VIET THANH NGUYEN TRONG CUỘC ĐỐI THOẠI NGANG HÀNG VỚI NƯỚC MỸ (Tâm Anh thực hiện - znews.vn)

 

Viet Thanh Nguyen trong cuộc đối thoại ngang hàng với nước Mỹ   

Tâm Anh thực hiện   -   znews.vn

Thứ năm, 11/9/2025 18:22 (GMT+7)

https://znews.vn/viet-thanh-nguyen-trong-cuoc-doi-thoai-ngang-hang-voi-nuoc-my-post1580326.html

 

Nghiên cứu tác phẩm của Viet Thanh Nguyen từ góc nhìn căn tính, tác giả Nguyễn Hồng Anh khám phá những nét riêng khu biệt ông với các cây bút gốc Việt cùng thế hệ.

 

                                                       *****

 

Nhà văn Viet Thanh Nguyen (Nguyễn Thanh Việt) sinh năm 1971 tại Buôn Ma Thuột, đến Mỹ cùng gia đình. Tiểu thuyết đầu tay The Sympathizer (2015) của ông thắng giải Pulitzer năm 2016 hạng mục tác phẩm hư cấu.

 

Viet Thanh Nguyen từng nhận một số học bổng văn chương, hiện là giáo sư tại Đại học Nam California. Ông được xem là cây bút nổi bật và có sức ảnh hưởng trên văn đàn Mỹ một thập kỷ qua.

 

Nhà nghiên cứu Nguyễn Hồng Anh mới đây đã xuất bản công trình nghiên cứu về tác phẩm của Viet Thanh Nguyen, đặt văn chương ông trong dòng chảy văn học di dân, đồng thời làm nổi bật những nét riêng minh chứng cho tư tưởng xuyên suốt và phong cách sáng tác giúp nhà văn gốc Việt định vị mình trên bản đồ văn học thế giới. Tác giả Nguyễn Hồng Anh trò chuyện về công trình này.

 

Tâm thế của nhà văn ý thức rõ về căn tính

 

- Được biết cuốn sách vốn là luận án tiến sĩ ngành Văn học nước ngoài ở Trường Đại học Sư phạm TP.HCM của chị. Chị ấp ủ đề tài nghiên cứu này từ khi nào? Vì sao chị chọn văn chương Viet Thanh Nguyen và góc nhìn căn tính để triển khai?

 

- Năm 2019, tôi bắt đầu là nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Văn học Nước ngoài. Thời điểm đó, đề tài tôi quan tâm là cuộc chiến tranh mà Mỹ gây ra ở Việt Nam, từ góc nhìn so sánh giữa các tác phẩm văn học Việt Nam và văn học Mỹ viết về cuộc chiến này. Đó cũng là lý do trong suốt quá trình thực hiện đề tài, tôi đã đi tìm gặp và phỏng vấn một số nhà văn viết về chiến tranh.

 

Sau vì phạm vi quá rộng, tôi buộc phải thu hẹp đối tượng nghiên cứu, thay vì nghiên cứu nhiều người, nhiều tác phẩm thì chỉ chọn một nhà văn nổi bật, nhưng cái khó là nhà văn đó phải có cái nhìn đa chiều và tư tưởng mới.

 

Thời điểm ấy, Viet Thanh Nguyen được biết tới rầm rộ ở Việt Nam, từ sau khi nhà văn đoạt giải Pulitzer 2016 và một tập truyện ngắn của ông được dịch ra tiếng Việt (Người tị nạn, 2017).

 

Sau khi đọc một số tập tiểu luận, bài phỏng vấn, tôi nắm bắt được tư tưởng ông, chẳng hạn ông cho rằng: “Câu chuyện nhập cư, cốt lõi của văn hoá Mỹ, trong nhiều trường hợp, phải được hiểu như một câu chuyện chiến tranh”...

 

Từ đây tôi đã tìm được một nối kết: giữa văn học Mỹ và văn học Việt Nam, giữa vấn đề chiến tranh và hậu chiến, và quan trọng nhất là giữa góc nhìn bên trong và bên ngoài về cuộc chiến. Khi anh là nhà văn di dân, anh có đủ tư cách nắm giữ các vị thế ấy.

 

Còn “căn tính”, hay nhiều người quen gọi là “bản sắc”, vốn là mối quan tâm phổ quát, không riêng gì của văn học. Nhưng với dòng văn học di dân, “căn tính” lại đặc biệt quan trọng, vì khi anh sống ở giữa đường biên, việc định hình mình là ai là vấn đề cốt tử để tồn tại. Với di dân, họ rời khỏi một quê hương địa lý nhưng ít ai lại không mang theo một quê hương tâm thức; và để sống ở quốc gia mới thì họ cần “trở thành” người phù hợp với văn hoá sở tại…

 

Vậy cái gì làm nên chất Mỹ hay chất Việt trong họ, là do chọn lựa hay sự định sẵn của hoàn cảnh? Tôi cố gắng lý giải những câu hỏi như thế khi tiếp xúc với dòng văn học đặc thù này.

 

 

- Theo chị, đâu là những đặc sắc nổi bật nhất trong văn chương Viet Thanh Nguyen, khu biệt anh với các tác giả gốc Việt khác?

 

- Ban đầu tôi nghĩ rằng Viet Thanh Nguyen và tác phẩm của ông là một trường hợp điển hình cho những người di dân, nhưng càng đọc thì càng thấy không hẳn. Một nhà văn thuộc cộng đồng thiểu số khi sáng tác thông thường sẽ có khuynh hướng nhấn mạnh vào tính sắc tộc của mình, xem đó như sự nhận diện mình với văn học dòng chính (tức văn học do các nhà văn Mỹ sáng tác), nhưng Viet Thanh Nguyen thì không quan niệm như thế.

 

Ông chỉ ra rằng đó là cái bẫy của “chủ nghĩa dân tộc” trong các cộng đồng nhỏ. Chẳng hạn đa số người Mỹ thường có nhận định rằng: người gốc Việt thì chăm chỉ, hay người gốc Hoa thì giỏi kinh doanh - nhưng đâu phải người gốc Việt nào cũng chăm chỉ và thành đạt, hay người gốc Hoa nào cũng mở cửa tiệm và thành công, v.v. Đó là những cách nhìn giản lược hóa một cộng đồng dưới nhãn mác “tính sắc tộc”, khiến người ta không còn nghe thấy được tiếng nói đa dạng trong chính những cộng đồng ấy.

 

 Viet Thanh Nguyen rất có ý thức làm sao đưa được càng nhiều tiếng nói khác biệt nhau trong chính cộng đồng gốc Việt vào sáng tác của mình, vì theo ông, chính sự đa dạng tiếng nói ấy mới cho thấy sức sống và sự tồn tại sinh động như bản chất của nó, không bị bóp méo, định hình.

 

XEM TIẾP >>>>>  

 

-----------------

Bài liên quan

 

Tác giả gốc Việt Viet Thanh Nguyen nhận thêm giải thưởng văn học

 

Nhà văn Viet Thanh Nguyen: 'Muốn sách được dịch tiếng Việt để cha đọc'

 

'Tác giả Việt đang vươn ra thế giới theo cách của riêng mình'