HỘI
NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH TỔ CHỨC HỢP TÁC THƯỢNG HẢI (SCO)
Hnb
Tran cùng với Phúc
Lai GB, biên dịch
HỘI
NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH TỔ CHỨC HỢP TÁC THƯỢNG HẢI (SCO)
Đã khai mạc tại Thiên Tân vào ngày 31 tháng 8
và sẽ kéo dài đến ngày 1 tháng 9.
Ban Biên Tập “Tomorrow’s Affairs”
31/08/2025
Được công bố là cuộc họp lớn nhất từ trước đến
nay, hội nghị này được kỳ vọng sẽ là một màn trình diễn ngoại giao của Trung Quốc
trong bối cảnh Bắc Kinh đang phải đối mặt với căng thẳng thương mại với Hoa Kỳ
và đang tìm cách đưa ra một giải pháp thay thế cho trật tự phương Tây.
Nhưng ngày đầu tiên của hội nghị thượng đỉnh
đã cho thấy, đằng sau những hình ảnh hoành tráng và đông đảo phái đoàn, là một
tổ chức đang gánh chịu những mâu thuẫn sâu sắc và năng lực hành động chung hạn
chế.
Các nhà lãnh đạo quan trọng nhất đã đến Thiên
Tân: Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, Tổng thống
Iran Masoud Pezeshkian, Thủ tướng Pakistan Shahbaz Sharif, Thủ tướng Malaysia
Anwar Ibrahim và Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres.
Việc hơn hai mươi nguyên thủ quốc gia và
chính phủ cùng tụ họp tại một địa điểm dường như đã rất ấn tượng.
Tuy nhiên, câu hỏi vẫn còn đó là liệu có thể
kỳ vọng sự gắn kết thực sự về chính sách chính trị và an ninh vượt ra ngoài
khuôn khổ nghị định thư hay không.
ẤN ĐỘ VÀ TRUNG QUỐC: NỖ LỰC MỞ RA MỘT KÊNH
LIÊN LẠC
Cuộc gặp song phương giữa Tập Cận Bình và
Narendra Modi đã thu hút sự chú ý nhất trong ngày đầu tiên. Đây là cuộc đối thoại
trực tiếp đầu tiên của họ sau bảy năm và do đó đã gửi đi một tín hiệu quan trọng.
Họ đã thảo luận về vấn đề biên giới, chế độ
thị thực, nối lại các chuyến bay và giao lưu văn hóa. Các tuyên bố chính thức
cho thấy Modi và Tập đã đạt được sự đồng thuận nhằm ngăn chặn sự khác biệt biến
thành xung đột và củng cố các cơ chế quản lý biên giới.
Điều này không có nghĩa là các vấn đề đã được
giải quyết. Biên giới giữa hai nước vẫn được quân sự hóa, và lợi ích chiến lược
của họ vẫn còn khác biệt.
Cuộc gặp ở Thiên Tân mang tính chất thực dụng
hơn là một tín hiệu cho sự xích lại gần nhau thực sự.
Ấn Độ là một đối tác quan trọng của Hoa Kỳ tại
khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, là một phần của Bộ Tứ và phụ thuộc vào
công nghệ và đầu tư của Mỹ. Đồng thời, Ấn Độ không thể để quan hệ với Trung Quốc
đóng băng hoàn toàn.
Do đó, cuộc gặp ở Thiên Tân mang tính chất thực
dụng hơn là một tín hiệu cho sự xích lại gần nhau thực sự.
Đối với Trung Quốc, việc Modi không vắng mặt
tại hội nghị thượng đỉnh là vô cùng quan trọng. Sự hiện diện của ông cho Bắc
Kinh lập luận rằng SCO không chỉ là diễn đàn của các chế độ độc tài mà còn là một
nền tảng mà Ấn Độ, một quốc gia dân chủ và một cường quốc kinh tế mới nổi, cũng
tham gia.
Đối với Ấn Độ, đây là cơ hội để thể hiện sự tự
chủ chiến lược và chứng minh rằng nước này vẫn là một phần của các liên minh
phương Tây nhưng không đóng cửa giao lưu với Trung Quốc.
NGA TRONG THẾ PHÒNG THỦ
Vladimir Putin đã đến Thiên Tân vào sáng ngày
31 tháng 8. Chuyến thăm của ông ta mang một ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ: trải thảm
đỏ, đón tiếp theo nghi thức ngoại giao và truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa
tin rằng mối quan hệ đang ở mức "tốt nhất trong lịch sử".
ĐÂY LÀ THÔNG ĐIỆP MÀ ĐIỆN KREMLIN MUỐN GỬI ĐẾN
CÔNG CHÚNG TRONG NƯỚC VÀO THỜI ĐIỂM NỀN KINH TẾ NGA ĐANG PHẢI VẬT LỘN VỚI SỰ
SUY GIẢM ĐÁNG KỂ TRONG THƯƠNG MẠI VÀ NHỮNG HẬU QUẢ NGÀY CÀNG NGHIÊM TRỌNG CỦA
CÁC LỆNH TRỪNG PHẠT.
