Mỹ khi lãnh đạo họ đều
có một nguyên tắc chung: Khi họ nói vấn đề gì là vấn đề đó được đảm bảo, trên
nguyên tắc là được thực hiện, cũng như có một cái giá trị, khi một tổng thống Mỹ,
một người lãnh đạo thế giới, nói ra.
Tuy
nhiên đối với ông Donald Trump thì lại hoàn toàn khác. Hôm nay ông nói thế này,
ngày mai ông nói thế khác, lệch pha với các nguyên tắc của các tổng thống trước
đây. Ngoài những cái nguyên tắc đó, tôi nhận thấy ông Donald Trump không có một
cái tính gọi là trung thực, đàng hoàng.
Khi
tôi quan sát phiên tòa New York xử ông về tội liên quan tới cô người mẫu khiêu
dâm, thì ông hoàn toàn bác bỏ những điều mà cô người mẫu này nêu lên là trước
đây có quen biết, có chụp hình, có đi đánh golf, có đi vào khách sạn: "
Tôi không biết, tôi không biết cô này, cô này nói lung tung.”
Một
cái nữa: Luật sư Cohen, coi như là luật sư gia đình của ông Trump, khi đứng ra
can thiệp trong vụ này và bị cảnh sát bắt, thì Donald Trump cũng không hề xem
luật sư này là người thân của mình hoặc là người mình giao công việc mà bị gặp
nạn. Ông chối bỏ toàn bộ.
Như
vậy, tôi thấy với tư cách của một nhà lãnh đạo mà lại - tôi dùng từ hơi nặng -
có sự tráo trở như vậy, thì tôi nghĩ hành vi, tư duy của ông cũng sẽ ảnh hưởng
đến những hành động, cũng như sự lãnh đạo của ông đối với nước Mỹ và toàn thế
giới.”
Không
chỉ thất vọng về tư cách và cung cách lãnh đạo của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ
hai, nhiều người Việt Nam còn rất bất ngờ, nếu không muốn nói là bị sốc, vì mức
thuế “đối ứng” lên đến 46% mà tổng thống Trump loan báo ngày 02/04 như là một
biện pháp nhằm làm giảm thặng dư mậu dịch của Việt Nam với Hoa Kỳ. Ông Lê Quang Huy cho biết về phản ứng
của người dân Việt Nam trước mức thuế này:
“Về
mức thuế suất đối ứng 46% mà ông Trump áp dụng cho Việt Nam, phản ứng của người
Việt Nam ở trong nước phần lớn đều cảm thấy mức thuế suất đó cao quá và sẽ ảnh
hưởng tới tăng trưởng kinh tế và kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Nhưng một số
người bình tĩnh hơn thì họ nghĩ đây là một cơ hội để cho Việt Nam định hình lại
cấu trúc kinh tế trong nước, bớt đi xuất khẩu tài nguyên thô và chi phí nhân
công giá rẻ, bởi vì thực sự trong một đơn vị sản phẩm xuất khẩu đi Mỹ, giá trị
của phía Việt Nam không có nhiều, đó chỉ là chi phí nhân công thôi, còn giá trị
sản phẩm là nằm trong sản phẩm của nước ngoài.
Chẳng
hạn như mình xuất đi một đôi giày Adidas hoặc một điện thoại thông minh
Samsung, thì giá trị của Việt Nam trong đó nó đâu có bao nhiêu, toàn là giá trị
của nước ngoài thôi.
Thêm
một vấn đề nữa, theo những nhà chuyên môn, đây cũng là một cơ hội cho Việt Nam
bỏ đi cái gian lận trong xuất xứ, nói nôm na là mình xuất khẩu dùm cho Trung Quốc
để bớt thuế. Một số ý kiến khác thì nghĩ rằng đây là cơ hội để mà cho Việt Nam
mình thoát Trung. Lâu nay Việt Nam mình bị ảnh hưởng Trung Quốc nhiều quá.
Nhưng nói chung, ở Việt Nam người ta cảm thấy lo lắng vì mức thuế đối ứng 46%
này quá cao.”
