Đảng
thống nhất sách giáo khoa: cuộc cách mạng thụt lùi?
BBC News Tiếng Việt
16
tháng 9 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/crkjxgvkyd6o
Tổng
Bí thư Tô Lâm đang thể hiện quyết tâm rất lớn về việc nhanh chóng thống nhất một
bộ sách giáo khoa trên toàn quốc, trong nỗ lực chấn hưng nền giáo dục của Việt
Nam.
Ông
Tô Lâm đang muốn đẩy mạnh cải cách nền giáo dục của Việt Nam
Sáng
16/9, Chính phủ Việt Nam đã công bố Nghị quyết số 281/NQ-CP về việc đảm bảo
cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc sử dụng từ năm học
2026-2027, cung cấp miễn phí từ năm 2030. Đây là bước cụ thể hóa Nghị quyết 71
mà Bộ Chính trị đã ban hành hồi tháng 8.
Vào
ngày 9/9, tại phiên họp triển khai Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị, Tổng Bí thư
Tô Lâm nhấn mạnh "không thể chậm trễ hơn" trong việc thống nhất một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc.
"Nghị
quyết 71 cũng nói rồi, các thầy giáo, phụ huynh hỏi bao giờ thì làm được việc
này? Người ta bảo bây giờ năm học này (2025-2026) lại trôi qua rồi, năm học tới
có được hay không? Cái này ngành giáo dục phải trả lời. Tôi nghĩ không thể chậm
trễ hơn được nữa. Mục tiêu cuối cùng là phải nâng cao chất lượng dạy và học,"
người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam nói.
Tổng
Bí thư Tô Lâm không cho biết ý kiến của thầy giáo, phụ huynh mà ông đề cập được
lấy bằng cách nào, có đại diện cho ý nguyện của đa số hay không, nhưng phát biểu
của ông cho thấy một quyết tâm mạnh mẽ về vấn đề thống nhất sách giáo khoa trên
toàn quốc.
Ý
chí đó đã được thể hiện trong Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị do Tổng Bí thư Tô
Lâm ký ban hành vào ngày 22/8, với mục tiêu được nêu rõ là tạo ra đột phá trong
giáo dục và đào tạo, nhằm "góp phần xây dựng thế hệ con người Việt Nam mới
có lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đủ bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, trình độ, sức
khỏe để đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong
giai đoạn phát triển mới".
Một
trong những điểm quan trọng của nghị quyết này là yêu cầu ngành giáo dục bảo đảm
cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung
cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.
Nghị
quyết 71 không cho biết rõ thời điểm nào - trước năm 2030 - sẽ áp dụng một bộ
sách giáo khoa trên toàn quốc, nhưng phát biểu chỉ đạo của ông Tô Lâm cho thấy
sẽ triển khai sớm, đúng như tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng" được áp
dụng trong các chương trình hành động từ sau khi ông lên lãnh đạo Đảng.
Giờ
đây, với Nghị quyết 281 của Chính phủ, có thể khẳng định rằng Việt Nam sẽ thống
nhất một bộ sách giáo khoa vào năm học tới (2026-2027).
Nghị
quyết 71 ra đời nhằm "xây dựng thế hệ con người Việt Nam mới có lòng yêu
nước và tự hào dân tộc, đủ bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, trình độ, sức khỏe để
đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn
phát triển mới"
Xã
hội hóa sách giáo khoa
Sau
khi đất nước thống nhất vào năm 1975, Việt Nam đã thực hiện nỗ lực hợp nhất hệ
thống giáo dục hai miền Nam – Bắc, bao gồm việc thống nhất sách giáo khoa. Việc
thống nhất sách giáo khoa trên toàn quốc từng được đánh giá là hình thức độc
quyền không có lợi cho giáo dục.
Vào
năm 2014, Nghị quyết 88 của Quốc hội ra đời với chủ trương trọng tâm là phá bỏ
độc quyền sách giáo khoa, hay còn gọi là "xã hội hóa" việc soạn sách
giáo khoa.
Nghị
quyết này "khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa trên
cơ sở chương trình giáo dục phổ thông". Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành
tiêu chí đánh giá sách giáo khoa và phê duyệt sách giáo khoa được phép sử dụng
trên cơ sở kết quả thẩm định của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa và
hướng dẫn việc lựa chọn sách giáo khoa trong các cơ sở giáo dục phổ thông.
Song
song đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng được chỉ đạo soạn một bộ sách giáo khoa. Tất
cả các bộ sách này – theo nội dung nghị quyết – cạnh tranh công bằng thông qua
sự thẩm định của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa.
Từ
Nghị quyết 88/2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chuyển đổi từ "một chương
trình, một bộ sách giáo khoa" sang "một chương trình, nhiều bộ sách
giáo khoa". Kết quả của việc chuyển đổi là sự ra đời của ba bộ sách giáo
khoa đang được lưu hành hiện nay, gồm Kết nối tri thức với cuộc sống, Chân trời
sáng tạo và Cánh diều.
Từ
các bộ sách đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê chuẩn nói trên, các trường được
quyền lựa chọn bộ sách phù hợp để giảng dạy. Cụ thể, Thông tư 27/2023 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo đã trao quyền cho các hội đồng lựa chọn sách giáo khoa thuộc
các cơ sở giáo dục. Các hội đồng này do hiệu trưởng trường – hoặc giám đốc
trung tâm giáo dục thường xuyên – đứng đầu, với thành phần gồm đại diện các tổ
chuyên môn, nhóm chuyên môn, đại diện giáo viên và đại diện cha mẹ học sinh.
Như
vậy, việc xã hội hóa sách giáo khoa cũng đồng thời trao quyền tự chủ hơn cho
các trường.
No comments:
Post a Comment