Nguyễn Thái Nguyên
19-12-2017
Nhân
đọc bài báo: “Đáng sợ: Trung Quốc đang trên đường thống trị công nghệ
toàn cầu” của David Dodwell đăng trên tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng
(Shouth China Morning Post) do Hồng Thủy dịch đăng trên Giáo dục Việt Nam ngày
29/3/2017. Bài báo này thật ra đã đăng trên rất nhiều tờ báo cả tiếng Trung lẫn
tiếng Anh không chỉ ở HK mà cả ở TQ và nhiều nước khác như là một phát kiến mới,
một sự kiện gây chấn động…. Cũng đã đăng bằng tiếng Việt trên một vài trang mạng
khác ở VN. Gần đây, ngày 14/12, một bạn đọc đã chuyển cho anh Trần Đức Nguyên
bài báo này và anh Trần Đức Nguyên đã nêu một gợi ý khó với chủ ý: chúng ta
đánh giá thế nào nội dung bài viết này? Đây là một vấn đề không đơn thuần về mặt
khoa học công nghệ mà có những nội dung thật giả được pha trộn vào nhau bằng
nghệ thuật chữ nghĩa phục vụ cho ý đồ chính trị nên hết sức phức tạp.
Tôi
đã đọc bài viết này từ mấy tháng trước, nhưng thấy nó không có sức thuyết phục,
nên tôi không chuyển tiếp cho các bạn đọc trong nhóm. Nay nhân anh Trần Đức
Nguyên nêu vấn đề, tôi viết thêm ý kiến của tôi chỉ để quý vị cùng tham khảo mà
không nhằm mục đích bài bác bài báo hay tác giả.
1/ Tôi không bình luận
vào các nội dung bài báo nêu ra, bởi vì từ đầu đến cuối, tác giả đã tâng bốc
quá đà thực tế đang diễn ra ở TQ cả về trình độ khoa học công nghệ lẫn các
thành tựu “số hóa” hoạt động xã hội ở TQ. Đề cao nền công nghệ đẳng cấp “thống
trị toàn cầu” đã đành, lại nhân đó, đề cao Huawei đến mức “Google không nhằm
nhò gì so với Huawei” thì không nói các chuyên gia công nghệ chắc cũng phải phì
cười mà những người dùng Internet như tôi cũng thấy là chuyện tào lao của tác
giả. Lại so tốc độ truyền tin của mạng Internet ở Thâm Quyến (深 圳) nhanh hơn ở New
york! Cho đến nay, Hong Kong và Thâm Quyến không phải là TQ trên tất cả các mặt,
trong đó có mạng Internets. Bất cứ ai đến TQ, dù là năm 2017 này thì đều biết
cái tệ hại của mạng Internet ở đại lục ra sao, ý tác giả là để ta suy ra việc
phát triển và sử dụng Internets ở TQ đã cao hơn Mỹ? Tác giả cố tình đánh lộn
sòng các khái niệm này một cách có chủ đích mà tôi không nói thêm. Vì sao?
2/ Trước hết, phải biết
David Dodwell chính xác là ai đã: Tác giả không tự xưng là “nhà nghiên cứu
thách thức toàn cầu”, điều này phải ghi nhận. Nhưng khi đăng bài báo này thì tờ
báo Hong Kong Shouth China Morning Post lại giới thiệu “tác giả là nhà nghiên cứu
thách thức toàn cầu”. Dĩ nhiên không chỉ do lỗi của tờ báo HK mà chắc tác giả
cũng đồng ý thế. Từ đây, các báo khác đều ghi nhận tác giả có tầm vóc như thế.
