TÔ LÂM : CANH BẠC QUYỀN LỰC và KỊCH BẢN HẬU CỘNG SẢN (Vũ Đức Khanh / Báo Tiếng Dân)

 

Tô Lâm: Canh bạc quyền lực và kịch bản hậu cộng sản

Vũ Đức Khanh

04/03/2025

https://baotiengdan.com/2025/03/04/to-lam-canh-bac-quyen-luc-va-kich-ban-hau-cong-san/

 

 

Khúc dạo đầu của một ván cờ sinh tử

 

Chưa bao giờ trong lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN), quyền lực lại được tập trung vào một nhân vật xuất thân từ lực lượng công an nhiều như hiện nay.

 

Tô Lâm không chỉ là một Tổng Bí thư bình thường, ông ta đang thực hiện một kế hoạch táo bạo và đầy tham vọng: Dùng bộ máy công an để tái cấu trúc quyền lực, triệt tiêu các phe nhóm khác trong Đảng, và tạo ra một mô hình mới hậu cộng sản nhưng vẫn duy trì độc tài.

 

Điều đáng nói là Tô Lâm không có thời gian để thực hiện quá trình này một cách tuần tự như Putin.

 

Nếu Putin mất hơn một thập niên để củng cố quyền lực sau Gorbachev và Yeltsin, thì Tô Lâm chỉ có một nhiệm kỳ hoặc có thể ít hơn, để hoàn thành mọi thứ.

 

Và vì vậy, ông ta phải chơi một ván bài tất tay – một cuộc cải cách thể chế trá hình dưới lớp vỏ “tinh giản bộ máy”, nhưng thực chất là một cuộc thanh trừng quy mô lớn.

 

Điều này dẫn đến một câu hỏi mang tính sinh tử: Liệu Tô Lâm có thành công trong việc kiểm soát quyền lực tuyệt đối, hay ông ta sẽ kích hoạt một cuộc khủng hoảng chính trị lớn nhất trong nội bộ ĐCSVN từ sau 1975?

 

 

Ba vai trò trong một con người: Gorbachev, Yeltsin và Putin

 

Tô Lâm không chỉ muốn đóng một vai trò – ông ta muốn gộp cả ba giai đoạn chuyển tiếp quyền lực của Liên Xô/Nga vào một.

 

1. Gorbachev – Cải cách để triệt hạ các phe phái khác trong Đảng

 

Các chính sách “tinh giản bộ máy”, “cải cách thể chế”, thực chất là cách để thu gọn quyền lực về tay lực lượng công an và nhóm thân tín.

 

Việc này cũng khiến nhiều nhóm lợi ích khác bị ảnh hưởng, đặc biệt là quân đội, nhóm Thanh-Nghệ-Tĩnh, và các phe chính trị miền Nam, miền Trung.

 

2. Yeltsin – Tạo ra khủng hoảng để loại bỏ Đảng Cộng sản

 

Khi những phe phái bị mất quyền lợi phản kháng, Tô Lâm có thể chủ động kích động một cuộc khủng hoảng, giống như cách Yeltsin đối đầu với Đảng Cộng sản Liên Xô vào năm 1991.

 

Nếu nội bộ không mắc bẫy, chính ông ta có thể dàn dựng một cuộc đảo chính giả để lấy cớ thanh trừng triệt để những kẻ chống đối.

 

3. Putin – Xây dựng một chế độ hậu cộng sản với bàn tay sắt của an ninh

 

Khi đã loại bỏ xong các đối thủ, Tô Lâm có thể tuyên bố một “chế độ mới” với danh nghĩa dân chủ hóa.

 

Tuy nhiên, bộ máy công an và an ninh vẫn nằm trong tay ông ta, và đây sẽ là một chế độ độc tài kiểu mới, có thể còn tàn bạo hơn cả ĐCSVN.

 

Bằng cách đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi từ Gorbachev sang Putin chỉ trong vài năm, Tô Lâm đang tạo ra một đột biến trong chính trị Việt Nam – một điều chưa từng có tiền lệ. Nhưng liệu ông ta có thành công hay không?

 

 

Kịch bản “đảo chính tự tạo” và thanh trừng nội bộ

 

Nếu các lực lượng chống đối trong nội bộ ĐCSVN không mắc bẫy như cuộc đảo chính thất bại tháng 8/1991 của Liên Xô, thì chính Tô Lâm có thể sẽ chủ động tạo ra một cuộc đảo chính giả để có cớ tiêu diệt họ.