Giới
kinh doanh "hoang mang"
Về
phần mình, luật sư Hoàng Cao Sang cũng nêu bật thái độ lo lắng của giới doanh
nghiệp:
“Cũng
rất nhiều người bất ngờ với mức thuế của ông Donald Trump đối với Việt Nam. Người
ta nghĩ rằng quan hệ giữa ông Trump và những các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng như
là quan hệ giữa chính phủ Hoa Kỳ với chính phủ Việt Nam không đến nỗi căng thẳng
như thế. Tuy nhiên, khi ông đánh thuế với mức thuế 46% như vậy, giới kinh
doanh, doanh nghiệp hết sức là lo lắng, rất là lúng túng. Những dự án, những
chương trình đã mua hàng xuất qua Mỹ mà bị áp thuế cao như vậy những doanh nghiệp
Việt Nam rất lo lắng.”
Tuy nhiên,
theo ông Lê Quang Huy, sau cú sốc ban đầu, các doanh nghiệp Việt Nam nay cũng cảm
thấy bớt lo lắng hơn về tác động từ thuế đối ứng của Mỹ:
“Ngay
khi nghe ông Trump đưa ra mức thuế suất đối ứng 46% thì đa phần ở Việt Nam người
ta rất là lo lắng, vì sợ sẽ sụt giảm sản xuất và xuất khẩu, ảnh hưởng tới việc
phát triển kế hoạch phát triển lâu dài của doanh nghiệp.
Nhưng
sau một thời gian, sau những cam kết của chính phủ là sẽ tiến hành nhiều đợt
đàm phán với phía chính phủ Mỹ và với các doanh nghiệp đối tác của Mỹ, để xin
giảm bớt thuế suất đó. Đồng thời chính phủ kêu gọi các bộ ngành tăng cường
ký kết thêm các FTA, các hiệp định thương mại tự do, với những thị trường tiềm
năng, để giảm bớt gánh nặng về phía Mỹ. Rồi chính phủ cam kết hỗ trợ doanh nghiệp
để xúc tiến thương mại, v.v.., nói chung là để không tạo nên một cú sốc quá lớn
cho các doanh nghiệp đối với cái thuế suất 46%.
Thành
ra tôi cảm nhận rằng, khác với những ngày đầu, thời gian gần đây, các doanh
nghiệp dần dần cũng bình tĩnh trở lại và trong thời gian tạm thời chưa áp dụng
mức thuế suất cao đó, các doanh nghiệp cũng đang nghĩ ra những đối sách, những
kế hoạch để tránh những thất lợi do việc áp thuế suất cao đó.”
"Tính
khí bất thường" của ông Trump
Vấn
đề đang được đặt ra đó là những chính sách cũng như cung cách lãnh đạo và tính
khí bất thường của tổng thống Donald Trump đang khiến nhiều nước hoặc là e ngại,
hoặc là xa lánh Hoa Kỳ, trong khi Trung Quốc đang lợi dụng tình hình này để tự
khẳng định là một quốc gia “có trách nhiệm”, không chấp nhận những hành động hù
dọa đơn phương trong thương mại. Do trùng hợp vào thời điểm, chuyến thăm Việt
Nam của chủ tịch Tập Cận Bình vào giữa tháng 4, được dự trù từ lâu, đã diễn ra
đúng vào lúc chiến tranh thuế quan do Trump phát động đang làm chao đảo cả thế
giới. Trong bối cảnh này, liệu có nguy cơ Việt Nam bị lôi kéo về phía Trung Quốc
hay không, ông Lê Quang
Huy nhận định:
“Tôi
nghĩ là chuyện đó cũng khó xảy ra, bởi vì kinh nghiệm về những cái bẫy nợ do
“Nhất đái, Nhất lộ” ( Một vành đai, Một con đường ) của Trung Quốc vừa qua đối
với một số nước, ví dụ như ở Châu Phi hoặc là ở Nam Á vừa qua là một bài học
kinh nghiệm. Thành ra nếu ông Trump mà làm quá mạnh tay với thuế suất đối ứng
này, thì tôi cũng không nghĩ là Việt Nam sẽ ngã vào vòng tay của Trung Quốc
đâu.
