Bước
ngoặt của Việt Nam: Kinh tế, chính trị và cơ hội cải cách
Vũ Đức Khanh
15/09/2025
https://baotiengdan.com/2025/09/15/buoc-ngoat-cua-viet-nam-kinh-te-chinh-tri-va-co-hoi-cai-cach/
Đổi
mới lần hai: Từ kinh tế sang chính trị – Nguy cơ và lựa chọn lịch sử
Việt
Nam đang ở vào một giai đoạn then chốt. Sau gần bốn thập niên đổi mới, nền kinh
tế hội nhập sâu rộng và đạt nhiều thành tựu ấn tượng, nhưng cũng đứng trước những
bất ổn ngày càng rõ rệt.
Áp
lực từ thương mại toàn cầu, chính sách thuế quan của Mỹ, biến động tỷ giá và
suy giảm sức mua nội địa đang đặt ra những thách thức lớn hơn bao giờ hết.
Ngân
hàng Thế giới vừa hạ dự báo tăng trưởng Việt Nam năm 2025 xuống 6,6% từ mức
6,8% trước đó, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu chính thức 8,3–8,5% mà Chính phủ
đặt ra.
Trong
khi đó, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) dự báo lạm phát cả năm có thể vượt
4%, cảnh báo những rủi ro cho ổn định vĩ mô.
Thêm
vào đó, tỷ giá USD/VND đã mất giá hơn 3% chỉ trong nửa đầu năm 2025, và nhiều
chuyên gia như TS. Nguyễn Trí Hiếu dự báo con số này có thể lên tới 5–6% vào cuối
năm nếu áp lực tỷ giá tiếp tục gia tăng.
Đây
là những chỉ dấu quan trọng cho thấy nền kinh tế đã bước vào vùng nguy hiểm.
So
sánh khu vực: Bài học từ Nam Á
Những
gì đang diễn ra ở Việt Nam gợi nhớ đến quỹ đạo của Sri Lanka, Bangladesh và
Nepal – nơi tăng trưởng cao nhưng mong manh đã nhanh chóng nhường chỗ cho khủng
hoảng khi niềm tin sụp đổ.
Sri
Lanka từng là “ngôi sao mới” của Nam Á, nhưng rơi vào vòng xoáy nợ, mất khả
năng thanh toán và cuối cùng dẫn đến biến động chính trị lớn năm 2022.
Bangladesh
đối diện sức ép ngoại tệ và bất ổn xã hội khi đồng taka mất giá mạnh.
Nepal
chứng kiến tham nhũng tràn lan, thất nghiệp và di cư tăng cao, làm xói mòn nền
tảng chính trị.
Việt
Nam chưa rơi vào tình cảnh đó, nhưng các dấu hiệu cảnh báo đang hiện hữu.
Một
nền kinh tế phụ thuộc nặng vào xuất khẩu, đặc biệt sang Mỹ, sẽ rất dễ tổn
thương khi thuế quan gia tăng và nhu cầu toàn cầu suy yếu.
Thêm
vào đó, khu vực tư nhân trong nước – vốn là trụ cột tạo việc làm – đã cho thấy
sự chững lại từ nhiều năm qua từ khi bắt đầu đại dịch Covid-19, với sức mua giảm
dần và tỷ lệ thất nghiệp tăng.
Bài
học từ chính Việt Nam
Điều
trớ trêu là Việt Nam từng thành công rực rỡ nhờ dám đi đầu trong đổi mới kinh tế
từ năm 1986. Đổi mới đã mang lại tăng trưởng, mở cửa và hội nhập, giúp hàng chục
triệu người thoát nghèo.
Bài
học đó nay trở lại như một lời nhắc nhở: Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) có thể
tiếp tục là tác nhân của lịch sử nếu một lần nữa lựa chọn cải cách – lần này
không chỉ về kinh tế, mà còn về chính trị.
Không
thiếu những ví dụ tích cực để tham khảo.
