Xung đột Trung Đông sẽ
kết thúc thế nào?
Paul Adams
Phóng
viên Ngoại giao
9
tháng 10 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cwye8z8pedgo
Một năm trước, những hình ảnh đó thật đau đớn.
Israel
còn choáng váng sau vụ tấn công khủng khiếp nhất lịch sử và Gaza hứng chịu mưa
bom bão đạn, tình hình như thể đang tiến đến một bước ngoặt.
Xung đột
Israel-Palestine,
gần như biến mất trên truyền hình trong nhiều năm, đã bùng nổ trở lại.
Điều
này dường như khiến hầu hết mọi người bất ngờ. Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake
Sullivan đã có câu nói nổi tiếng chỉ một tuần trước khi các cuộc tấn công xảy
ra: "Trung Đông hiện yên bình hơn so với hai thập kỷ vừa qua."
Một
năm sau, khu vực này đang chìm trong biển lửa.
Hơn
41.000 người Palestine thiệt mạng. Hai triệu người Gaza phải li tán. Ở khu Bờ
Tây, 600 người Palestine khác bị giết. Tại Lebanon, một triệu người phải chạy nạn
và 2.000 người thiệt mạng.
Hơn 1.200 người
Israel đã bị giết vào
ngày đầu tiên. Kể từ đó, nước này mất thêm 350 lính tại Gaza. Có 200.000 người
Israel đã phải rời bỏ nhà cửa của họ gần Gaza và dọc theo biên giới phía bắc đầy
biến động giáp với Lebanon. Khoảng 50 lính và thường dân đã thiệt mạng do đạn
phản lực của Hezbollah.
Khắp
Trung Đông, nhiều bên khác cũng đã tham gia vào cuộc chiến. Những nỗ lực bền bỉ
của Mỹ để ngăn chặn cuộc khủng hoảng leo thang, bao gồm các chuyến thăm của tổng
thống, của vô số phái đoàn ngoại giao và việc triển khai nguồn lực quân sự khổng
lồ, đều không mang lại kết quả. Đạn pháo phản lực đã được bắn từ những nơi rất
xa như Iraq và Yemen.
Hai
kẻ thù không đội trời chung Israel và Iran cũng đã đáp trả qua lại, và nhiều khả
năng các hành động như vậy sẽ tiếp tục xảy ra.
Washington
hiếm khi nào trông kém sức ảnh hưởng như thế này.
Khi
cuộc xung đột lan rộng và sâu sắc hơn, căn nguyên của mọi việc trở nên nhạt
nhòa. Điều này trông như cảnh tai nạn xe hơi xa dần trong gương chiếu hậu của một
cỗ máy khổng lồ đang lao tới những thảm họa thậm chí còn tàn khốc hơn.
Cuộc
sống của người Gaza, trước và sau ngày 10/7/2023, gần như bị lãng quên khi truyền
thông háo hức chờ đợi "chiến tranh toàn diện" ở Trung Đông.
Một
số người Israel, những người có cuộc sống bị đảo lộn vào ngày khủng khiếp đó,
cũng cảm thấy bị bỏ rơi.
"Chúng
tôi đã bị gạt sang một bên," Yehuda Cohen, cha của con tin Nimrod Cohen,
nói với hãng tin Kan của Israel vào tuần trước.
Ông
Cohen cho rằng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phải chịu trách nhiệm về một
"cuộc chiến vô nghĩa đã khiến tất cả các kẻ thù tiềm năng chống lại chúng
tôi".
"Ông
ta đang làm mọi thứ, và đã thành công, để biến ngày 7/10/2023 thành một sự kiện
nhỏ," ông Cohen nói.
Người
Israel tưởng niệm một năm vụ tấn công ngày 7/10/2023
Không
phải tất cả người Israel đều chia sẻ góc nhìn của ông Cohen. Nhiều người giờ
đây xem các cuộc tấn công của Hamas một năm trước
là mở màn cho một chiến dịch rộng lớn hơn từ kẻ thù của Israel nhằm phá hủy nhà
nước Do Thái.
Việc
Israel đã phản công - bằng máy nhắn tin phát nổ, các vụ ám sát có mục tiêu, các
cuộc oanh kích tầm xa bằng bom và các chiến dịch do tình báo chỉ huy mà đất nước
này từ lâu đã tự hào - đã khôi phục lại một phần sự tự tin mà Israel đã mất một
năm trước.
"Không
nơi nào ở Trung Đông mà Israel không thể tiếp cận," ông Netanyahu tự tin
tuyên bố vào tuần trước.
Các
cuộc thăm dò cho thấy sự ủng hộ đối với vị thủ tướng đã chạm đáy một vài tháng
sau sự kiện ngày 7/10 năm ngoái. Nhưng giờ con số này đã tăng trở lại. Liệu đây
là "giấy phép" để ông Netanyahu thực hiện các hành động bạo liệt hơn?
Nhưng
mọi thứ đang đi về đâu?
"Không
ai trong chúng ta biết khi nào mọi thứ sẽ dừng lại và mọi người sẽ ở đâu vào thời
điểm đó," Simon Gass, cựu Đại sứ Anh tại Iran, nói với chương trình Podcast
BBC's Today vào ngày 3/10.
·
Một năm giết chóc và
những giả định sai lầm đưa Trung Đông đến bờ vực cuộc chiến sâu rộng hơn7 tháng 10 năm 2024
·
Ông Macron nói ‘không
chuyển vũ khí cho Israel’, ông Netanyahu nói ‘đáng xấu hổ’6 tháng 10 năm 2024
·
BBC chất vấn phó tướng
Hamas khi Gaza sắp tròn một năm chiến tranh5 tháng 10 năm 2024
Mỹ
vẫn can dự vào, cho dù chuyến thăm Israel của Đại tướng Michael Kurilla, Tư lệnh
Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ, cho cảm giác giống như hoạt động quản lý khủng hoảng
hơn là tìm kiếm các giải pháp ngoại giao.