 

Những dấu hiệu cho thấy kịch bản này có thể xảy ra:

 

Tô Lâm đã kiểm soát hoàn toàn lực lượng công an, và công an đã lấn át quân đội

 

Không giống như các thời kỳ trước, khi quân đội và công an giữ thế cân bằng, thì hiện nay công an nắm thế thượng phong.

 

Điều này khiến bất kỳ phe đối lập nào trong Đảng muốn phản kháng đều khó thực hiện bằng biện pháp “mạnh”.

 

 

Các động thái “cải tổ bộ máy” đang làm mất lòng nhiều phe nhóm khác nhau trong ĐCSVN

 

Khi các nhóm lợi ích bị ảnh hưởng, sự bất mãn sẽ gia tăng, tạo ra một môi trường đầy nguy cơ xung đột nội bộ.

 

Một cuộc khủng hoảng có kiểm soát có thể được dàn dựng

 

Một vụ bê bối lớn, một âm mưu “lật đổ giả”, hoặc một cuộc tấn công mang tính biểu tượng có thể được sử dụng làm cái cớ để tiến hành thanh trừng.

 

Khi đó, Tô Lâm sẽ có cơ hội tuyên bố tình trạng khẩn cấp, mở đường cho một mô hình chính trị mới.

 

Nhìn vào quá trình này, chúng ta có thể thấy một màn kịch chính trị nguy hiểm đang được diễn ra, và bất cứ sai lầm nào cũng có thể đẩy hệ thống vào hỗn loạn.

 

Hậu cộng sản nhưng không có dân chủ – Bài học từ nước Nga năm 2000

 

Ngay cả khi Tô Lâm thành công trong việc xóa bỏ ĐCSVN, điều đó không đồng nghĩa với dân chủ hóa. Ngược lại, Việt Nam có thể bước vào một giai đoạn độc tài kiểu mới, tương tự như nước Nga dưới thời Putin.

 

– ĐCSVN có thể bị “giải tán” trên danh nghĩa, nhưng bộ máy an ninh vẫn duy trì để bảo vệ quyền lực của một lãnh đạo tối cao.

 

– Một số đảng phái “đối lập cuội” có thể được dựng lên để tạo ra ảo tưởng về dân chủ, giống như cách Nga có các đảng đối lập nhưng thực chất đều bị Kremlin kiểm soát.

 

– Mọi phe nhóm chống đối thực sự sẽ bị đàn áp mạnh tay hơn dưới danh nghĩa “ổn định trong giai đoạn chuyển tiếp”.

 

Nếu điều này xảy ra, Việt Nam sẽ chính thức khép lại “thời kỳ cộng sản”, nhưng lại mở ra một “chế độ toàn trị mới với công an” là lực lượng thống trị tuyệt đối.

 

 

Dư âm của một ván bài rủi ro cực cao

 

Tô Lâm đang đặt cược tất cả vào một nước đi duy nhất: thâu tóm quyền lực tuyệt đối bằng một cuộc khủng hoảng tự tạo.

 

Nhưng có hai vấn đề lớn mà ông ta phải đối mặt:

 

1. Liệu các nhóm quyền lực trong ĐCSVN có để yên?

 

Những nhóm bị gạt ra ngoài cuộc chơi chắc chắn sẽ phản kháng.

 

Liệu sẽ có một “Yeltsin khác” trong nội bộ xuất hiện để lật ngược thế cờ?

 

2. Liệu quân đội có đứng ngoài cuộc – Một ẩn số lớn?

 

Nếu quân đội cảm thấy bị “gạt ra rìa” và an ninh quốc gia bị đe dọa, họ có thể “can thiệp” để ngăn chặn một cuộc chuyển đổi quyền lực đầy rủi ro.

 

Ván bài của Tô Lâm không chỉ quyết định số phận của ông ta mà còn có thể tạo ra một cơn địa chấn chính trị lớn nhất Việt Nam kể từ 1975.

 

Liệu đây sẽ là sự khởi đầu của một giai đoạn hậu cộng sản, hay sẽ chỉ là một cuộc thanh trừng nội bộ trước khi mọi thứ quay trở lại trật tự cũ?

 

Câu trả lời sẽ rõ ràng hơn trong thời gian tới.