Nghị trình kinh tế
'gây hại' của ông Donald Trump
Hiếu Chân -
Saigon Nhỏ
28
tháng 10, 2024
https://saigonnhonews.com/thoi-su/hoa-ky/nghi-trinh-kinh-te-gay-hai-cua-ong-donald-trump/
Chỉ
một tuần nữa người Mỹ sẽ đi bầu tổng thống và cảm nhận của cử tri về hiện tình
kinh tế sẽ quyết định chuyện họ bỏ phiếu cho ai, cho bà Kamala Harris của đảng
Dân Chủ hay ông Donald Trump của đảng Cộng Hòa. Ông James Carville, cố vấn chiến
dịch tranh cử của ứng cử viên Bill Clinton năm 1992, từng có câu nói nổi tiếng:
“It’s the economy, stupid” (Kinh tế mới là vấn đề).
Cuộc
bầu cử năm nay có một hiện tượng khó giải thích: về kinh tế, cảm nhận của cử
tri trái ngược hẳn với dữ kiện khách quan và nhận định của giới chuyên môn:
trong lúc các kinh tế gia cho rằng nền kinh tế đang phát triển mạnh thì số đông
cử tri lại thấy bi quan; họ đổ lỗi cho chính quyền Biden-Harris gây ra lạm phát
và hy vọng nhiệm kỳ của ông Trump sẽ làm cho cuộc sống bớt khó khăn. Thật vậy
không?
Cuộc
khảo sát ý kiến cử tri mới nhất do báo Financial Times phối hợp với trường kinh
doanh Ross School of Business của đại học University of Michigan thực hiện tuần
trước ghi nhận 44% số cử tri đã ghi danh bầu cử nói rằng trong việc lèo lái nền
kinh tế họ tin tưởng ở ông Trump; 43% tin tưởng ở bà Harris. Với câu hỏi về triển
vọng tài chính cá nhân, có 45% tin tưởng ông Trump trong khi chỉ 37% tin vào bà
Harris.
Như
vậy, cho đến sát ngày bầu cử, cảm nhận của cử tri về nền kinh tế vẫn không tích
cực hơn dù trong thời gian qua, đảng Dân Chủ đã nỗ lực thuyết phục người dân rằng
cuộc sống bây giờ dễ thở hơn, tốt đẹp hơn bốn năm về trước. Xin nhắc lại, một
cuộc khảo sát do Trung Tâm Nghiên Cứu Các Vấn Đề Công Cộng (NORC) phối hợp với
hãng tin AP thực hiện vào đầu Tháng Hai ghi nhận 35% số người Mỹ trưởng thành
nói rằng nền kinh tế đang tốt, trong khi có tới có 65% cho rằng nền kinh tế
đang tệ hơn.
Nhưng
các chuyên gia đánh giá khác hẳn. Ông Jerome Powell, chủ tịch Ngân Hàng Trung
Ương (Fed), đầu năm nay đã tuyên bố “Hãy thành thật, kinh tế hiện nay đang tốt”
và đó là một trong các căn cứ chính để Fed quyết định giảm lãi suất 0.5 điểm phần
trăm Tháng Tám vừa qua.
Còn
mới tuần trước, tuần báo The Economist uy tín của Anh, trong số báo đặc biệt về
kinh tế Mỹ, đã cho in bìa hình một cuộn tiền đô la Mỹ đang phóng lên trời như một
hỏa tiễn SpaceX, với dòng chữ in đậm: “The Envy of The World” (Nỗi thèm muốn của
thế giới). The Economist đánh giá Mỹ là nền kinh tế phục hồi nhanh nhất và mạnh
nhất thế giới từ sau đại dịch COVID-19.
Cảm
nhận của chuyên gia và của cử tri về hiện trạng của nền kinh tế Mỹ đang không
ăn khớp với nhau, và do đó lựa chọn của họ một tổng thống tương lai cũng khác
nhau.
***
Do
thất vọng với hiện tại, cử tri – phần lớn là người Cộng Hòa – đặt hy vọng vào
nghị trình kinh tế của ông Trump. Nhưng nhiều chuyên gia cảnh báo điều ngược lại,
rằng chính sách kinh tế của ông Trump sẽ gây nguy hiểm trầm trọng cho nước Mỹ.
