BỨC HIẾP UKRAINA, TRUMP LÀ "KẺ NGỐC HỮU DỤNG" HAY "NGƯỜI CỦA NGA"? (Thụy My / RFI)

 

Bức hiếp Ukraina, Trump là « kẻ ngốc hữu dụng » hay « người của Nga » ?

Thụy My  -  RFI

Đăng ngày: 02/03/2025 - 01:15

https://www.rfi.fr/vi/%C4%91i%E1%BB%83m-b%C3%A1o/20250302-b%E1%BB%A9c-hi%E1%BA%BFp-ukraina-trump-l%C3%A0-k%E1%BA%BB-ng%E1%BB%91c-h%E1%BB%AFu-d%E1%BB%A5ng-hay-ng%C6%B0%E1%BB%9Di-c%E1%BB%A7a-nga

 

Theo Le Point, cuộc đấu khẩu trực tiếp trước ống kính truyền hình ngay tại Phòng Bầu dục giữa Donald Trump và J.D. Vance với Volodymyr Zelensky, là chưa từng thấy trong lịch sử đương đại. Courrier International trích dẫn báo chí quốc tế cho rằng tổng thống Ukraina đã rơi vào cái bẫy giăng ra tại Nhà Trắng. Donald Trump, « kẻ ngốc hữu dụng » hay là người của Nga ?

 

HÌNH :

Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng, Washington D.C., Hoa Kỳ ngày 28/02/2025. REUTERS - Brian Snyder

 

Hồ sơ của L’Express tuần này được dành cho « Nguyên tử : 15 năm thất bại ». Cũng liên quan đến Pháp, Courrier International nhận xét « Pháp-Algérie : Bất khả đối thoại ». Le Nouvel Obs phỏng vấn giải Nobel Hòa bình người Iran Narges Mohammadi, bà dự báo « Nước Cộng Hòa Hồi giáo sẽ sụp đổ ». Le Point đăng chân dung tổng thống Mỹ Donald Trump với dòng tít lớn « Người của Matxcơva ».

 

 

Mỹ đối nghịch với châu Âu tại Munich : Sự kiện chấn động như Bức tường Berlin

Le Point nhận định những tuyên bố của đại diện Mỹ tại hội nghị an ninh ở thành phố Munich đầy tính biểu tượng, là một trận động đất mà theo độ Richter của lịch sử, tương đương với sự kiện bức tường Berlin sụp đổ năm 1989. Châu Âu không còn có thể trông cậy vào nước Mỹ, cũng tương tự như đế quốc Liên Xô bắt đầu sụp đổ khi người Đông Đức ra khỏi nhà tù cộng sản.

 

Quan hệ đôi bờ Đại Tây Dương bỗng dưng trở thành viễn tưởng, sau quyết định chưa từng thấy của Donald Trump giải quyết tay đôi vấn đề Ukraina với Putin. Đối với một nước Mỹ bị Trung Quốc ám ảnh, châu Âu không còn là một cơ hội như hậu Đệ nhị Thế chiến, mà là một gánh nặng, chỉ có thể đứng làm khán giả. Thế nên Trump mới thản nhiên chà đạp, như nhiều người tiền nhiệm trong đó có Barack Obama. Vấn đề không phải là Trump, mà châu Âu không nắm lấy vận mệnh mình.

 

Trump chỉ nể kẻ mạnh, trong khi châu lục tỏ ra yếu đuối và hèn nhát. Những ông chủ nhỏ của châu Âu làm như sắp tận thế đến nơi khi bị Donald Trump gạt ra bên lề, trong khi họ đã viện trợ nhiều hơn Hoa Kỳ để giúp Ukraina chống xâm lược : 138 tỉ đô la so với 119 tỉ ! Việc Trump đòi Ukraina « trả lại » 500 tỉ đô la bằng đất hiếm, theo luật hình sự được gọi là làm săng-ta hay tống tiền. Châu Âu nay trần trụi trước một tổng thống Mỹ cư xử như người đứng đầu một Nhà nước côn đồ. Năm 2008, khu vực đồng euro và Hoa Kỳ có tổng sản phẩm nội địa gần tương đương, nhưng nay GDP Mỹ đã tăng gấp đôi. Darwin đã nói nếu bạn yếu đuối, mọi người trên trái đất này sẽ dẫm lên bạn.