Đối với Moscow, hội nghị thượng đỉnh này là
cơ hội để chứng tỏ rằng Nga không bị cô lập và vẫn có vị thế trên các diễn đàn
quốc tế. Tuy nhiên, những lợi ích thực tế mang lại còn khiêm tốn.
Putin sử dụng các diễn đàn đa phương để che
giấu thực tế về vị thế đang suy yếu của Nga trên trường quốc tế
Thương mại giữa Nga và Trung Quốc đã sụt giảm
trong năm nay, khẳng định rằng ngay cả quan hệ đối tác với Bắc Kinh cũng không
thể bảo vệ Moscow khỏi hậu quả của cuộc chiến ở Ukraine hay sự đổ vỡ quan hệ với
phương Tây.
Putin đến đây để chụp ảnh và bày tỏ sự đoàn kết,
nhưng khó có khả năng ông ta sẽ nhận được bất kỳ lợi ích kinh tế hay an ninh cụ
thể nào từ Thiên Tân.
Lập trường của ông mang tính phòng thủ: ông sử
dụng các diễn đàn đa phương để che giấu thực tế về vị thế đang suy yếu của Nga
trên trường quốc tế.
MỘT TỔ CHỨC TẬP HỢP CÁC PHE PHÁI ĐỐI LẬP
Ngày nay, SCO tập hợp các quốc gia chiếm hơn
40% dân số thế giới và khoảng một phần tư GDP toàn cầu. Trên lý thuyết, điều
này có vẻ ấn tượng. Trên thực tế, đây là một diễn đàn không có sự gắn kết thực
sự.
Các thành viên có những lợi ích an ninh xung
đột và định hướng chính sách đối ngoại khác nhau. Ấn Độ và Trung Quốc là đối thủ
chiến lược, Ấn Độ và Pakistan đang trong tình trạng xung đột dai dẳng, và sự hiện
diện của Thổ Nhĩ Kỳ tại Thiên Tân càng làm nổi bật những mâu thuẫn này — Ankara
không phải là thành viên mà là đối tác trong cuộc đối thoại, nhưng dường như lại
là một bên tham gia tích cực.
Điều này nhấn mạnh tính linh hoạt của khuôn
khổ: SCO mở cửa cho các quốc gia muốn thể hiện sự hiện diện bên ngoài các cấu
trúc phương Tây, nhưng sự tham gia của họ không đồng nghĩa với một chiến lược
chung hay cam kết chính trị.
THIẾU CÁC CƠ CHẾ BUỘC CÁC THÀNH VIÊN PHẢI THỰC
HIỆN CÁC QUYẾT ĐỊNH CHUNG.
Chương trình của hội nghị thượng đỉnh tại
Thiên Tân bao gồm việc thông qua các tuyên bố về hợp tác khu vực, an ninh và
thương mại. Một tài liệu về "Tầm nhìn SCO" đến năm 2035" là điều
được mong đợi.
Tuy nhiên, kinh nghiệm từ các hội nghị thượng
đỉnh trước đây cho thấy các tuyên bố thường chỉ dừng lại ở mức độ biểu tượng, tức
là chỉ trên giấy tờ. Thiếu các cơ chế bắt buộc các thành viên thực hiện các quyết
định chung.
Đối với Trung Quốc, hình ảnh quan trọng hơn nội
dung. Khả năng tập hợp các nhà lãnh đạo từ các khu vực khác nhau trên thế giới
và thể hiện mình là trung tâm của một chủ nghĩa đa phương thay thế.
Đối với nhiều bên tham gia, bao gồm cả Nga, hội
nghị thượng đỉnh giống một cơ hội để khẳng định sự tồn tại chính trị mang tính
nghi thức hơn là các sáng kiến thực sự.
BẮC KINH VÀ CHỦ NGHĨA ĐA PHƯƠNG "TÙY CHỈNH"
Sự hiện diện của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc
António Guterres tại Thiên Tân càng làm tăng thêm sức nặng cho Bắc Kinh. Trong
bài phát biểu khai mạc, Tập Cận Bình đã nói về việc "ủng hộ chủ nghĩa đa
phương" và vai trò của Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, quan điểm của Trung Quốc
về chủ nghĩa đa phương mang tính chọn lọc.