Đương
nhiên với đường lối ngoại giao cây tre thì chúng ta cũng phải làm như thế nào để
không ngã về bên này và cũng không ngã quá bên kia.”
Luật sự
Hoàng Cao Sang cũng có ý kiến tương tự:
“Tôi
theo dõi các nhà lãnh đạo Việt Nam thời gian vừa rồi thi thấy họ không có khái
niệm sẽ gần Trung Quốc, mà họ đang có xu hướng thân những quốc gia phát triển,
để mà từ đó đưa đất nước Việt Nam phát triển.
Tuy
nhiên, ở đây cũng có một rào cản. Khi ông Trump đánh thuế cao như vậy thì đương
nhiên Việt Nam phải mở ra một thị trường mới. Không đi đường này được thì mình
phải đi đường khác. Và có một nguyên tắc nữa mà người ta hay nói, đó là kẻ thù
của kẻ thù là bạn ta.
Tôi
nghĩ rằng khi ông Donald Trump đánh thuế cao với EU, với Mêhicô, với Trung Quốc
rồi với Canada, thì vô tình ông Trump đã tạo ra một mối quan hệ của những quốc
gia đó lại với nhau. Vì sự sống còn của họ, họ cũng phải có một sự liên kết để
xuất hàng hóa cũng như nhập hàng hóa để tránh tác động của ông Trump đến thị
trường của Việt Nam, cũng như là thị trường của những quốc gia mà bị ông đánh
thuế cao.
Giữa
Việt Nam với Trung Quốc thì mối quan hệ này đã có từ lâu rồi. Xét về mặt chính
trị thì Trung Quốc với Việt Nam cùng một hệ thống chính trị. Còn xét về quan hệ
thương mại hàng hóa, thì Việt Nam ngay cạnh Trung Quốc, cho nên hàng hóa từ
biên giới Trung Quốc qua Việt Nam rất là nhiều và tôi cho rằng khoảng 70, 80%
hàng hóa mà người Việt Nam sử dụng trong gia đình, trong mọi hoạt động thì xem
như đều của Trung Quốc. Thời gian vừa rồi thì Việt Nam muốn mở rộng mối quan hệ
qua các quốc gia khác, để việc xuất khẩu hàng của mình cũng như mối quan hệ về
chính trị được cởi mở hơn.
Tuy
nhiên, tôi cho rằng đây là gần như là một cái gáo nước lạnh hắt vào mối quan hệ
của Việt Nam, trong khi Việt Nam đang muốn mở rộng như vậy. Tất nhiên, khi cánh
tay mình vươn qua bên kia không được, thì đương nhiên mình phải nối lại những
cái mà mình đang có, để sự sống còn, sự phát triển của mình được tốt
hơn.”
Giới
doanh nghiệp Việt Nam hiện đang trông ngóng kết quả đàm phán về thuế quan giữa
Việt Nam và Hoa Kỳ, bắt đầu vào ngày 23/04/2025, với cuộc điện đàm giữa bộ trưởng
Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên với ông Jamieson Greer, Đại diện Thương mại
của Nhà Trắng, Theo thông tin từ Vụ Phát triển Thị trường nước ngoài (bộ Công
Thương), hai bên chỉ mới “thảo luận về những nguyên tắc cơ bản, phạm vi
và lộ trình đàm phán”. Thời gian gấp rút vì việc áp thuế đối ứng chỉ
được tạm hoãn trong 90 ngày.
-------------------------
Các
nội dung liên quan
PHÁP
- KHOA HỌC - DONALD TRUMP
Chính
quyền Trump tấn công giới học thuật, tổng thống Macron mời gọi các nhà
nghiên cứu đến Pháp
HẠT
NHÂN - IRAN - MỸ
Iran
và Mỹ đàm phán vòng hai tại Ý dưới sức ép tối hậu thư từ
No comments:
Post a Comment