Nhưng thật ra, David Dodwell là “Giám đốc Điều hành của Nhóm Chính sách Mậu
dịch Hong Kong – APEC”. Ông này ở HK, làm việc cho HK và dĩ nhiên rất có
nghề trong lĩnh vực tiếp thị quảng cáo, chứ không phải là chuyên gia nghiên cứu
những vấn đề “tầm cỡ toàn cầu” nào cả. Những điều mà tác giả bài báo phán về
tương lai đối với cuộc cách mạng mới mà TQ đã “thống trị”, trên thực tế chưa ai
biết một cách đích xác nội dung cuộc cách mạng công nghệ 4.0 là gì! Còn như
“thanh toán bằng thiết bị di động” rồi “thuê xe đạp bằng thiết bị cảm ứng” thì
công nghệ cao 4.0 nỗi gì, cách đây hơn 10 năm, người Nhật và một số nước Âu Mỹ
đã chơi trò này rồi.
3/ Tờ báo Shouth China
Morning Post của HK, tờ báo đã đăng tải bài báo này hiện nay ra sao? Từ khi trở
về với TQ, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng đã giảm dần tính chất khách quan của một
tờ báo độc lập mà phụ thuộc nhiều vào hệ thống truyền thông khổng lồ của TQ, đặc
biệt, từ tháng 12/2015, tờ báo này đã bị Jack Ma (tên Trung Quốc là Mã Vân) mua
đứt để trở thành sở hữu của Alibaba. Chúng ta đều biết Alibaba là một tập đoàn
đa quốc gia, có hệ thống bán lẻ phủ khắp các nước từ Á sang Âu rồi châu Phi, Mỹ
La tinh… Cả một số vị lãnh đạo và cơ quan truyền thông Việt Nam đều đề cao Jack
Ma như một người “siêu thành đạt” mà thế hệ trẻ VN, nhất là những bạn trẻ đang
có ý định “khởi nghiệp” cần phải noi theo! Chuyến đi của Jack Ma đến VN nhân hội
nghị APEC được các phương tiện truyền thông tung hô đã lôi kéo rất đông bạn trẻ
HN. Điều này thật không ổn một chút nào.
Đối
với nhiều chuyên gia kinh tế thế giới thì Jack Ma khởi nghiệp rồi làm giàu một
cách nhanh chóng từ bán hàng nhái, hàng giả giá rẻ và rất giỏi trong chuyện tổ
chức ăn cắp mẫu mã thời trang các thương hiệu nổi tiếng. Tôi không dám chắc đây
là “nghề chính” của Jack Ma và bây giờ, chắc Tập đoàn Alibaba không thể bán
hàng giả mãi được mà Alibaba đã có nhiều thương vụ mua các nhà máy dệt may và sản
xuất các mặt hàng tiêu dùng ở Ý, ở Pháp, ở Nga và một số nước Đông Âu thì đương
nhiên, Alibaba có quyền hợp pháp để đóng nhãn hàng Made in Italya hay Made in
France…
Nhưng
với một doanh nghiệp “tư nhân” như Alibaba của TQ thì chúng ta khó có thể nói
chắc rằng Jack Ma là ai (là doanh nhân hay còn kiêm các “nhiệm vụ” nào khác nữa).
Còn Alibaba phát triển một cách nhanh chóng, vươn mạnh ra thị trường thế giới
là do tài năng tự thân của Jack Ma hay đây cũng là một trong số những “quân cờ
chiến lược khoác áo tư nhân” của đảng CSTQ để xâm nhập vào các thị trường khó
tính mà các doanh nghiệp nhà nước thường bị nhiều hạn chế? Không phải chúng ta
mà cả các nước phương Tây cũng bị TQ “lừa”, đến khi phát hiện ra thì hậu quả
không nhỏ.