Bắc Kinh ủng hộ các quy tắc toàn cầu khi
chúng phù hợp với họ và bác bỏ chúng khi chúng hạn chế lợi ích của họ ở Biển
Đông, Đài Loan hoặc liên quan đến các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Khuôn khổ này tạo cho Trung Quốc không gian để
thể hiện tham vọng toàn cầu của mình
Do đó, SCO đang trở thành một công cụ trong
chính sách đối ngoại của Trung Quốc. Thay vì hoạt động như một tổ chức quốc tế
hữu hiệu, Trung Quốc đang sử dụng SCO như một nền tảng để thể hiện quyền lực và
hợp pháp hóa chương trình nghị sự của riêng mình.
Khuôn khổ này không mang lại lợi thế lớn cho
các thành viên, nhưng nó tạo cho Trung Quốc không gian để thể hiện tham vọng
toàn cầu của mình.
Ý NGHĨA TOÀN CẦU
Hội nghị thượng đỉnh tại Thiên Tân diễn ra
vào thời điểm thế giới đang phải đối mặt với nhiều cuộc khủng hoảng song song:
chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, chiến tranh ở Ukraine, căng thẳng
ở Trung Đông và biến đổi khí hậu.
SCO không đưa ra câu trả lời cho bất kỳ câu hỏi
nào trong số này. Thay vào đó, nó đóng vai trò là một không gian mà các quốc
gia có thể chứng minh rằng họ không hoàn toàn bị ràng buộc với phương Tây và có
một diễn đàn thay thế cho các cuộc họp.
● Trung Quốc sẽ trình bày các tuyên bố Thiên
Tân như một bằng chứng của thế giới đa cực, mặc dù trên thực tế chúng không
ràng buộc bất kỳ thành viên nào – Tập Cận Bình.
● Đối với Ấn Độ, Thiên Tân là cơ hội để thử
nghiệm giới hạn trong quan hệ với Trung Quốc nhưng cũng để tránh sự đồng nhất
hoàn toàn với chiến lược của Mỹ.
● Đối với Nga, hội nghị thượng đỉnh là một liều
thuốc giải độc cho sự cô lập, dù chỉ là một mang tính biểu tượng. Đối với Trung
Quốc, đây là một sự thể hiện sức mạnh và nỗ lực định hình câu chuyện về đa cực.
Bản thân điều này không có nghĩa là SCO không
còn ý nghĩa. Nó cho thấy một thế giới đang thay đổi, nơi các quốc gia ít sẵn
sàng quyết định hoàn toàn ủng hộ một khối.
Tuy nhiên, đồng thời, nó cũng cho thấy những
hạn chế: sự thiếu tin tưởng, xung đột lợi ích và sự chia rẽ khiến tổ chức này
không thể phát triển thành một đối trọng đáng gờm với phương Tây.
Thiên Tân đã hé lộ những động lực trong tương
lai của SCO.
•• Ấn Độ sẽ kiên trì duy trì các mối liên hệ
tối thiểu với Trung Quốc và sẽ không nuôi dưỡng bất kỳ ảo tưởng nào về một sự
xích lại gần nhau về mặt chiến lược, đảm bảo sự phụ thuộc liên tục vào phương
Tây.
•• Nga sẽ tiếp tục sử dụng SCO như một sân khấu
để chứng minh sự tồn tại chính trị của mình, nhưng ngày càng không có khả năng
định hình tiến trình của hội nghị thượng đỉnh hoặc ảnh hưởng đến quyết định của
các thành viên khác.
•• Trung Quốc sẽ trình bày các tuyên bố Thiên
Tân như một bằng chứng của đa cực, mặc dù trên thực tế chúng không ràng buộc bất
kỳ thành viên nào.
Điều sẽ giữ cho SCO tồn tại trong chính trường
quốc tế chính là tính biểu tượng của nó chức năng. Đối với nhiều quốc gia Nam
Bán cầu, chỉ riêng việc được tham gia một diễn đàn bên ngoài các thể chế phương
Tây cũng có giá trị, bất kể kết quả có hạn chế.
Nhưng đây chính là giới hạn - SCO vẫn chỉ là
một sân khấu để thể hiện tham vọng, chứ không phải một nền tảng thay đổi cục diện.
Thiên Tân 2025 không phải là một bước ngoặt
mà là sự phản ánh những mâu thuẫn hiện tại. Trung Quốc đang lợi dụng diễn đàn
này để khẳng định sức mạnh của mình; Nga để che giấu sự yếu kém; và Ấn Độ đang
lợi dụng diễn đàn này để bảo vệ quyền tự do hành động.
Sự kết hợp này khiến SCO trở nên quan trọng về
mặt số lượng nhưng lại khiêm tốn về mặt nội dung. Chính sự mất cân bằng giữa
hình ảnh và nội dung này giải thích tại sao diễn đàn này sẽ vẫn chỉ là một diễn
đàn thứ yếu, nhưng không phải là không quan trọng, trong quan hệ quốc tế.
HÌNH :
https://www.facebook.com/photo?fbid=3248475825290549&set=a.2129534143851395
No comments:
Post a Comment