 

 

Cuộc đấu khẩu chưa từng thấy trong lịch sử tại Nhà Trắng

Nhà bình luận Luc de Barochez trên Le Point khi nói về « Sự ly dị giữa Mỹ và Ukraina » cho rằng cảnh tượng thật không thể tin nổi : Cuộc đấu khẩu trực tiếp trước ống kính truyền hình ngay tại Phòng Bầu dục giữa một bên là Volodymyr Zelensky, bên kia là Donald Trump và J.D. Vance, là chưa từng thấy trong lịch sử đương đại. Nguyên thủ một quốc gia đồng minh từ ba năm qua vẫn chiến đấu vì độc lập và toàn vẹn lãnh thổ trước kẻ xâm lăng hùng mạnh, lại bị công khai sỉ nhục trước truyền thông. Ông đành phải rời Nhà Trắng mà không ký thỏa thuận, bị cáo buộc là « không biết ơn » đối với chính phủ Mỹ.

 

Sự kiện này đánh dấu sự đổ vỡ giữa hai chính quyền vào thời điểm đáng báo động cho quân đội Ukraina đang chống chọi với những cuộc tấn công liên tục của Nga ở Donbass. Đồng thời chứng tỏ Trump và Vance đã đứng hẳn về phía quân xâm lược như thế nào, hy vọng ép Zelensky chấp nhận ngưng bắn, từ bỏ những lãnh thổ bị Nga chiếm, nhưng không chịu bảo đảm an ninh cho Ukraina. Những ngày gần đây Donald Trump gây áp lực mạnh bằng cách cáo buộc Ukraina gây chiến, gọi Zelensky là « nhà độc tài » trong khi từ chối dùng những từ ngữ này cho Putin. Tổng thống Ukraina hy vọng việc chia sẻ nguồn thu từ tài nguyên sẽ làm dịu đi ông chủ Nhà Trắng và có được sự ủng hộ của Washington trong những năm tới. Nhưng giờ đây phải lo ngại bị Mỹ bỏ rơi hẳn.

 

Zelensky lý ra phải cư xử như hai nhà lãnh đạo Pháp và Anh trước đó, chịu khó nịnh nọt, thuyết phục Donald Trump. Nhưng những đòn tấn công trực tiếp của Trump và Vance rõ ràng được dàn dựng trước để đe nẹt ông, không để cho Zelensky nhiều cơ hội. Trước cuộc phục kích này, hoặc quỳ gối, hoặc vùng lên chống đỡ. Ông đã chọn phương án thứ hai, khiến hai người đối thoại vô cùng tức giận và có lẽ cũng ngạc nhiên.

 

Vladimir Putin hẳn đang xoa tay hài lòng, theo Libération thì đang toác miệng cười hết cỡ, và nay sự sống còn của một Ukraina độc lập dân chủ đang bị đặt cược. Ngược lại, cuộc đấu khẩu là thảm họa cho các nhà lãnh đạo châu Âu. Đa số trong những tuần qua đã cố gắng can thiệp vào giữa Washington và Kiev nhằm khôi phục một sự thông cảm tối thiểu giữa đôi bên. Nay họ trong thế lưỡng nan : Làm thế nào tiếp tục hỗ trợ Kiev chống lại Nga một cách hiệu quả nếu Hoa Kỳ bỏ rơi, và bảo đảm được an ninh cho Ukraina ? Sự cố vừa qua dồn châu Âu vào chân tường.

