AN NINH CHÂU ÂU & UKRAINE : TRỌNG TÂM CỦA THƯỢNG ĐỈNH TẠI LUÂN ĐÔN (Nguyễn Giang & Thu Hằng / RFI)

 

An ninh Châu Âu và Ukraina : Trọng tâm của thượng đỉnh tại Luân Đôn

Nguyễn Giang|Thu Hằng 

Đăng ngày: 02/03/2025 - 11:24  -  Sửa đổi ngày: 02/03/2025 - 15:15

https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20250302-an-ninh-ch%C3%A2u-%C3%A2u-v%C3%A0-ukraina-tr%E1%BB%8Dng-t%C3%A2m-c%E1%BB%A7a-th%C6%B0%E1%BB%A3ng-%C4%91%E1%BB%89nh-t%E1%BA%A1i-lu%C3%A2n-%C4%91%C3%B4n

 

Ngày 02/03/2025, Anh Quốc tổ chức cuộc họp thượng đỉnh với khoảng 15 nước tham gia. An ninh cho châu Âu và Ukraina trở thành chủ đề nghị sự chính sau bước ngoặt chưa từng có tại Nhà Trắng khi tổng thống Zelensky bị đồng nhiệm Mỹ và phó tổng thống JD Vance công kích dữ dội và khả năng Mỹ ngừng viện trợ cho Ukraina.

 

HÌNH :

Ảnh minh họa: Thủ tướng Anh Keir Starmer tiếp tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tại phủ thủ tướng ngày 10/10/2024. AP - Henry Nicholls

 

Thủ tướng Anh muốn đóng vai trò hàn gắn rạn nứt Mỹ-Ukraina. Cuộc họp cấp cao với tổng thống Zelensky và các lãnh đạo chủ chốt của châu Âu có thể chỉ là một trong nhiều hội nghị châu Âu cần tổ chức vào những tuần và những tháng tới.

 

Thông tín viên Nguyễn Giang tường thuật từ Luân Đôn :

 

Hội nghị Luân Đôn vào Chủ Nhật này (02/03) đã được lên lịch từ trước, với mục tiêu tổng kết, đánh giá kết quả ba chuyến thăm sang Nhà Trắng của lãnh đạo Pháp, Anh và Ukraina chỉ trong một tuần qua, nhưng sự đổ vỡ công khai giữa tổng thống Volodymyr Zelensky với tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu (28/02) ở Washington DC đã khiến nghị trình cuộc họp chuyển sang hướng tìm kiếm cách hàn gắn quan hệ Ukraina và Mỹ.

 

Sự nghiêm trọng hơn bao giờ hết của tình hình Ukraina và nguy cơ Hoa Kỳ rút mọi hỗ trợ quân sự, an ninh và viễn thông (mạng Starlink) cho quốc gia đang bị Nga bắn phá liên tục khiến ông Zelensky phải bay đến Anh từ thứ Bảy (01/03) và đi thẳng từ sân bay tới phủ thủ tướng Anh ở số 10 Downing Street để hội đàm với ông Keir Starmer.

 

Dù ra tận cửa đón ông Zelensky để ôm vai tỏ tình đoàn kết, ông Starmer đã nói riêng với vị khách Ukraina là nên làm lành với tổng thống Trump, vì quyền lợi đất nước. Thông điệp tương tự cũng được tổng thư ký khối NATO Mark Rutte nói trên đài BBC, rằng “Bạn Volodymyr thân mến, hãy khôi phục quan hệ với tổng thống Mỹ.”

 

Cuộc họp hôm nay ở phủ thủ tướng Anh, với các khách mời là lãnh đạo Ý, Đức, Pháp, Ba Lan, chủ tịch Ủy ban châu Âu, tổng thư ký NATO... sẽ nhắm tới việc làm sao châu Âu tăng cường quân bị để giúp Ukraina nhưng cũng để tự giúp mình, nếu Hoa Kỳ rút bớt hỗ trợ quân sự hoặc bỏ luôn NATO châu Âu như ông Trump từng dọa.