4/ Để rõ hơn vấn đề
này, chúng ta thử xem qua tập đoàn công nghệ nổi tiếng Hua Wei ( 華 為 – Hoa Vi）mà bài báo của David
Dodwell ca ngợi. Tên chính thức của Hua Wei là Công ty trách nhiệm hữu hạn kỹ
thuật Hua Wei được thành lập năm 1987 bởi Nhiệm Chính Phi, cũng có cách đọc
khác là Nhậm chính Phi. Đây là một công ty tư nhân trên danh nghĩa. Nhưng Nhiệm
là ai? Nhiệm Chính Phi là một sĩ quan kỹ thuật của quân đội. Dù năm 1987, người
ta thấy ông ta trong danh sách đoàn đại biểu quân đội dự hội nghị khoa học toàn
quốc. Nhưng các cơ quan có trách nhiệm của TQ đều bác bỏ thông tin ông Nhiệm là
“người của quân đội”. Ông ta “được nghỉ hưu” lúc 42 tuổi và anh ta thành lập
công ty tư nhân ngay sau khi nghỉ hưu, 1987. Vốn ban đầu Nhiệm bỏ ra là 20.000
tệ (tương đương 5.000 đô la). Tuy nhiên, lúc đầu doanh nghiệp này chỉ là một đại
lý nhỏ bán hàng cho một công ty của Hong Kong, đến năm 1990 thì công ty Hua Wei
mới chính thức thành lập. Trên thực tế, Nhiệm Chính Phi chỉ nắm giữ 1,42% cổ phần
của Hua Wei, còn lại là của ai thật khó biết. Rồi chủ nhân thực sự là ai cũng rất
mơ hồ. Chỉ biết công ty này có riêng những quy chế “không giống ai”: Có cổ
đông, nhưng các cổ đông không được quyền giao dịch cổ phiếu. Nếu các cổ đông
này chuyển đi khỏi công ty có nghĩa là hết quyền sở hữu cổ phiếu đó mà phải
“bán lại” cho công ty! Hiện nay có khoảng 110.000 nhân viên, có hàng ngàn nhân
viên có quốc tịch ngoài TQ, nhưng công ty quy định, chỉ các nhân viên là người
TQ mới được sở hữu cổ phiếu của công ty. Một điều “đáng sợ” khác: Công ty có
76.000 nhân viên hoạt động trong lĩnh vực “Nghiên cứu và Phát triển” (R &
D), điều mà không có một doanh nghiệp hoạt động tìm kiếm lợi nhuận có thể làm,
nếu không có tài trợ từ nhà nước! các công ty như Alibaba, Hua Wei, Tencent,
Baidu đều được chính quyền yểm trợ để xây dựng hệ thống công nghệ cao nhằm giám
sát nhân dân, bao gồm hệ thống camera giám sát, hệ thống nhận dạng khuôn mặt và
hệ thống máy tính kết nối giám sát khổng lồ. Theo Wall Street Journal thì ngay
tại Đại bản doanh của Alibaba ở TQ, có một Trung tâm rất lớn của cảnh sát
chuyên theo dõi tất cả các hiện tượng khả nghi thông qua dịch vụ Wechat.
Dĩ
nhiên, công ty công nghệ nào cũng có nghĩa vụ trợ giúp chính quyền, nhưng ở các
nước phương Tây, các công ty này thường được pháp luật bảo vệ quyền từ chối các
yêu cầu của chính quyền nếu xét thấy không có yêu cầu cấp bách của nhiệm vụ an
ninh quốc gia. Chính vì vậy mà Aple dám không đáp ứng yêu cầu của Cục điều tra
Liên bang (FBI) về việc mở khóa chiếc Iphone của nghi phạm Bernardino trong vụ
xả súng năm 2015. Thậm chí theo quy định mới, từ năm 2017, cảnh sát muốn có được
thông tin cá nhân của công dân Mỹ thì phải được Tòa án phê chuẩn.
Dù
là một công ty ban đầu còn rất nhỏ, vậy nhưng Ngân hàng nhà nước đã cho Nhiệm
vay 8,5 triệu đô la ngay khi thành lập thì đủ biết công ty tư nhân này đã được
nhà nước ưu ái “vượt ra ngoài các ràng buộc của pháp luật về vay vốn” mà chỉ có
những “công ty bình phong” mới có được thứ “đặc ân” như thế. Giả thuyết này có
lẽ gần với thực tế khi Mỹ và các nước phương Tây đều có những đối sách rất chặt
chẽ đối với hoạt động của Hua Wei.