 

 

Cách đáp trả tốt nhất : Gởi gấp vũ khí cho Kiev

Trong bài xã luận đăng rất kịp thời vào hôm nay, thứ Bảy, Le Point nhấn mạnh, hoạt cảnh khó tưởng tượng vừa diễn ra là một thách thức lịch sử. Phản ứng duy nhất có thể là lập tức loan báo gởi thêm vũ khí cho Ukraina.

 

Làm thế nào lại giảng đạo đức với những lời dối trá thô bỉ nhất dành cho người đã lãnh đạo dân tộc chống xâm lăng suốt ba năm qua ? Trump và Vance còn « hai đánh một » với Zelensky : cách thức của bọn lưu manh vườn ! Ngoài phương diện tởm lợm của chiếc bẫy giăng ra cho tổng thống Ukraina, là an ninh của châu Âu đang bị đe dọa. Sự sỉ nhục dành cho Zelensky cũng là cho châu Âu.

 

Tuần báo cho rằng Pháp nên cùng với Anh chuyển gấp vũ khí cho Kiev dù kho dự trữ có bị vơi đi. Từ nay nếu từ chối nhìn thẳng vào sự thật là có tội, trừ phi chấp nhận làm chư hầu cho cả Trump và Putin. Các nhà lãnh đạo châu Âu trừ Orban đều lên tiếng ủng hộ Zelensky, bây giờ là lúc chứng tỏ không nói suông. Vẫn còn một số người hy vọng rằng Trump, vốn đổi thay như chong chóng, sẽ nghĩ lại. Nhưng hèn nhát chẳng giúp được gì. Những gì diễn ra trong những ngày tới sẽ đi vào sử sách, và chúng ta sẽ thấy ai xứng tầm.

 

Zelensky rơi vào bẫy của Trump và Vance giăng sẵn ?

Cũng về sự kiện nóng hổi vừa diễn ra, Courrier International trích dẫn báo chí quốc tế cho rằng Volodymyr Zelensky đã rơi vào cái bẫy của Trump và Vance tại Nhà Trắng. Tờ Le Soir viết : « Không còn từ ngữ nào để nói ! ». La Stampa nhận định : « Bị trục xuất thô bạo khỏi Nhà Trắng như vậy là một phân cảnh mà một nhà viết kịch bản điên rồ nhất cũng chẳng dám nghĩ ra ».

 

Theo The Independent, tổng thống Ukraina ngỡ rằng đến để thảo luận về thỏa thuận khoáng sản nhưng đã bị gài bẫy. Le Soir nghi ngờ câu nói của ông Trump « một màn truyền hình tốt đẹp » phải chăng là để kịch tính hóa sự chia tay, hay nhấn thêm áp lực lên Kiev ? Nhật báo Süddeutsche Zeitung phân tích : « Sau vụ này, không nước nào còn có thể đặt lòng tin vào Trump. Hoa Kỳ đang trở thành một Nhà nước độc đoán, thậm chí Nhà nước côn đồ ».

 

 

Dư luận quốc tế ủng hộ tổng thống Ukraina, uy tín trong nước tăng lên

Thủ tướng Ba Lan nhanh chóng viết trên mạng xã hội « Ukraina thân mến, các bạn không đơn độc », đồng nhiệm Thụy Điển tuyên bố « Cả nước Thụy Điển đoàn kết đứng sau những người bạn Ukraina. Slava Ukraini ! ». Thủ tướng Pháp nói : « Tại Washington, khi từ chối phủ phục, Volodymyr Zelensky là vinh dự của châu Âu ». Le Soir cho rằng hy vọng vừa le lói sau chuyến thăm của ba nhà lãnh đạo Ba Lan, Pháp và Anh đã nhanh chóng vụt tắt.

 

Tại Ukraina, tỉ lệ tín nhiệm đối với tổng thống đã tăng ngay 5 % sau sự cố. Các đối thủ của Volodymyr Zelensky, như Vitali Klitschko, đô trưởng Kiev tuyên bố : « Đây là lúc để đoàn kết đất nước ». Tổng tham mưu trưởng quân đội Oleksandre Syrsky khẳng định những người lính chiến sát cánh sau lưng tổng thống.

