MỘT NHIỆM KỲ THỨ 2 CỦA
DONALD TRUMP (NẾU CÓ) SẼ LỢI HAY HẠI CHO THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM
Trần Đán | Diễn Đàn / Forum
06/10/2024
21:53
Trong
bài này tôi muốn chỉnh sửa một số ngộ nhận của dân chúng một số nước (trong đó
có Việt Nam) về cựu TT Donald Trump, đặc biệt về cái nhìn – và thực hành – của
ông đối với các chính sách kinh tế, đối ngoại và nhân quyền. Ta hãy cùng suy diễn
từ những gì ông đã làm trong nhiệm kỳ một và những gì ông muốn làm nếu thắng cử.
*
1) Donald Trump là một
nhà kinh doanh thành công và sẽ đem hiểu biết về kinh doanh của ông để làm tốt
cho nước Mỹ và các nước
Nên
nhớ: Donald
Trump khai phá sản 6 lần và không ngân hàng Mỹ nào chịu cho ông vay sau đó, ngoại
trừ ngân hàng Đức Deutsche Bank từng bị cáo buộc rửa tiền cho Nga.
Có
phải ngưới Việt chúng ta thường nói “ làm cái không bao giờ thua”? Có phải
Trump là một ông chủ sòng bạc hiếm có bị phá sản ở mức kỷ lục? Bạn cũng biết nếu
bạn là chủ nợ cho người khai phá sản, bạn có nguy cơ mất trắng? Trong trường hợp
ông Trump, đó là những nhà đầu tư, các nhà thầu xây dựng, và là nhân viên không
được trả lương. Đành rằng luật pháp cho phép, nhưng thử hỏi bạn sẽ tin một người
làm ăn chưa bao giờ bị phá sản hay một người bị phá sản 6 lần?
Năm
1990 ông khai trương sòng bạc Taj Mahal tại Atlantic City, bang New Jersey. Sáu
tháng sau, ông không trả nổi số nợ và tháng 7, 1991 phải xin phá sản. Hai sòng
bạc khác tại Atlantic City của ông cũng lần lượt khai phá sản năm 1992. Cùng
năm đó khách sạn Plaza Hotel tại NY tuyên bố phá sản. Năm 2004 Trump Hotels and
Casinos khai phá sản với số nợ lên đến 1,8 tỉ và năm 2009 Trump Entertainment
Resorts bị phá sản.
Các
nhà kinh doanh có nhiều hạng. Tôi thán phục các nhà kinh doanh Mỹ như Warren
Buffet (Berkshire Hathaway), Steve Jobs (Apple) và Bill Gates (Microsoft). Điều
gì làm họ vĩ đại? Trong suốt thời gian họ điều hành họ đã thực hành cách làm ăn
mà tôi gọi là “làm ăn bền vững”. Chưa một lần công ty của họ phải khai phá sản.
*
2) Trong nhiệm
kỳ thứ nhất, ông giúp các quốc gia châu Á và châu Mỹ thoát sự ràng buộc kinh tế
vào Trung Quốc
Nên
nhớ: Donald
Trump đơn phương hủy Hiệp Ước Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership) vừa
sau khi lên làm TT năm 2017.
HUTBD
là một hiệp ước thương mại giữa 12 quốc gia nằm trong vành đai Thái Bình Dương,
gồm các nước châu Á và châu Mỹ. Mục đích của nó là cô lập Trung Quốc về mặt
thương mại. Hiệp ước này do chính phủ Obama thương thảo nhiều năm nhằm tạo ra một
khối thị trường chung giữa các quốc gia thành viên, với thuế xuất nhập ở mức thấp
nhất và thỏa thuận sẽ mua hàng của của nhau. Đáng tiếc là khi sắp được ký kết,
TT mới Donald Trump lập tức quyết định rút lui. Lý do? Vì ông muốn đơn phương
chống TQ mà không cần bất cứ sự hỗ trợ của bất cứ nước nào khác. Đó là theo chủ
thuyết MAGA (Làm Nước Mỹ Vĩ Đại Trở Lại) của ông.