Ngày
16/10/2011, cơ quan Open Source Center (OSC) trực thuộc CIA đã có báo cáo khẳng
định người làm chủ thực sự của Hua Wei
là bà Sun Yafang, là một quan chức của Tổng cục viễn thông trực thuộc Bộ An
Ninh TQ được chuyển sang Hua Wei làm Chủ tịch (?). Công ty Hua Wei đã nhận tiền
tài trợ của của Bộ An ninh TQ ngay từ năm 1987. Tổng số tiền tài trợ của Bộ An
ninh đã lên tới 228,2 triệu đô la! OSC khẳng định có đầy đủ bằng chứng cho thấy
Hua Wei đã lấy cắp nhiều tài liệu về kinh tế của các công ty và chính quyền nhiều
nước trên thế giới. Không thấy phản ứng nào của Hua Wei đối với tường trình
công khai này của OSC. Mãi đến 3 năm sau thì Chủ tịch của Công ty Hua Wei chi
nhánh tại Mỹ mới có thư gửi cho báo Washington Time nhưng chỉ nói rằng Hua Wei
là một công ty tư nhân, nhà nước và quân đội TQ không có vốn góp và chỉ đạo gì
cả.
Trong
một báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ sau đó vẫn khẳng định: “các công ty tin học của
TQ, trong đó có Hua Wei, Datang và Zhong Xing đều duy trì mối liên hệ chặt chẽ
với quân đội của TQ”. Mặc dù đã có một mạng lưới các “văn phòng” trải rộng trên
14 bang của Mỹ và một loạt các “phòng thí nghiệm phối hợp” với các công ty lớn
như Microsoft, Hewlett Pacard, Qualcomm, Texas Instrument, Infineon Technogies,
nhưng từ năm 2009, Hua Wei đã thương lượng để mua Công ty Viễn thông 3Com của Mỹ,
nhưng Bộ Tài chính Mỹ đã không cho TQ mua.
Ủy
ban tình báo Hạ viện Hoa Kỳ cũng đã đưa công ty Hua Wei vào danh sách gây đe dọa
an ninh quốc gia và cho rằng Hua Wei luôn luôn đặt Backdoor (cửa sau) vào các
phần mềm điện thoại và các sản phẩm viễn thông khác. (Về nhận định này, cũng có
ý kiến cho rằng do đa phần chất lượng các thiết bị của Hua Wei rất thấp nên các
Hacker có thể vào thoải mái chứ không cần đến Backdoor).
Vì
những lẽ trên, Chính phủ Hoa Kỳ đã cấm Hua Wei tham gia đấu thầu tất cả các hợp
đồng của Chính phủ.
Chính
phủ Úc cũng cấm Hua Wei tham gia đấu thầu các dự án băng thông rộng quốc gia
Úc…
Gần
đây hơn, 5/2016 Canada đã từ chối đơn xin nhập cư của 2 công dân Hong Kong mà
nguyên nhân được thông báo công khai rất đơn giản vì họ là “cựu nhân viên của
Hua Wei”! (Thực chất, Canada biết rõ họ là những điệp viên mạng của TQ). Mặc dù
Hua Wei đã giành được hợp đồng cung cấp thiết bị mạng 3G, 4G cho 2 công ty lớn
nhất Canada là Bell Canada và Telus vào năm 2014. Vậy nhưng không lâu sau, Cục
An ninh công cộng Canada đã công bố “mối lo ngại” về việc Hua Wei đang có những
hoạt động đe dọa cơ sở hạ tầng và mạng lưới viễn thông của Canada (Joshua
Philipp – Đại kỷ nguyên).
4/ Chỉ bấy nhiêu sự kiện
cũng đủ để minh họa Hua Wei là tập đoàn “đứng đầu thế giới” về cái gì. Đáng tiếc,
lãnh đạo Việt Nam không nhìn thấy bất cứ quan ngại nào từ các tập đoàn như
Alibaba hay Hua Wei. Hiện
nay, hơn một nửa cơ sở hạ tầng viễn thông của Việt Nam do các tập đoàn viễn
thông TQ như Hua Wei, ZTE, Emerson, De Ha nắm giữ: Hua Wei nắm giữ toàn bộ mạng
3G của Mobiphone toàn miền Bắc, còn EVN Telecom thì Hua Wei nắm 100% trên cả nước.