 

Từ MAGA đến MRGA « Làm nước Nga vĩ đại trở lại »

Trước đó, nhà bình luận Thomas Friedman của New York Times được Courrier International trích dịch, nhận định « Trump quỳ gối trước Putin và trấn lột Ukraina ». Nhà báo Mỹ cho biết đành phải đặt ra một câu hỏi trước nay chưa từng nghĩ đến : Phải chăng nước Mỹ được lãnh đạo bởi một nhân vật là món đồ chơi của Vladimir Putin ?

 

Trump hoàn toàn không hiểu được Putin. Một giảng viên đại học Nga nói với tác giả, ê-kíp của Putin coi chính quyền Trump là một lũ hề và nghiệp dư, giúp một người thâm độc như Putin thực hiện mục đích tối hậu « MRGA – Make Russia great again » (Làm nước Nga vĩ đại trở lại). Trump và những con rối của ông ở đảng Cộng Hòa liệu có bao giờ ý thức được điều này không ? Có thể, và đến lúc đó thì đã quá muộn.

 

Libération cuối tuần dẫn lời giáo sư Phillipps P. O’Brien cho rằng sự kiện vừa qua đã bộc lộ rõ : « Trump chống Ukraina, chống dân chủ, chống châu Âu và nhất là thân Putin. Đây là thảm họa mà người ta mất quá nhiều thời gian mới hiểu ra. Nhưng châu Âu và những người yêu dân chủ trên toàn thế giới tận mắt chứng kiến điều này cũng tốt ».

 

Donald Trump, kẻ ngốc hữu dụng hay là người của Matxcơva ?

Trong hồ sơ « Người của Matxcơva », Le Point cho biết ngay từ thập niên 70, Donald Trump đã có những quan hệ đáng ngờ với các « đối tác » Nga. Những lời lăng mạ liên tiếp dành cho tổng thống Volodymyr Zelensky, các luận điệu tuyên truyền của Vladimir Putin về Ukraina được lặp đi lặp lại, khiến dấy lên trở lại mối lo của tình báo phương Tây : Donald Trump lại trở thành « kẻ ngốc hữu dụng », hoặc tệ hơn nữa, là người của Nga ?

 

Chỉ cần đọc tài liệu và các nguồn mở có sẵn cũng có thể đặt ra nghi vấn. Giữa thập niên 70, Donald Trump ở độ tuổi 30 cùng làm việc trong ngành địa ốc với người cha, ở Brighton Beach, New York, gần Coney Island – nơi cư trú của nhiều người Nga được Liên Xô cho phép ra đi để đổi lấy những ưu đãi thương mại từ Washington. Semyon Kislin và Temur Sepiashvili là các đối tác Nga đầu tiên của Donald Trump, cùng hợp tác để cung cấp thiết bị điện tử tân tiến cho khách sạn Commodore Hotel, mà Trump vừa mua để chuyển thành Hyatt Grand Central New York. Kislin và Sepiashvili thuộc giới mafia Nga chuyên tống tiền, lừa đảo bảo hiểm, bán hàng nhái…

 

Trump quen với Ivana Zelnickova, người Tiệp Khắc có cha mẹ là người cộng sản gương mẫu, và kết hôn vào tháng 4/1977. Theo tài liệu giải mật năm 2016, tình báo Tiệp Khắc cùng với Đông Đức phục vụ cho Matxcơva quan tâm đến cặp này, mật danh của hai tình báo viên theo dõi hồ sơ là « Al Jarza » và « Lubos ». Youri Doubinine, đại sứ Liên Xô tại Liên Hiệp Quốc cho Donald Trump biết công ty du lịch Intourist muốn mời ông thực hiện dự án xây một khách sạn sang trọng ở Matxcơva. Tất cả các chuyên gia về Liên bang Xô viết đều biết rằng công ty này là một nhánh của KGB chuyên theo dõi những người ngoại quốc được phép đến Liên Xô.