Hiệp
ước này sẽ vô cùng thuận lợi cho VN về thương mại. Nó còn có điều khoản các nước
phải cho phép công đoàn lao động độc lập được thành lập, một trong các đòi hỏi
về nhân quyền. Việc rút lui của Trump chỉ làm lợi cho Trung Quốc. Với sự vắng mặt
của Mỹ các nước trên đành phải ký các hiệp ước bất lợi với TQ tên gọi Vàng Đai
Tơ Lụa Kinh Tế.
*
3) Trump đánh
thuế nhập khẩu vào mặt hàng TQ sẽ làm TQ suy yếu
Nên
nhớ: Người
đóng tiền thuế nhập khẩu hàng TQ là các hãng nhập khẩu Mỹ, không phải TQ.
Tôi
không phải là kinh tế gia nhưng cũng lấy làm lạ khi Trump nhấn mạnh rằng, với
hàng rào thuế quan của ông, ông đã “thu cả đống tiền từ Trung Quốc”? Ông không
biết rằng chính các nhà nhập khẩu Mỹ mới là đối tượng phải đóng thuế nhập khẩu
do ông thổi lên? Hậu quả là gì? Để giữ mức lời của họ, họ sẽ nâng giá bán ra
cho người tiêu thụ Mỹ, và do đó góp phần gây thêm lạm phát. Hàng rào thuế quan
của Trump cũng sẽ nhắm vào hàng hóa của Việt Nam và làm nó đắt lên.
Hơn
nữa việc thực thi chính sách này cũng bị nhiều lỗ hổng. Nhằm vượt qua hàng rào
thuế quan chống hàng “làm từ TQ”, TQ đã phân bổ sản xuất của họ sang các nước
Đông Nam Á (trong đó có VN) và đặc biệt là Mễ tây cơ. Ngược lại sự phong tỏa
kinh tế TQ bởi chính quyền Biden có hiệu quả hơn vì cùng làm với các đồng minh.
Ví dụ điển hình là việc cấm xuất khẩu các chip tối tân nhất để không cho chúng
lọt vào tay quân đội TQ.
*
4) Trong nhiệm
kỳ đầu Trump làm cho nền kinh tế Mỹ phồn thịnh
Nên
nhớ: Trump
đã bất lực trước nạn dịch covid khiến hơn 1 triệu người Mỹ (trong đó có nhiều
người Mỹ gốc Việt) chết, làm sản xuất đình trệ, nạn thất nghiệp lên cao, để lại
một nền kinh tế tồi tệ cho chính phủ sau.
Mặc
những cảnh báo của các cơ quan y tế Mỹ và thế giới, khi covid bắt đầu bùng phát
Trump đã tuyên bố, “Nó nhẹ thôi, chỉ vài tháng sẽ biến mất và số thương vong sẽ
không quá 20,000 người.” Chính vì ông không tin vào thuốc tiêm chủng, không tin
vào sự giãn cách nên số người chết lên đến hơn 1 triệu. Cuối cùng ông cũng hành
động nhưng đã trễ.
Nhiệm
kỳ của Biden phải tập trung giải quyểt các vấn đề y tế và kinh tế do Trump để lại
khi đối phó yếu kém với nạn dịch, và phải mất thời gian để giải quyết. Dưới
Biden kinh tế đang trên đà phục hồi; công ăn việc làm tăng cao,tỉ lệ thất nghiệp
xuống thấp trở lại (Trump 2%, Biden 2.9%), thị trường chứng khoán đạt mức kỷ lục
(DOW Trump 30,000, DOW Biden 42,000), tăng trưởngt GDP trung bình hồi phục
(Trump 2.3% Biden 2.2%). Hiện nay Mỹ là nền kinh tế mạnh nhất trên thế giới.