Trong
bối cảnh cuộc bầu cử Mỹ chỉ còn khoảng 4 tuần và Trung Đông đang trở nên độc hại
về mặt chính trị hơn bao giờ hết, thời điểm này dường như không phải lúc để Mỹ
triển khai những sáng kiến táo bạo.
Hiện
tại, thách thức trước mắt đơn giản là ngăn chặn một cuộc xung đột lớn hơn trong
khu vực.
Có
một giả định chung trong số các đồng minh của Israel rằng nước này có quyền -
thậm chí là nghĩa vụ - đáp trả cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Iran vào
tuần trước.
Không
có người Israel nào thiệt mạng trong cuộc tấn công và Iran dường như đang nhắm
vào các mục tiêu quân sự và tình báo, thế nhưng ông Netanyahu vẫn thề sẽ đáp trả
cứng rắn.
Hai
triệu người Gaza đã phải di tản từ khi Israel đáp trả vụ tấn công ngày 7/10/2023
Sau
hàng tuần thành công về mặt chiến thuật, thủ tướng Israel dường như đang ấp ủ
những tham vọng lớn.
Trong
bài phát biểu tới người dân Iran, ông đã ám chỉ rằng sắp sửa có thay đổi chế độ
ở Tehran.
"Khi
Iran đạt được tự do, mà khoảnh khắc đó sẽ đến sớm hơn nhiều so với mọi người
nghĩ, mọi thứ sẽ khác," ông nói.
Đối
với một số nhà quan sát, luận điệu của ông lặp lại một cách khá khó chịu lời
nói của những người theo chủ nghĩa tân bảo thủ ở Mỹ trước cuộc xâm lược Iraq do
Mỹ lãnh đạo vào năm 2003.
Nhưng
dù tình hình hiện nay hiểm nguy ra sao thì những hy vọng le lói vẫn tồn tại.
Chế
độ Iran có thể mơ về một thế giới không có Israel, nhưng họ biết rằng họ quá yếu
để chống lại siêu cường duy nhất của khu vực, đặc biệt là vào thời điểm Hezbollah
và Hamas - các đồng minh và lực lượng ủy nhiệm của họ trong cái gọi là "Trục
kháng chiến" - đang bị nghiền nát.
Và
Israel, quốc gia rất muốn thoát khỏi mối đe dọa do Iran gây ra, cũng biết rằng
họ không thể tự mình làm điều này, bất kể gần đây họ có những thành công gì đi
chăng nữa.
Sự
thay đổi chế độ không nằm trong chương trình nghị sự của ông Joe Biden, cũng
như của Phó Tổng thống Kamala Harris.
Về
phần Donald Trump, lần duy nhất ông có vẻ như đã sẵn sàng tấn công Iran - sau
khi Tehran bắn hạ một máy bay do thám không người lái của Mỹ vào tháng 6/2019 -
cựu tổng thống đã lùi bước vào phút cuối (mặc dù ông đã ra lệnh ám sát một vị
tướng hàng đầu của Iran là Qasem Soleimani bảy tháng sau đó).
Ít
ai có thể tưởng tượng được rằng một năm trước, Trung Đông đang hướng đến thời
điểm nguy hiểm nhất trong nhiều thập niên.
Nhưng
nhìn vào tấm gương chiếu hậu của cỗ máy khổng lồ ấy, 12 tháng qua dường như đã
tuân theo một logic khủng khiếp.
Với
quá nhiều đống đổ nát nằm rải rác dọc đường, và các sự kiện đang xảy ra với tốc
độ đáng báo động, các nhà hoạch định chính sách - và những người còn lại trong
số chúng ta - đang phải vất vả để theo kịp những gì đang diễn ra.
Khi
cuộc xung đột nổ ra ở Gaza kéo dài sang năm thứ hai, mọi cuộc nói chuyện về
"ngày sau" - về cách mà Gaza được phục hồi và quản lý khi cuộc chiến
kết thúc - đã không còn nữa hoặc đã bị tiếng ồn của một cuộc chiến rộng lớn hơn
át đi.
Bất
kỳ cuộc thảo luận có ý nghĩa nào về giải pháp cho xung đột giữa Israel và người
Palestine cũng chịu cảnh tương tự.
Vào
một thời điểm nào đó, khi Israel cảm thấy mình đã gây ra đủ thiệt hại cho Hamas
và Hezbollah, cả Israel lẫn Iran
đều đã lên tiếng - giả sử điều này không đẩy khu vực vào một cuộc khủng hoảng
sâu sắc hơn nữa - và cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đã kết thúc, thì ngoại giao có
thể có một cơ hội khác để đem lại hòa bình.
Nhưng
ngay bây giờ, tất cả những điều đó có vẻ còn rất xa vời.
-----------------------
Tin
liên quan
·
Bản đồ xung đột
Israel- Hezbollah: Truy vết bạo lực ở Lebanon
3
tháng 10 năm 2024
·
Israel đánh nhau với
Hezbollah: Quân đội Lebanon đang ở đâu?
3
tháng 10 năm 2024
·
Thủ lĩnh của
Hezbollah bị ám sát: viễn cảnh tiếp theo với Hezbollah, Israel và Iran là gì?
29
tháng 9 năm 2024
No comments:
Post a Comment