Nga
muốn mở rộng « chiến dịch quân sự đặc biệt » từ Ukraina sang Moldova?
Thanh
Hà - RFI
Đăng
ngày: 29/02/2024 - 14:13
Hai năm
sau khi khởi động cuộc chiến tại Ukraina, tổng thống Vladimir Putin phải chăng
đang có ý định mượn tay phe ly khai thân Nga ở vùng Transnistria để khuynh đảo,
thậm chí thôn tính Moldova ? Trong 24 giờ qua, tình hình đã nóng hẳn
lên tại vùng đất với chưa đầy nửa triệu dân, đại đa số chịu ảnh hưởng của văn
hóa Nga, nói tiếng Nga và nằm sát cạnh Ukraina.
Tổng
thống Moldova Maia Sandu (P) và đồng nhiệm Ukraina Volodymyr Zelensky tại lâu
đài Mimi ở Bulboaca, Moldova, ngày 01/06/2023. AP - Vadim Ghirda
Vài tuần
trước cuộc bầu cử tổng thống Nga, giới quan sát nghi nhận Matxcơva dường như muốn
sử dụng lại chiêu bài như tại Ukraina để mở rộng khủng hoảng trong khu vực.
Moldova
đang phấn đấu gia nhập Liên Hiệp Châu Âu và đã được Bruxelles công nhận quy chế
ứng viên. Về phía Transnistria, từ đầu thập niên 1990, vùng đất này tự tuyên bố
độc lập sau một cuộc xung đột vũ trang với lực lượng của Moldova và đã được
Matxcơva yểm trợ. Kể từ đó, 1.500 quân Nga hiện diện thường trực tại
Transnistria. Từ hơn 30 năm qua, quy chế của Transnistria là cái gai trong quan
hệ giữa Moldova và với Liên Bang Nga. Cộng đồng quốc tế, kể cả Nga, chưa bao giờ
công nhận Transnistria là một quốc gia.
Liệu rằng « cuộc
xung đột âm ỉ » đó có nguy cơ bùng lên vào thời điểm này ?
Chủ nhân điện Kremlin đang tính toán những gì ?
Trong cuộc
họp hôm 28/02/2024, các dân biểu tại nước cộng hòa tự xưng Transnistria, một dải
đất không có đường đi ra biển, đã chính thức cầu viện Matxcơva « bảo
vệ » trước nguy cơ chính quyền Moldova tiến hành « một
cuộc diệt chủng ». Ngay lập tức, phía Nga khẳng định « bảo
vệ quyền lợi và các công dân Transnistria là một ưu tiên ».
Chính quyền
Chisinau xem đây là một đòn « tuyên truyền » của Nga
trước bầu cử tổng thống. Nhưng giới quan sát lo ngại, sau khi chiếm được gần
20% lãnh thổ Ukraina, tham vọng quân sự của ông Putin giờ đây mở rộng đến
Moldova. Matxcơva có thể muốn « bổn cũ soạn lại ». Trước
khi xâm chiếm Ukraina năm 2022, Vladimir Putin từng viện cớ « bảo
vệ cộng đồng người Ukraina nói tiếng Nga » ở các khu vực miền
đông Ukraina để mở « chiến dịch quân sự đặc biệt». Hai năm
sau, để củng cố quyền lực trước cuộc bầu cử tổng thống vào giữa tháng 03/2024,
điện Kremlin phải chăng lại viện cớ « bảo vệ quyền lợi của cộng đồng
nói tiếng Nga ở Transnistria » để đưa quân xâm chiếm
Moldova, sáp nhập lãnh thổ này với phần lãnh thổ đã chiếm được của Ukraina, mở
ra Hắc Hải ?
Giống như
Ukraina, Moldova cũng là một quốc gia từng thuộc Liên Xô cũ. Chính quyền
Chisinau chủ trương đi theo mô hình dân chủ của Tây Âu, nhưng về quân sự hiện
chưa được phương Tây yểm trợ mạnh mẽ. Do vậy, một số nhà quan sát cho rằng, có
thể Matxcơva muốn « một công đôi việc » khi khuấy động
tình hình ở vùng Transnistria. Một là tạo nên một vùng căng thẳng mới ở sườn
tây nam Ukraina, cách không xa hải cảng Odessa, và hai là làm suy yếu thêm
Moldova, một quốc gia nhỏ bé với chưa đầy 33 triệu dân, trên một diện tích chỉ
hơn 33.000 cây số vuông.
Ngoài ra
cũng rất có thể là Nga muốn lợi dụng thời cơ vì biết rằng có « động
đến Transnistria thì Moldova hoàn toàn không có khả năng chống lại và
phương Tây thì cũng sẽ không có bất kỳ một công cụ nào để can thiệp cứu
Chisinau ». Trường hợp của bán đảo Crimée hồi 2014 đã chứng minh điều
đó.
Trong bài
toán này, có nhiều yếu tố thuận lợi cho điện Kremlin : Chính trường Mỹ
hoàn toàn tê liệt khiến Washington không thể xuất kho dù chỉ một xu hay một
viên đạn giúp Ukraina. Còn Liên Hiệp Châu Âu thì từ hai năm qua đã mạnh mẽ
tuyên bố ủng hộ Kiev, nhưng cũng đã có nhiều rạn nứt trong hàng ngũ 27 thành
viên, mà điển hình là những chống đối kịch liệt trong Liên Âu sau khi tổng thống
Pháp nêu lên khả năng đưa quân sang Ukraina.
Đành rằng
về thực chất, Transnistria không có tài nguyên hay bất kỳ lợi thế kinh tế hay địa
chiến lược nào khác đáng để Matxcơva quan tâm, nhưng vùng lãnh thổ này có thể
là một công cụ khi ông Putin cần khuấy động tình hình, gây bất ổn cho một quốc
gia cũng rất nhỏ bé đang muốn tiến gần về phía phương Tây.
------------------------------
Các nội
dung liên quan
MOLDOVA -
TRANSNISTRIA
Vùng
ly khai Transnistria ở Moldova kêu gọi Nga « bảo vệ »
No comments:
Post a Comment