TÔ LÂM HỨA HẸN CẢI TỔ MẠNH MẼ NỀN KINH TẾ VIỆT NAM (Bùi Thiêm và David Brown | Asia Sentinel)

 

Tô Lâm hứa hẹn cải tổ mạnh mẽ nền kinh tế Việt Nam

Bùi Thiêm và David Brown    |    Asia Sentinel

Song Phan chuyển ngữ

01/03/2025

https://baotiengdan.com/2025/03/01/to-lam-hua-hen-cai-to-manh-me-nen-kinh-te-viet-nam/

 

Tóm tắt: Lãnh đạo tuyên bố ‘kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc’

 

HÌNH : https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/03/1-1-1024x683.jpeg

          Tôi bảo đảm điều đó!

 

 

Chỉ 10 ngày sau khi nắm quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam hồi mùa hè năm ngoái, Tổng Bí thư Tô Lâm đã mạnh dạn hứa hẹn một “kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”. Cho đến nay, ông dường như đã đạt được thành công đáng kể, tạo được sự ủng hộ của cả người dân lẫn giới tinh hoa. Câu chuyện của ông nhằm mục đích xây dựng các gắn bó tình cảm tạo nền tảng cho những hành động quyết liệt mà cựu tướng công an này có thể thực hiện.

 

‘Kỷ nguyên mới’ mà Lâm đã hứa với hơn 100 triệu đồng bào của mình có các mục tiêu kinh tế đầy tham vọng mà ông tuyên bố sẽ mang lại sự giàu có phi thường cho Việt Nam. Điều này không phải là quá xa vời.  Lâm gợi lại ký ức về những cải cách theo định hướng thị trường được gọi là “đổi mới” vào cuối thập niên 1980, khi ban lãnh đạo mới của Đảng Cộng sản bãi bỏ định mức sản xuất và cho phép thị trường định giá. Thu nhập bình quân đầu người đã tăng từ mức trì trệ US$130 hồi năm 1990 lên US$4110 năm 2023. Con số này chỉ kém US$400 bình quân đầu người để đạt được “mức thu nhập trung bình cao” theo định nghĩa hiện tại của Ngân hàng Thế giới. Đây là nền tảng cho sự tin tưởng của đảng rằng đến năm 2030, Việt Nam sẽ trở thành “nền kinh tế thu nhập trung bình cao” và sẽ gia nhập hàng ngũ “nền kinh tế thu nhập cao” vào năm 2045.

 

Người ta nói rằng, Lâm muốn được nhớ đến như một nhà lãnh đạo thành công trong việc hiện thực hóa hai mệnh lệnh: Một nền kinh tế quốc gia dựa trên đổi mới sáng tạo, được công nghệ thúc đẩy và một khu vực công được tinh giản mạnh mẽ. Trong cuộc họp hồi tháng 1 năm 2025, hội nghị toàn thể của Ban Chấp hành Trung ương đảng đã nâng mục tiêu tăng trưởng hàng năm từ 6,5% lên “ít nhất 8%”.  Đó chắc chắn là một mục tiêu đầy tham vọng trong ngắn hạn, nhưng chỉ là bệ phóng cho các mục tiêu tăng trưởng hàng năm hai chữ số được đặt ra trong nghị quyết của chính phủ ban hành một tháng sau đó và được Quốc hội thông qua trong phiên họp bất thường.

 

Hoàn toàn có khả năng Lâm và người đồng liêu thân cận của ông, Thủ tướng Phạm Minh Chính, có thể thực hiện được cái gọi là “cuộc cách mạng thể chế”. Một chương trình hành động mạnh mẽ nhằm tinh gọn bộ máy quan liêu của Đảng – Nhà nước ở mọi cấp đã được hội nghị toàn thể của đảng thông qua vào tháng 11 năm 2024. Nó đang được triển khai trên quy mô rộng lớn và với tốc độ khác thường. Cả các cơ quan công và đảng đều được lệnh tái cấu trúc bằng cách loại bỏ các đơn vị không cần thiết, gom các đơn vị lại, xác định lại nhiệm vụ và cắt giảm ít nhất 20% biên chế. Khoảng 100.000 cán bộ sẽ bị dôi ra.

