30/05/17
Quan
sát những gì đang diễn ra, có thể rút ra một nhận xét rằng, kế hoạch chuyến đi
sang Mỹ của ông Nguyễn Xuân Phúc, thủ tướng Việt Nam được công bố từ 29-31/05,
cố làm như một chuyến thăm viếng quan trọng có nội dung phong phú cần tới 3
ngày, thực chất chỉ xảy ra trong phạm vi ngày 31/05/2017.
Lãnh đạo Đại sứ quán và Trưởng phái đoàn Việt
Nam tại Liên Hợp Quốc đón tiếp Thủ tướng tại sân bay - ảnh vov.vn
Mỹ chỉ tiếp chuyện thủ tướng Việt Nam trong không
hơn một nửa ngày, và theo tập quán ngoại giao của Mỹ, ông Phúc chỉ được chính
thức là khách mời của chính phủ Mỹ trong ngày 31/05.
Nội dung chính của chuyến đi chỉ có hai việc là cuộc
gặp nói chuyện với tổng thống Donal Trump có thể chỉ kéo dài một tiếng đồng hồ,
và sau đó là vài cuộc gặp với các nghị sĩ, một buổi nói chuyện tượng trưng tại
Quỹ Di sản.
Báo chí cả của chính phủ Việt Nam lẫn của quốc tế,
có vẻ tránh không đề cập nội dung chi tiết, có lẽ do sự nghèo nàn và nhạt nhẽo
của nội dung mà chính phủ Việt Nam đã lỡ cố gắng thổi phồng ngay từ đầu.
Ông Phúc đã phải đáp xuống một góc của sân bay quốc
tế John F. Kennedy, New York ngày 29/05/2017 là chương trình nội bộ Việt Nam,
do người Việt Nam tự tổ chức với nhau. Người đón ông Phúc tại sân bay chỉ gồm
các quan chức của chế độ làm việc tại Mỹ, trong những người này, cao cấp nhất
là đại sứ Việt Nam tại Mỹ Phạm quang Vinh và bà đại sứ tại Liên Hiệp Quốc Nguyễn
Phương Nga.
Như vậy, chuyến viếng thăm này được hình thành không
do nhu cầu từ phía Mỹ. Thực chất người ta cũng thấy ưu tiên quan tâm của tổng
thống Trump chưa phải là quan hệ kinh tế với Việt Nam, và Biển Đông chưa phải
là lúc được đặt lên bàn cân , mặc dù cả hai nội dung này không phải là nằm
ngoài chiến lược của Mỹ.
Mỹ đã chấp nhận mời ông Phúc, trong chuyến thăm vội
vã của phó thủ tướng kiêm bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh ngày 21/04/2017,
có lẽ chỉ vì không đành lòng làm Việt Nam thất vọng.
Đấy là chưa kể tới một thông tin đặc biệt có thể được
ông Phạm Bình Minh tiết lộ với bộ trưởng ngoại giao Mỹ, ông Tillerson, về tình
huống có thể bị đảo lộn theo hướng xấu trong nội tình đảng cộng sản Việt Nam, nếu
ông Phúc không được hỗ trợ kịp thời.
Ngay từ những ngày đầu sau khi trúng cử tổng thống Mỹ,
ông Trump đã không giấu diếm thái độ dứt khoát với thủ đoạn lợi dụng Mỹ bằng
chính sách đi dây giữa Mỹ và Trung Quốc của lãnh đạo cộng sản Việt Nam. Ông đã
từng nói sẽ không có TPP và FTA nào cả, nếu nhà cầm quyền cộng sản vẫn tiếp tục
vừa kêu gọi Mỹ giúp đỡ, vừa "phục tùng, vâng lời Trung Quốc như một sứ giả
chư hầu thời phong kiến".
Ông Phúc biết rất rõ điều đó và sức ép tạo ra tăng
trưởng, hoặc ít nhất duy trì ổn định kinh tế, có ý nghĩa sống còn với cuộc đời
chính trị của ông, đã buộc ông phải tìm cách có được hậu thuẫn từ Mỹ.
Tăng trưởng gắn với thực chất kết cấu thị trường
đích thực của nền kinh tế, tuân thủ nghiêm khắc các quy luật của thị trường, nền
kinh tế phải được giải thoát khỏi mọi loại ý chí chủ quan của ý thức hệ tư tưởng.
Ông Phúc nhìn thấy TPP, cũng như nhìn thấy trong kết cấu của xã hội Mỹ có những
chỗ dựa và những động lực cần thiết cho những cải cách thể chế mà ông cùng với
chính phủ của ông đang phải mạo hiểm cả sự nghiệp.
Ông Phúc cũng không thể không biết rằng, nhân quyền
sẽ có một trọng lượng rất lớn đối với kết quả các thương lượng, nhưng một thế lực
nào đó đã cố gắng phá hoại, ngay tận sát nút ngày đi, và chính phủ đã bất lực.
Chính vì vậy mà bộ trưởng công an Tô Lâm được cơ cấu như nhân vật thứ ba trong
đoàn, chỉ sau ông Phạm Bình Minh.
Tiếc rằng sự cấp bách trong các diễn biến trên sân
khấu chính trị Việt Nam đang lệch pha với sự quan tâm của chính phủ Mỹ.
Mặc dù vậy, dù kết quả của chuyến đi sẽ không có gì
đáng kể nếu tính tới các con số, thậm chí có thể bị coi là một thất bại, nhưng
ông Phúc chắc chắn nhận được thông điệp từ phía những người bạn Mỹ, và cũng sẽ
chắc chắn rằng, tổng thống Trump cũng như các chính trị gia Mỹ có thể đã hình
dung được bàn cờ chính trị Việt Nam đang đứng trước những triển vọng và những
thử thách gì.
Nếu TPP không bị hủy bỏ, hoặc nếu một hiệp định FTA
song phương, dù không đem lại ưu đãi gì đặc biệt cho Việt Nam, việc cải cách thể
chế phù hợp với hiệp định sẽ là căn cứ để những nhà cải cách cấp tiến trong hệ
thống chính trị Việt Nam mượn gió bẻ măng.
Nhưng có hai điều kiện để Quốc hội Mỹ và tổng thống
Trump chấp nhận, một là Việt Nam phải từ bỏ chính sách đi dây lợi dụng giữa các
dòng chảy không cùng hướng, hai là tuân thủ nhân quyền phổ cập.
Cả hai điều kiện này, ông Phúc đều không có gì mang
theo đến Mỹ, vì vậy mà ông sẽ chẳng đem được gì về, mặc dù suy cho cùng, thì có
thể ông cũng chẳng thất bại.
Paris, 30/05/2017
Bùi
Quang Vơm
----------------------------------
29/05/17
No comments:
Post a Comment