BẢN
CHẤT CỦA TIỀN BỒI THƯỜNG
Thủ
tướng Nguyễn Xuân Phúc nói: “Chúng ta đã
giành từng bước, đấu tranh đầy cơ sở, chứng lý đầy đủ, thuyết phục mới đạt được
kết quả này. Cần tính sao để số tiền 11.500 tỷ Formosa bồi thường cho Việt Nam
được sử dụng, đạt hiệu quả tốt nhất.”
Tiền
bồi thường xét về phương diện pháp lý thuộc quyền sở hữu của nạn nhân, bên chịu
ảnh hưởng bất lợi về tinh thần, thể xác và kinh tế dưới tác động của hành vi vi
phạm luật hoặc vi phạm cam kết của thủ phạm, trong đó thiệt hại của nạn nhân và
lỗi của thủ phạm có mối liên hệ nhân quả.
Trong
tuyên bố trên của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tôi thấy có nhiều vấn đề cần phân
tích và mong ông giải đáp rõ:
1.
Ông nói đã "đấu tranh đầy cơ sở, chứng lý đầy đủ, thuyết phục mới đạt được
kết quả này". Vậy cơ sở và chứng lý đó là gì, có dựa vào thiệt hại tính mạng
và tài sản cụ thể của ngư dân, thợ lặn, người ngộ độc hải sản, các doanh nghiệp
kinh doanh liên quan đến biển, cùng các thiệt hại môi trường cần khắc phục
trong hàng chục năm tới hay không?
2.
Bên cạnh thiệt hại về môi trường mà đất nước gánh chịu, những nạn nhân nêu trên
là bên chịu ảnh hưởng bất lợi về tinh thần, thể xác và kinh tế dưới tác động của
hành vi vi phạm luật của Formosa. Vậy tiền bồi thường đương nhiên dành cho họ
và thuộc quyền sở hữu của họ. Họ, chứ không phải Chính phủ, được quyền hưởng dụng
tiền của mình. Sao lại có chuyện dùng tiền của nạn nhân để "hỗ trợ"
chính nạn nhân, thậm chí hỗ trợ lãi suất cho nạn nhân vay?
3.
Các nạn nhân đó đã uỷ quyền hoặc trao quyền cho Chính phủ khi nào và giấy tờ
đâu trong việc thương lượng bồi thường và sử dụng tiền bồi thường đó, mà ông đã
vội vã lên kế hoạch sử dụng số tiền còn trên miệng của Formosa như một chiến lợi
phẩm của Chính phủ? Ông xem đó là tiền của ai vậy?
4.
Ông nói "Formosa bồi thường cho Việt Nam". Về phương diện pháp lý,
trong mối quan hệ dân sự - cụ thể là tương quan giữa bên gây thiệt hại và bên
nhận bồi thường - Việt Nam không phải là một chủ thể pháp lý đương nhiên như
trong mối quan hệ thuộc công pháp. Vậy Formosa bồi thường 500 triệu USD cho ai,
chẳng lẽ cho Chính phủ của ông do công sức đã "giành từng bước" như
ông kể lể?
5.
Đến đây tôi có thể hiểu được bản chất của số tiền 500 triệu USD. Thực ra đó
chính là kết quả thương lượng được mô tả như "cuộc đấu tranh" giữa
Formosa và Chính phủ hầu giải quyết êm xuôi thảm hoạ môi trường, với mục tiêu vừa
duy trì hoạt động kinh doanh của công ty đầy tai tiếng gây ô nhiễm này, vừa trấn
an dư luận căm phẫn của toàn dân mà hậu quả có thể dẫn đến những rối loạn xã hội
bất ngờ.
Kết luận: Có thể khẳng định số
tiền bồi thường của Formosa về bản chất thuộc loại "có năm trăm triệu vụ
này mới xong" mà thôi!
*
*
Phóng
viên quốc tế
: Tại sao các ông lại nhanh chóng quyết định bồi thường cho dân Việt nam 500
triệu USD mà không phải là 400 hay 600 ?
Formosa: Vậy thì các ông phải xem lại ai đang đại diện cho dân Việt nam lúc này ?
Phóng viên: Tất nhiên là các đại biểu quốc hội có đến 96% là đảng viên.
Formosa: Vậy thì các ông phải xem lại ai đang đại diện cho dân Việt nam lúc này ?
Phóng viên: Tất nhiên là các đại biểu quốc hội có đến 96% là đảng viên.
Formosa: Vấn đề không phải ở
đó. Vấn đề là số lượng đại biểu ?
Phóng viên: 500. À ra là thế ! Tôi hiểu rồi.
Phóng viên: 500. À ra là thế ! Tôi hiểu rồi.
Like · Reply · 592 · June
30 at 2:30pm
----------------------------
Khi
được hỏi về số tiền bồi thường của Formosa, Bộ trưởng TNMT Trần Hồng Hà nói:
"Các
nhà khoa học trong và ngoài nước đã làm việc hết mình bất kể ngày đêm. Đây là sự
phối hợp chặt chẽ, bài bản, đúng luật pháp và thông lệ quốc tế. Formosa Hà Tĩnh
đã nhận trách nhiệm, cam kết bồi thường 500 triệu USD, hỗ trợ cho người dân
chuyển đổi nghề nghiệp, bồi thường việc xử lý ô nhiễm biển, phục hồi hệ sinh
thái, cam kết khắc phục tất cả những tồn tại của hệ thống xử lý chất thải cũng
như nâng cấp công nghệ để đảm bảo không xảy ra sự cố tương tự."