 

Trump từng làm ăn thất bại và được cứu nhờ tiền từ Nga

Viktor Souvorov, cựu nhân viên tình báo quân đội Nga GRU kể lại, đến Matxcơva ngày 04/07/1987, Donald Trump được đón tiếp như một ông hoàng. Hai vợ chồng được bố trí nghỉ lại phòng suite Lênin ở Hôtel National gần điện Kremlin, nơi được cho là Lênin đã từng ở, tất nhiên là đầy camera giám sát. Trump rất hài lòng, dù dự án khách sạn chẳng tiến triển một chút nào.

 

Donald Trump thất bại nhiều trong thập niên 90 khi mua lại các casino hay xây cao ốc, ông được cứu khỏi phá sản nhờ những món tín dụng khổng lồ thông qua quan hệ với mafia Nga thời hậu Yeltsin. Theo FBI, có 30 nhánh mafia Liên Xô cũ tại Hoa Kỳ. Nhà sử học Anh Christopher Andrew và nhà ly khai nổi tiếng Oleg Gordievski, cựu tình báo Liên Xô cho biết, KGB tuyển mộ không chỉ những người ủng hộ cộng sản mà cả xã hội dân sự, có thể cung cấp thông tin rộng rãi hơn các điệp viên truyền thống.

 

Trước khi Donald Trump tham gia chính trường, chính Donald Trump Jr. trong một cuộc hội thảo ở New York năm 2008 nhìn nhận « một phần lớn tiền bạc của Trump Organization đến từ Nga ». Lúc đó Donald Trump Jr. không hề nghĩ rằng cha mình sau này trở thành tổng thống. Và năm 2014 Eric Trump, người con trai thứ nói với một nhà báo, rằng không cần các ngân hàng Mỹ vì đã có Nga. Nhiều lãnh đạo cao cấp của CIA tin rằng « Putin đang nắm Trump trong tay ». Trong một bài phỏng vấn khác trên Le Point, Sergueï Jirnov, cựu gián điệp Liên Xô nay sống tại Pháp nhận định khả năng này là hoàn toàn có thể - một khi đã cắn câu của KGB thì không bao giờ thoát ra được.

 

Tiền bạc chảy như nước vào gia đình Trump

L’Express nói về « Tài sản của gia tộc Trump ». Trong nhiệm kỳ đầu, ông Donald Trump đã lợi dụng chức vụ để làm giàu, và tám năm sau, nỗ lực này càng công khai và rộng rãi hơn. Chẳng hạn phí gia nhập câu lạc bộ gôn ở Mar-a-Lago từ 200.000 đô la lên 1 triệu. Bà Melania nhiệm kỳ trước kín tiếng, nay cho xuất bản Hồi ký, đòi 237.000 đô la cho bài phát biểu tại một hiệp hội bảo thủ, 250.000 đô la để trả lời phỏng vấn (nhưng CNN từ chối chi).

 

Trong nhiệm kỳ Trump I, tổ chức Crew ghi nhận gần 4.000 trường hợp xung đột lợi ích, và nay sẽ còn tăng thêm với sự bành trướng của Trump Organisation trong nhiều lãnh vực, tại nhiều nước trong đó có các dự án địa ốc ở Trung Đông, Việt Nam, Serbia…Song song đó, chàng rể Jared Kushner lập một quỹ đầu tư hầu hết do Ả Rập Xê Út tài trợ. Donald Trump Jr. là cổ đông của một loạt công ty trong đó có một nhà sản xuất drone, một quỹ đầu tư mạo hiểm…Người em, Eric đang tìm cách mua lại khách sạn ở Washington đã bán đi năm 2022, và vợ ông, Lara sắp dẫn một chương trình trên Fox News. Những tháng gần đây, gia đình Trump kể cả Barron, con trai út 18 tuổi tập trung vào tiền ảo.