Các
nước Đông Bắc Á như Hàn Quốc, Đài Loan, hay gần hơn là Ba Lan ở châu Âu, đã từng
bước dân chủ hóa trong khi vẫn duy trì tăng trưởng cao.
Tính
chính danh của ĐCSVN sẽ không thể chỉ được duy trì bằng hào quang lịch sử,
thành tích kinh tế hay những mục tiêu tăng trưởng được vẽ ra, mà phải được kiểm
chứng thông qua bầu cử tự do và công bằng trong một nhà nước dân chủ, pháp quyền
thực sự.
Đó
là con đường vừa giữ gìn sự ổn định quốc gia, vừa mở ra tương lai cho toàn dân
tộc.
Lộ
trình ba năm: Cơ hội và thử thách
Việt
Nam không thiếu cơ hội để tránh kịch bản xấu nhất. Lộ trình cải cách trong ba
năm tới (2025-2028) có thể bao gồm:
1)
Kinh tế – Cho phép tỷ giá hối đoái linh hoạt hơn, sử dụng dự trữ ngoại hối để
giảm sốc, và hỗ trợ phát triển khu vực tư nhân qua các gói tín dụng và ưu đãi
thuế.
2)
Chính trị – Mở rộng đối thoại chính sách, khởi đầu bằng cải cách trong Quốc hội,
tăng quyền giám sát và giảm kiểm duyệt báo chí để khôi phục niềm tin; chủ động
hợp tác với những tiếng nói đối lập ôn hòa để tìm đồng thuận cải cách.
3)
Xã hội – Đặt lợi ích của quốc gia và dân tộc lên hàng đầu, cải cách phải minh bạch
và hướng tới tự do, dân chủ và các giá trị nhân quyền thực sự, chứ không chỉ để
duy trì quyền lực.
ĐCSVN
đang đứng trước một lựa chọn lịch sử: Hoặc đổi mới chính trị để tự cứu mình và
đưa đất nước tiến lên, hoặc lặp lại bi kịch của Đông Đức, Romania, hay gần đây
là Sri Lanka, Bangladesh và Nepal.
Thời
khắc của trách nhiệm
Việt
Nam hôm nay ở vào một bước ngoặt. Nếu từ nay đến cuối năm 2025, nền kinh tế tiếp
tục trượt dốc, khả năng xảy ra cú sốc chính trị vào năm 2026 là hoàn toàn có thật.
Nhà
đầu tư, người dân và cả giới lãnh đạo đều phải tỉnh táo nhận ra rằng sự trì
hoãn chỉ làm gia tăng rủi ro.
Đổi
mới chính trị, dân chủ hóa thực sự không phải là mối đe dọa mà là giải pháp tối
ưu để bảo đảm sự ổn định và thịnh vượng.
ĐCSVN
có cơ hội hiếm hoi để như phượng hoàng tái sinh, đồng hành cùng dân tộc bước
vào kỷ nguyên mới của tự do, dân chủ và thịnh vượng cho Việt Nam – nhưng cơ hội
này sẽ không kéo dài mãi mãi.
__________
Tham
khảo:
–
World Bank Vietnam Economic Update, September 2025:
https://documents.worldbank.org/pt/publication/documents-reports/documentdetail/099133509042513941
–
Asian Development Bank, Asian Development Outlook April 2025:
https://www.adb.org/publications/asian-development-outlook-april-2025
–
BBC News Tiếng Việt, “Chính phủ muốn kinh tế tăng 8,5%: túi tiền người dân có bị
ảnh hưởng?” ngày 30/7/2025:
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4gd1ryp4glo
–
Báo Nhân Dân “Chủ động ứng phó với biến động về tỷ giá”, ngày 6/5/2025:
https://nhandan.vn/chu-dong-ung-pho-voi-bien-dong-ve-ty-gia-post877233.html
–
Reuters, “World Bank cuts Vietnam’s growth forecast to 6.6% as tariffs bite”,
ngày 8/9/2025:
No comments:
Post a Comment