 

Trong khi đó, một nghị quyết đột phá về khoa học và công nghệ đã được Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam ban hành hồi cuối tháng 12 năm 2024, trong đó nhấn mạnh và dành 3% ngân sách quốc gia cho đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.  Không có gì ngạc nhiên khi Lâm hiện là chủ tịch “Ủy ban Chỉ đạo Trung ương về các sáng kiến khoa học và công nghệ”.

 

Đầu tư công vào các siêu dự án – cơ sở hạ tầng, xây dựng và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) – là cốt lõi của chiến lược tăng trưởng được hồi sinh của Việt Nam. Các dự án trị giá hàng tỷ đô la đã được hồi sinh, bao gồm tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam trị giá US$67 tỷ, tuyến đường sắt nối với Trung Quốc trị giá US$8 tỷ và hai nhà máy điện hạt nhân trị giá US$16 tỷ. Mặc dù bị đình trệ trong nhiều năm, các dự án này hiện được coi là rất quan trọng để đạt được các mục tiêu tăng trưởng quốc gia.

 

“Kỷ nguyên mới vươn mình của dân tộc” sẽ thu hút sức mạnh đáng kể từ các nguồn trong nước, nhưng các điều kiện thuận lợi ở nước ngoài cũng rất cốt yếu. Ví dụ, mục tiêu của Việt Nam là trở thành trung tâm công nghệ cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu phụ thuộc rất nhiều vào việc quản lý tốt mối quan hệ của đảng với “các đối tác chiến lược toàn diện” của Việt Nam, đặc biệt là Hoa Kỳ và Trung Quốc. Việt Nam phải quản lý việc tái cấu hình “lấy Trung Quốc làm trung tâm” đối với các chuỗi cung ứng công nghệ cao của mình.  Việt Nam cũng phải tìm cách thích ứng với khuynh hướng của chính quyền Trump, coi các mối quan hệ thương mại là tổng bằng không khi đang có thặng dư lớn trong doanh số bán thiết bị điện tử của các công ty Việt Nam cho lĩnh vực công nghệ cao của Hoa Kỳ.

 

Tất nhiên là có những rủi ro và bất ổn. Đội hình lãnh đạo đảng mới, phần lớn đến từ Bộ Công an và Bộ Quốc phòng, dường như có ý định củng cố cơ sở quyền lực của mình bằng cách tiếp thêm năng lượng cho các thành phần dân tộc chủ nghĩa và dân túy nổi bật trong 95% dân số không phải là đảng viên. Đơn thuốc chính sách là ủng hộ doanh nghiệp và ít quy định; như đã thấy ở trên, nó cũng nhằm mục đích tinh giản chính phủ.

 

Trong 13 năm làm người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam, người tiền nhiệm của Tô Lâm, Nguyễn Phú Trọng đã không ngừng nhấn mạnh vào việc loại bỏ những cán bộ tham nhũng và yếu kém về mặt tư tưởng khỏi hàng ngũ của đảng. Trọng tâm hiện nay rõ ràng là tích cực hơn. Với mục tiêu hợp pháp hóa lại sự cai trị lâu dài của đảng, Lâm, Chính và các đồng minh của họ thay vào đó đã nhấn mạnh vào sự pha trộn giữa chủ nghĩa thực dụng kinh tế thiên hữu, chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa dân túy.

 

Trong phiên họp bất thường và với sự phấn khởi rõ ràng, Quốc hội đã đóng dấu thông qua các kế hoạch của Bộ Chính trị. Chưa đầy một năm nữa, khi 1.500 cán bộ cao cấp tập trung cho Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 14, “kỷ nguyên mới” có thể sẽ được khởi động tốt đẹp. Không một đại biểu nào sẽ chất vấn về khả năng của chế độ biến tầm nhìn của Tô Lâm thành hiện thực. Họ có thể đúng. Chúng ta sẽ biết vào năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

______

 

Tác giả: Bùi Thiêm là thành viên của Trung tâm Stockholm về Châu Á Toàn cầu. David Brown là cựu viên chức ngoại giao Hoa Kỳ, có nhiều kinh nghiệm về Đông Nam Á và là cộng tác viên thường xuyên của Asia Sentinel.