Xem dữ liệu của BBC dưới đây.
Một
trong các vấn đề kinh tế Trump để lại cho Biden là nạn lạm phát ảnh hưởng trầm
trọng đến tầng lớp trung lưu. Trước covid nó ở mức 2%. Sau covid lạm phát bùng
lên đến hơn 9%. Lý do nào? Để trả lời xác thực ta cần xem xét sự thay đổi về
cung (sản xuất) và cầu (tiêu thụ). Khi cung thấp hơn cầu thì nhà sản xuất hay
nhà buôn trung gian sẽ lợi dụng để tăng giá, gây ra lạm phát. Trong thời gian
covid thì tất nhiên là cung thiếu hụt vì các cơ sở sản xuất đóng cửa hàng loạt.
Nhưng còn cầu? Tôi nhớ lúc đó không cần đi làm chính phủ cũng cho mỗi người một
số tiền khá lớn để mua nhu yếu phẩm (thức ăn, thuốc, tiền nhà.) Do đó cầu, tức
sức tiêu thụ, không hề giảm. Cầu hơn cung dẫn đến lạm phát. Sau covid dần dần
cung bắt kịp cầu nhưng các nhà sản xuất lớn vẫn “quen thói độc quyền” không chịu
hạ giá. Gần đây nhất người tiêu thụ tẩy chay một số mặt hàng khiến cho các công
ty như Mac Donald, Target, Walmart bắt đầu hạ giá.
*
5) Donald Trump
là một TT mạnh mẽ, cứng rắn với các nước độc tài, cộng sản châu Á
Nên
nhớ: Năm
2019, Trump đàm phán thằng với Kim Jon Un (Bắc Hàn) tại Hà Nội và ra về tay
không.
Tôi
không thể hiểu luận cứ này từ đâu ra. Tôi chỉ thấy ông cứng rắn với các đồng
minh truyền thống của mình, và mềm nhũn hoặc bất lực với các nhà độc tài.
Năm
2019 TT Trump và Chủ tịch Bắc Hàn Kim Jon Un gặp nhau tại Hà Nội để đàm phán về
việc giải trừ vũ khí hạt nhân của Bắc Hàn . Chỉ hai ngày sau Kim bỏ về nước còn
Trump trở về Mỹ tay trắng. Vì sao thân chinh tổng thống một cường quốc như Mỹ lại
chịu ngồi xuống đàm phán với lãnh đạo một nước nhược tiểu? Nên nhớ TT Nixon chỉ
đi Trung Quốc sau khi ngoại trưởng Kissinger đã đạt được thỏa thuận với Đặng Tiểu
Bình.
Hơn
nữa, trong khi đàm phán với Bắc Hàn, thay vì Trump gây áp lực bằng cách biểu
dương sự đoàn kết với các đồng minh Nam Hàn và Nhật Bản thì ông đơn phương ra lệnh
tạm dừng tập trận chung. Ông cũng không hứa sẽ can thiệp vũ trang nếu Đài Loan
bị TQ tấn công. Khi Biden lên ông ta đã xiết chặt liên minh với các nước dân chủ
châu Á và cam kết bảo vệ Đài Loan và Phi Luật Tân.
*
6) Donald Trump là một
TT mạnh mẽ, cứng rắn với Nga
Nên
nhớ: Ngân
hàng Deutchbank của Đức là ngân hàng duy nhất chịu cho Trump vay sau khi khai
phá sản qua nhiều lần, và là nơi nổi tiếng rửa tiền của các đại gia Nga
Đối
với Putin, Trump dường như có một ưu ái đặc biệt. Họ bảo là do khi làm ăn bên
Nga, ông đã vướng một số vấn đề “nhậy cảm” và là con tin của Putin. Tôi không
tin có điều đó. Nhưng điều có thật là sau những lần khai phá sản như nói trên,
duy nhất chỉ còn ngân hàng Đức Deutchbank chịu cho ông vay. Ngân hàng đó lại nổi
tiếng là nơi “rửa tiền’ cho các đại gia Nga, trong đó chắc có Putin. Về mặt ý
thức hệ, theo tôi, quan điểm “Nước Mỹ Vĩ Đại Trở Lại” của Trump có nhiều điểm
tương đồng với tham vọng Nước Nga Vĩ Đại Trở Lại của Putin. Điểm chung của họ
là gì? Là câu trả lời “vĩ đại cho người da trắng” cho câu hỏi “vĩ đại cho ai?”