Phần lớn trục viễn thông của VNPT là của Hua Wei. ZTE cũng nắm toàn bộ mạng miền
Trung của Vinaphone, bao gồm cả Tây Nguyên và Cam Ranh! (Nguồn: “Chó
sói” Hua Wei và nguy cơ cho an ninh viễn thông Việt Nam – Báo Thanh Niên ngày
6/11/2017).
Cũng
cần lưu ý rằng cho đến nay, không có một tài liệu nào của TQ hay nước ngoài
công bố Trung Quốc đã chi bao nhiêu tiền cho mục tiêu tuyên truyền bành trướng
(Soft Power), nhưng tạm tin vào phân tích của David Shambaugh trên Foreing
Affairs thì Trung Quốc đã chi khoảng 10 tỷ đô la vào mục đích đánh bóng chế độ ở
nước ngoài, gấp 15 lần ngân sách Mỹ dành cho các hoạt động văn hóa, giáo dục, ý
Tế… Nếu tính cả kế hoạch gây ảnh hưởng về mặt kinh tế (nâng đỡ các “công ty
bình phong”) thì ngân sách Trung ương TQ đã chi khoảng 1.400 tỷ đô la, có thể
nói đó là một con số khổng lồ mà chắc rằng kẻ thụ hưởng có những cái tên như
Alibaba hay Hua Wei.
5/ Vì sao các tập đoàn
kinh doanh thiết bị mạng và viễn thông Trung Quốc lại chiếm lĩnh thị trường Việt
Nam nhiều đến thế và điều gì sẽ xẩy ra nếu…?
Tuy
là tập đoàn kinh tế “tư nhân” nhưng Hua Wei, ZTE (tập đoàn Trung Hưng) lại được
lãnh đạo đảng CSTQ quan tâm đặc biệt. Khi được bầu giữ chức TBT đảng CSVN,
trong chuyến xuất ngoại đầu tiên sang TQ thì trong chương trình làm việc, TBT
Nguyễn Phú Trọng và đoàn cấp cao VN đã được phía TQ bố trí thăm tập đoàn Hua
Wei tại Thâm Quyến ngày 14/10/2011. Chính tại đây đã “mở ra một thời kỳ mới”
trong lĩnh vực Viễn thông VN, TBT Nguyễn Phú Trọng đã chứng kiến việc ký kết
hàng loạt biên bản ghi nhớ và hợp tác đầu tư giữa Hua Wei và Tập đoàn Bưu chính
Viễn thông VN (VNPT) về việc thành lập Trung tâm nghiên cứu phát triển, ứng dụng
ICT…
Khi
tiến hành chuyến thăm TQ lần thứ 2, ngày 7-10/4/2015, ngày 9/4/2015 tại Bắc
Kinh, TBT Nguyễn Phú Trọng đã tiếp lãnh đạo 2 tập đoàn Hua Wei và ZTE. Tại đây,
TBT đã “đánh giá cao kết quả hợp tác của Hua Wei với các công ty Viễn thông Việt
Nam cũng như sự hỗ trợ trong đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực thông tin viễn
thông của VN. TBT mong muốn Hua Wei sẽ tiếp tục triển khai nhiều dự án đầu tư
vào Việt Nam” (Báo Đầu tư).
Không
chỉ phía TQ mà còn được TBT của VN ưu ái như vậy thì các tập đoàn Viễn thông TQ
mới chiếm 50 thị phần ở Việt Nam còn là ít. Tập đoàn lớn của VN như Viettel
cũng phải “nhường” phần khá lớn thị phần ở VN cho Hua Wei để đi đầu tư ở nước
ngoài cũng là hợp lý!
Đến
đây thì chắc các vị đã phần nào thấy được David Dodwell đã quảng bá cho cái gì.
No comments:
Post a Comment