Ông
Trump không nói nhiều tới kinh tế nhưng qua chiến dịch tranh cử của ông có thể
ghi nhận mấy chính sách mà ông sẽ thực hiện nếu tái đắc cử vào ngày 5 Tháng Mười
Một tới: Một là, ông sẽ áp mức thuế trừng phạt (tariff) lên hàng hóa nhập cảng;
hai là, ông sẽ giảm thuế lợi tức của doanh nghiệp, bãi bỏ việc đánh thuế vào tiền
tip và tiền an sinh xã hội (SSA); ba là ông sẽ trục xuất hàng triệu người nhập
cư bất hợp pháp đang cư trú và làm việc trên đất Mỹ.
Ông
Trump khẳng định những chính sách như vậy không chỉ giúp phục hồi công ăn việc
làm cho người dân Mỹ mà còn giảm thâm hụt thương mại, giảm lạm phát – điều giúp
ông thu hút lá phiếu của các cử tri đang chật vật vì vật giá leo thang.
Nếu
tái đắc cử, ông Trump sẽ áp thuế 10%, 20% lên tất cả hàng hóa nhập cảng, 60%
lên hàng hóa Trung Quốc. Ông cho rằng mức thuế cao như vậy sẽ có tác dụng bảo hộ
thị trường, bảo hộ công việc làm và sản xuất công nghiệp của Mỹ vì nó sẽ khuyến
khích sản xuất trong nước, giảm phụ thuộc vào hàng hóa nhập cảng và do vậy cũng
sẽ làm giảm thâm hụt thương mại của Mỹ trong buôn bán với nước ngoài.
Trong
nhiệm kỳ đầu, ông Trump từng áp thuế 10% lên mặt hàng nhôm, 25% lên mặt hàng
thép nhập cảng, gây xung đột thương mại với Canada và Liên Âu – hai đồng minh
quan trọng nhất của Mỹ. Ông cũng áp thuế 25% lên hàng hóa Trung Quốc trị giá
$300 tỷ với niềm tin ngây thơ rằng nhà sản xuất nước ngoài phải chịu khoản thuế
này.
Hậu
quả là cả Trung Quốc, EU và Canada đều trả đũa, hạn chế nhập cảng nông sản của
Mỹ, gây tổn hại cho nông dân Mỹ mà chính quyền liên bang phải bỏ tiền ra để hỗ
trợ. Một ví dụ, thay vì mua đậu nành của Mỹ, Trung Quốc chuyển sang mua của
Brazil, làm người trồng đậu nành Mỹ khốn đốn.
Biện
pháp tăng thuế nhập cảng chẳng những vi phạm cam kết của Mỹ về tự do thương mại
mà còn đẩy giá hàng hóa tại Mỹ lên cao vì xét cho cùng, tiền thuế luôn được
tính vào giá bán sản phẩm mà người mua phải trả. Viện nghiên cứu kinh tế
Peterson Institute for International Economics tính ra, nếu duy trì biểu thuế
nhập cảng hiện hành thì năm 2026, tỷ lệ lạm phát của Mỹ sẽ là 1.9%, còn nếu áp
dụng các biện pháp tăng thuế của ông Trump thì lạm phát sẽ lên khoảng 6% đến
9.3%. Mọi thứ hàng tiêu dùng, từ hàng điện tử đến thực phẩm, đều sẽ đắt hơn và
trung bình mỗi gia đình Mỹ sẽ tốn thêm khoảng $2,600 đến $7,600 cho việc mua sắm
mỗi năm.
Dấu
ấn quan trọng nhất của ông Trump trong nhiệm kỳ đầu là ban hành luật giảm thuế
năm 2017 và luật này sẽ hết hiệu lực vào năm 2025. Nếu tái đắc cử, ông Trump sẽ
gia hạn đạo luật giảm thuế, đồng thời giảm thuế lợi tức doanh nghiệp (corporate
tax) từ 21% xuống còn 15%. Ông cho rằng, giảm thuế sẽ kích thích tăng trưởng
kinh tế và tạo nhiều việc làm mới.
Việc
giảm thuế rộng rãi như vậy sẽ có lợi cho mọi người song theo Tax Foundation, một
tổ chức nghiên cứu về thuế phi đảng phái, phi lợi nhuận, người giàu, chủ công
ty sẽ được hưởng lợi nhiều, còn người lao động làm công, người thu nhập trung
bình và thấp chẳng được bao nhiêu. Thêm nữa, việc giảm thuế sẽ làm cho ngân
sách quốc gia bị giảm thu khoảng $5,800 tỷ trong một thập niên, làm trầm trọng
thêm gánh nặng nợ nần mà ông Trump chưa nói sẽ lấy nguồn tiền ở đâu để bù lại.