Đối
với NATO và Ukraine, trong khi tranh cử lần này, Trump tuyên bố sẽ mặc kệ Nga
“muốn làm gì thì làm,” nếu NATO không đóng góp thêm cho chi tiêu quốc phòng. Một
tuyên bố nhất định không phải từ một nhà lãnh đạo của Thế giới Tự do. Đòi hỏi của
Trump không phải là không có cơ sở nhưng có thể được đàm phán ngầm giữa các đồng
minh, không cần tuyên bố công khai làm lợi cho kẻ thù Nga.
Hơn
nữa nó nhắm lợi gần và không nghĩ đến hại xa. Nếu bắt buộc nước Đức phải gia
tăng chi tiêu quân sự thì một ngày gần nước Đức sẽ hủy hiệp ước giải trừ quân bị
sau khi thất trận trong thế chiến thứ II, sẽ tái vũ trang và trở thành một mối
đe dọa cho toàn châu Âu như dưới thời Hitler. Gần đây nhất, mặc dù các nước
châu Âu đã viện trợ cho Ukraine nhiều hơn cả Mỹ, Trump vẫn lớn tiếng đe dọa họ.
Về
cuộc chiến Ukraine – Nga trong khi tranh cử Trump tuyên bố ông sẽ chấm dứt cuộc
chiến trong vòng một ngày. Được hỏi bằng cách nào thì ông không trả lời. Nhưng
theo lời ứng cử viên PTT Vance thì Trump chủ trương để Nga làm chủ những vùng đất
đã chiếm và Ucraina phải không được tham gia NATO. Không khác gì hiệp ước Paris
1973 giữa Mỹ và Bắc Việt cho phép quân đội Bắc Việt ở lại miền Nam và đưa đến sự
sụp đổ của VNCH.
*
7) Trump sẽ giúp làm giảm
tác hại của biến đổi khí hậu
Không
những tại Mỹ mà tại Việt Nam và khắp thế giới, thiên tai (giông bão, lũ lụt,
cháy rừng, nhiệt độ, v.v...) ngày càng trầm trọng. Bất chấp kết luận của các cơ
quan khoa học như NASA, Viện Hàn Lâm Khoa Học Mỹ, v.v… trong nhiệm kỳ đầu, năm
2020 Trump quyết định rút khỏi Hiệp ước Paris ký kết bởi 189 nước trong đó có
VN. Ông tuyên bố thẳng thừng rằng ông không tin biến đổi khí hậu là do các nhà
máy điện than và do việc xe hơi sử dụng xăng dầu, mà là do sự thay đổi tuần
hoàn của tạo hóa và một ngày kia sẽ chấm dứt (cũng như ông từng tuyên bố dịch
covid như dịch cúm sẽ sớm “biến đi”.) Trong khi tranh cử lần này ông hứa hẹn sẽ
giảm thuế cho các công ty dầu hỏa để họ tha hồ “bơm dầu lên, bơm dầu lên thêm nữa!”
và sẽ bãi bỏ các chính sách hỗ trợ cho nhiên liệu sạch.
Chính
sách này sẽ ảnh hưởng tai hại không những cho dân Mỹ mà cả cho dân thế giới nhất
là tại các nước nghèo, và cho những thế hệ tương lai.