 

Cựu đại sứ Anh ở Nga, Laurie Bristow nói rằng các nước châu Âu không còn cách nào khác là bổ sung vào những gì Hoa Kỳ đang gánh vác về quân sự, hoặc thậm chí thay thế luôn nếu Mỹ rút đi.

 

Trước mắt, nước chủ nhà của hội nghị là Anh vẫn cố gắng hàn gắn Mỹ và Ukraina, tương tự như ý tưởng của thủ tướng Ý, bà Giorgia Meloni, người được chính quyền Trump có vẻ quý mến, rằng cần có hội nghị thượng định “ngay lập tức giữa Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu và các đồng minh” để không cho rạn nứt, chia rẽ làm suy yếu phương Tây.

 

Nhưng Anh cũng phải âm thầm tính đến nước phải giúp Ukraina cầm cự lâu dài hơn. Tối hôm qua, bộ trưởng Tài chính Anh, bà Rachel Reeves đã ký cho Ukraine khoản vay thêm 2,6 tỷ bảng Anh. Còn gọi là Các khoản cho vay xúc tiến đặc cách (Extraordinary Revenue Acceleration Loans - ERAs), đây là số tiền một phần lấy từ hàng tỷ đô tiền lãi tài sản của Nga bị đóng băng trong các ngân hàng ở Anh.

 

Còn với chính nước Anh, bà Reeves cũng lặng lẽ bổ sung hạng mục cho khoản tiền 27,8 tỷ bảng (gần 35 tỷ USD) trong quỹ của chính quyền (National Wealth Fund) để tiền có thể chuyển từ đầu tư năng lượng xanh sang đầu tư quân sự.

 

Vì như một trang báo Anh viết, thủ tướng Starmer hẳn phải biết ông thực ra không có nhiều lá bài để chơi trong cuộc đấu trí gay go với nước Mỹ vừa để tránh phật lòng ông Trump, vừa để hỗ trợ được đồng minh Ukraina khi Trump đã nói ông không đứng về phía Ukraina. Tổng thống Mỹ cũng tuyên bố ông không đứng về phía Nga nhưng liệu thủ tướng Anh có thể tin thế không, đó là vấn đề lớn nhất của Keir Starmer hôm nay và những tháng tới.

 

Trước mắt, nước Anh đang dốc toàn lực cho việc “bắc cầu” chiến lược giữa Hoa Kỳ và châu Âu. Sau khi mời tổng thống Trump sang thăm cấp nhà nước lần hai (dự kiến trong năm nay), nhà vua Charles III đã vừa mời Tổng thống Zelensky tới thăm ngài ở Sandringham. Tuy đó không phải là cuộc đón tiếp cao nhất vì diễn ra chiều nay ở khu dinh thự riêng của vua tại vùng Norfolk, xa thủ đô Luân Đôn nhưng vẫn là thông điệp mang tính biểu tượng rằng cả Hoàng gia và chính phủ Anh không bỏ rơi Ukraina.

 

Thủ tướng Anh họp riêng với ba nước Baltic

Ba nước vùng Baltic Latvia, Litva, Estonia, không nằm trong danh sách khoảng 15 nước tham dự thượng đỉnh ở Luân Đôn, được thủ tướng Anh Keir Starmer mời họp riêng ngày 02/03 trước cuộc họp chính thức. Theo thông tín viên RFI Mariel Vitueau tại Vilnius, Anh là đồng minh quân sự quan trọng lâu năm của các nước vùng Baltic. Cuộc gặp tại Luân Đôn là cách để ba nước giáp ranh với Nga bày tỏ quan ngại, đề xuất giải pháp giúp Ukraina, cũng như hiểu thêm về cách đánh giá của Washington về tình hình Ukraina và châu Âu.