Về
tuyên bố này, xin đề nghị ông Bộ trưởng làm rõ những vấn đề sau đây:
1. Thông lệ quốc tế
mà ông nói là gì? Yêu cầu ông nêu rõ, vì chúng tôi không thể chấp nhận lối nói
chung chung, qua loa và lẩn tránh.
Theo
luật pháp quốc tế, ngoài công ước và hiệp định quốc tế, còn có thông lệ quốc tế
được thừa nhận như nguồn luật (source of law) trong từng lĩnh vực, mà khi viện
dẫn các cơ quan phân xử quốc tế đều phải nêu và phân tích rõ ràng, tránh tình
trạng suy diễn vô lối giữa các bên tranh chấp.
Do
vậy, trong trường hợp nghiêm trọng này ở Việt Nam, nếu nói "đúng thông lệ
quốc tế", ông Bộ trưởng phải trích dẫn đó là "thông lệ" gì, như
cách mà các cơ quan phân xử quốc tế thường làm. Ông không thể lừa bịp thiên hạ
bằng 4 chữ "thông lệ quốc tế" mà không nêu cụ thể.
2. Để ấn định mức
bồi thường thiệt hại, trên phương diện pháp lý, cơ quan phân xử (có thể là toà
án quốc gia hoặc trọng tài quốc tế) luôn dựa vào các kết quả thẩm định thiệt hại
thực tế một cách độc lập. Xin hỏi cơ quan thẩm định thiệt hại nào đã được Chính
phủ mời làm việc, chi phí bao nhiêu và uy tín khoa học thế nào?
Thiệt
hại môi trường biển nói riêng, môi trường sinh thái nói chung và môi trường
sinh hoạt cụ thể của ngư dân và các doanh nghiệp kinh doanh liên quan đến biển
tại những địa phương chịu ảnh hưởng của thảm hoạ, cùng những thiệt hại về sinh
mạng và thương tật lâu dài của con người khi bơi lặn và ăn hải sản trong vùng
biển có liên quan, đã được tính toán chi tiết ra sao và bằng phương pháp nào để
đạt đến một giá ngạch như ông Bộ trưởng công bố?
Chúng
tôi rất cần ông Bộ trưởng nêu rõ từng hạng mục thiệt hại và giá trị thiệt hại
tương ứng bằng tiền, để hiểu vì sao Chính phủ chấp nhận con số 500 triệu USD. Bởi
lẽ tại sao không phải là 100 triệu, 200 triệu, 450 triệu, 550 triệu hay 1 tỷ
USD, mà lại là con số tròn 500 triệu USD? Mọi con số bồi thường dù lớn hay nhỏ,
chẵn hay lẻ, đều phải có cơ sở pháp lý và khoa học chính xác của nó.
Formosa
không thể đơn giản nhận lỗi và quăng ra 500 triệu USD, để Chính phủ Việt Nam
hoan hỉ đón chụp lấy và la lên "nó chịu bồi thường rồi" thế là xong!
Mọi thiệt hại và con số bồi thường chi tiết đều là vấn đề pháp lý mà cơ quan
phân xử, thủ phạm và nạn nhân đều phải cân nhắc thận trọng.
Vì
thảm hoạ này ảnh hưởng đến toàn dân, không riêng những vùng biển có liên quan,
chúng tôi đề nghị ông Bộ trưởng công bố chi tiết cơ sở pháp lý và khoa học nào
mà Chính phủ chấp nhận mức thiệt hại thực tế và mức bồi thường thiệt hại là 500
triệu USD. Đây là vấn đề nghiêm trọng nên người dân yêu cầu Chính phủ phải
nghiêm túc!
3. Chúng tôi tin rằng
khi chấp nhận mức bồi thường của Formosa, Chính phủ đã tính đến kế hoạch bồi
hoàn cụ thể ra sao cho từng cá nhân và doanh nghiệp là nạn nhân trong thảm hoạ
này.
Thiết
nghĩ Chính phủ đã thu thập thông tin thiệt hại cụ thể của từng cá nhân và doanh
nghiệp trước khi công bố như thế, vậy nên chúng tôi đề nghị ông Bộ trưởng ngay
lập tức công bố kế hoạch bồi hoàn đó mà không cần phải trì hoãn thêm, nếu không
người dân có quyền nghi ngờ 500 triệu USD là số tiền mà Formosa đơn thuần đấm
vào mõm của Chính phủ cho qua chuyện.
Cũng
liên quan đến kế hoạch bồi thường, đề nghị ông Bộ trưởng cho biết chương trình
và ngân sách khôi phục môi trường và hệ sinh thái biển trong 50 năm tới. Dù ông
Bộ trưởng mới nhậm chức hơn 2 tháng như ông biện bạch, nhưng để ngồi vào ghế đó
hẳn ông phải có đủ trình độ và năng lực thực hiện một công việc chuyên môn như
vậy. Ông không thể xin khất thêm thời gian công bố chương trình và ngân sách
đó, bởi nếu không con số 500 triệu USD là giả dối.
Trên
đây là vài đề nghị sơ khởi mà chúng tôi tạm trình bày trước để ông Bộ trưởng
đáp ứng ngay. Do ông nói rằng 84 ngày qua ông đã lao vào công việc điều tra một
cách thật sự và đầy khó khăn, chứ không phải tìm cách trì hoãn để bao che ai
đó, nên chúng tôi tin rằng các yêu cầu nêu trên không vượt quá phạm vi kết quả
thu thập được của ông và đồng sự.
HÃY TRẢ LỜI CHÚNG
TÔI!
L.C.Đ.
No comments:
Post a Comment