*
8) Trump sẽ
tranh đấu cho nhân quyền trên khắp thế giới
Về
mặt nhân quyền thì những người Việt ủng hộ Trump vì muốn Trump cứng rắn với Cộng
sản VN. Điều này rõ ràng là không xảy ra. Ông ta không quan tâm đến các vi phạm
nhân quyền của Nga (Putin bắt đi đày đến chết lãnh đạo phe đối lập Navalny) , của
Bắc Hàn, của Saudi Arabi (Thái tử Salman thủ tiêu một nhà báo của tờ Washington
Post dám chỉ trích họ) thì vì sao họ lại nghĩ ông sẽ quan tâm đến vấn để nhân
quyền của VN? Họ dư biết đối với một nhà kinh doanh như ông thì lợi nhuận là
quan trọng nhất. Tôi thì chưa bao giờ nghe ông kết án Tập Cận Bình trong khi
Biden sau khi gặp Tập tại San Francisco năm 2023 đã công khai gọi ông ta là một
“nhà độc tài”.
Kết
luận
Nói
tóm lại tôi thật sự không thấy chứng cứ từ các chính sách của Trump trong nhiệm
kỳ một và trong các lời tuyên bố trong khi tranh cử là ông đem lại lợi ích gì
cho thế giới, trong đó có Việt Nam.
Tôi
ít khi khen lãnh đạo VN nhưng có một điều họ làm là khôn ngoan. Trước khi mất Tổng
bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chọn ký thỏa thuận nâng cấp quan hệ lên hạng cao nhất
“Đối tác chiến lược toàn diện” với không ai khác là TT Biden của đảng Dân Chủ.
Trước đó theo đúng “ngoại giao cây tre”, ông cũng đã chịu khó đứng ra làm chủ
nhà cho cuộc hội đàm Kim – Trump. Nhưng có phải kết luận ngầm của lãnh đạo VN
là Trump là một người thiếu khả năng, một tổng thống đi làm việc của một người
dưới và hạ mình gặp một đối thủ không cân xứng – mà điều tệ hại nhất là đã
không đem lại kết quả mà còn bị sỉ nhục?
Ở
đây tôi không bàn về những điểm tốt hay không tốt cuả thêm một nhiệm kỳ Trump đối
với nội bộ nước Mỹ như việc cấm phá thai, hủy bỏ bộ Giáo dục, đưa quân đội truy
quét và tống xuất người nhập cư bất hợp pháp, yêu cầu nhân viên nhà nước phải
phục tùng TT (thay vì Hiến pháp), tự tha tội cho mình và cho các nhóm da trắng
cực đoan đã tấn công Quốc hội ngày 6/1/ 2021, và những chính sách phản dân chủ
khác, kể cả tạm treo Hiến pháp.
Viễn
cảnh này phải do dân Mỹ, trong đó có tôi, tự giải quyết qua lá phiếu. Nếu bạn
nghĩ là số đông người Việt ở Mỹ ủng hộ Trump thì hãy nghe đài Viet Channel từ
California phát trên YouTube có 25,000 người theo dõi. Hãy nghe một hạ nghị sĩ
hiếm có người Mỹ gốc Việt từ Florida, bà Stephanie Murphy, luận tội Trump. Hãy
nghe nhà văn đoạt giải thưởng văn chương Pulitzer Nguyễn Thanh Việt đả kích
Trump. Họ chắc chắn không phải là những người cả tin.
Trần
Đán
_________________
Chú
thích :
Trump
và các kỳ phá sản (Washington Post)
Trump
và Hiệp ước Thái Bình Dương ( New York Times) https://www.nytimes.com/interactive/2016/business/tpp-explained-what-is-trans-pacific-partnership.html
Kinh
tế Trump và Biden (BBC)
Trump
và Kim (Public Broadcasting Services)
Trump
và biến đổi khí hậu (Scientific American)
No comments:
Post a Comment