Người
nhập cư bất hợp pháp là “con bài tẩy” trong chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Ông và ứng cử viên phó của ông, Thượng Nghị Sĩ JD Vance (Cộng Hòa-Ohio), liên tục
dùng ngôn từ kích động để chống người nhập cư, và hứa hẹn nếu đắc cử họ sẽ thực
hiện một chương trình trục xuất di dân lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Ông
Trump cho rằng, trục xuất người nhập cư sẽ giúp kéo giảm giá nhà cửa, tăng tiền
lương cho người lao động, đồng thời làm giảm giá hàng hoá do nhu cầu tiêu thụ
ít hơn.
Trong
cuộc tranh luận với ông Tim Waltz, thống đốc Minnesota, ứng cử viên phó tổng thống
đảng Dân Chủ, hôm 1 Tháng Mười, ông JD Vance nói rằng, sở dĩ người Mỹ không mua
nổi nhà là vì “chúng ta đã mang vào hàng triệu di dân bất hợp pháp, cạnh tranh
với người Mỹ giành số lượng nhà ít ỏi.”
Giá
nhà trung bình toàn quốc đã tăng hơn 50% kể từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu
nhưng nhiều kinh tế gia nói họ không thấy có quan hệ nhân-quả rõ ràng giữa người
nhập cư bất hợp pháp và giá nhà. Thêm nữa, chương trình trục xuất người nhập cư
bất hợp pháp sẽ rất tốn kém, gần như bất khả thi và gây ra những hậu quả tai hại.
Theo
Hội Đồng Di Dân Mỹ (American Immigration Council), để trục xuất 11 triệu người
nhập cư, chính quyền liên bang phải chi ra ít nhất $315 tỷ. Một phân tích gần
đây của Viện Peterson tính ra hoạt động của nhiều ngành kinh tế và các địa
phương dựa vào lao động nhập cư sẽ bị đình trệ vì thiếu lao động; giá cả sẽ
tăng thay vì giảm và tổng sản lượng GDP của Mỹ sẽ bị thu hẹp. Trong ba năm, lạm
phát sẽ tăng thêm 1.5%, còn GDP sẽ giảm 3 điểm phần trăm – một triển vọng không
mấy tích cực nếu chiến dịch trục xuất của ông Trump được thực thi.
***
Lo ngại
trước tác hại mà chính sách kinh tế của ông Trump có thể gây ra cho nước Mỹ nếu
ông tái đắc cử, nhiều chuyên gia kinh tế đã viết báo, lên truyền hình để cảnh
báo cử tri. Mới đây nhất, hôm Thứ Tư, 23 Tháng Mười, 23 chuyên gia từng được giải
Nobel Kinh tế học đã cùng ký một lá thư, nhận định chương trình kinh tế của bà
Kamala Harris “siêu việt hơn nhiều” (vast superior) so với kế hoạch của ông
Donald Trump.
Bức
thư do Giáo Sư Joseph Stiglitz, đại học Columbia University, giải Nobel Kinh tế
2001, soạn thảo, chỉ 228 chữ, được hơn một nửa số người được giải Nobel Kinh tế
đang còn sống ký tên ủng hộ; trong số này có ba giáo sư vừa được Giải Nobel
Kinh tế học năm nay là Daron Acemoglu, Simon Johnson (đều ở viện công nghệ
Massachusetts Institute of Technology) và James A. Robinson (đại học University
of Chicago).
Các
giáo sư cùng nhận định, chính sách kinh tế của ông Trump sẽ dẫn tới giá cả cao
hơn, thâm hụt lớn hơn và bất bình đẳng trầm trọng hơn. “Trong những yếu tố quan
trọng nhất quyết định thành công về kinh tế có pháp quyền, tính chắc chắn về
kinh tế và chính trị và ông Trump đe dọa cả ba yếu tố đó,” bức thư viết.
Và bức thư
kết luận: “Chúng tôi tin rằng, nhìn chung, nghị trình kinh tế của Kamala Harris
sẽ cải thiện sức mạnh, đầu tư, tính bền vững, độ dẻo dai, cơ hội việc làm và sự
công bằng của quốc gia, là siêu việt hơn nhiều so với nghị trình kinh tế chẳng
những không có lợi mà còn có hại của Donald Trump.”
No comments:
Post a Comment