Việt Nam: Nên giảm
số lượng án tử hình về ma túy?
Luật sư Ngô Ngọc Trai
Gửi tới BBC News Tiếng Việt từ Hà Nội
19 tháng 12 năm 2023
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cv2e60qqx41o
Thông tin mới đây được biết trong vụ án tiếp viên hàng không vận chuyển
ma túy trong các tuýp kem đánh răng từ Pháp về Việt Nam, cơ quan điều tra đã bắt
giữ 235 người để xử lý về các hành vi vận chuyển mua bán trái phép chất ma túy,
không tố giác tội phạm và che giấu tội phạm.
Hiện chưa rõ trong tổng số 235 người đã bị bắt giữ thì có bao nhiêu người
bị xử lý theo tội danh mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy.
https://ichef.bbci.co.uk/news/640/cpsprodpb/1b99/live/e0505f10-9e2b-11ee-8df3-1d2983d8814f.jpg
Hải
quan tại Hà Nội phát hiện ma túy giấu trong hộp mỹ phẩm vào tháng 10/2023
Tuyên
nhiều rồi sau đó ân giảm
Theo
quy định của Bộ luật Hình sự hiện nay thì lượng ma túy mua bán vận chuyển chỉ
từ 100g trở nên là đã thuộc khung có mức hình phạt chung thân, tử hình rồi.
Vậy
thì với số lượng ma túy trong vụ án này là 11kg, nhiều khả năng sẽ có án tử
hình cho những người nào đấy.
Trong
một vụ việc khác mới đây tòa án Thành phố Hồ Chí Minh khi xét xử sơ thẩm cũng
đã tuyên tới 18 án tử hình trong một vụ án ma túy.
Hoặc
như hồi tháng sáu năm 2023 tòa án tỉnh Sơn La cũng tuyên tới 10 án tử hình
trong một vụ ma túy.
Từ
những vụ việc như vậy tôi có vài chia sẻ như sau.
Đầu
tiên tôi không nghĩ rằng tất cả 18 người hoặc 10 người bị tuyên án tử hình
trong các vụ án kia sẽ đều sẽ bị đưa đi thi hành án.
Một
số nào đấy có thể sẽ được ân giảm án xuống tù chung thân theo thẩm quyền của
Chủ tịch nước trong những khoảng thời gian trong năm.
Đây
là suy nghĩ của tôi nhưng đó có thể cũng là suy nghĩ của các cán bộ tư pháp khi
giải quyết vụ án.
Người
ta cũng có thể đã nghĩ rằng dù án tuyên ra 18 án tử hình nhưng rồi sẽ có một số
án nào đấy sẽ được ân giảm sau này mà thôi.
Câu
hỏi đặt ra là tại sao không thay đổi cơ chế xét xử để giảm số án tử hình được
tuyên ra ngay từ đầu, thay vì để cơ chế như hiện nay đưa đến số án tuyên lớn
rồi sau đó lại để ngỏ cho việc ân giảm.
Tư pháp Việt Nam
nên học hỏi phát triển như Thái Lan, Hàn Quốc?
VN: Vì sao bốn nữ
tiếp viên hàng không xách tay 11kg ma túy được trả tự do?
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/2751/live/e0275ba0-9e1d-11ee-91bf-230bfab3fcba.jpg
Một
học viên đang trồng rau tại một trung tâm cai nghiện ma túy ở thành phố Hải
Phòng vào năm 2017
Thực
tế theo tôi biết qua một số vụ án thì hội đồng xét xử cũng ít có lựa chọn ngoài
việc phải tuyên án tử hình đối với những trường hợp mua bán vận chuyển với số
lượng lớn, bởi quy định pháp luật đã rất rõ.
Mặt
khác, có thể trong những vụ án đông bị can, các cơ quan tư pháp cũng đã phân
loại đối tượng hành vi để có thể giảm số án tử hình rồi.
Nhưng
kết cục thì với hành lang pháp lý hiện tại cộng với thực tế về những vụ mua bán
vận chuyển hàng chục, hàng trăm bánh ma túy thì cuối cùng vẫn phải đưa ra số án
tuyên tử hình lớn.
Tôi
cho rằng điều này dù làm đúng theo luật cũng sẽ không tốt cho việc xây dựng
hình ảnh về một nền pháp quyền chuẩn mực tôn trọng bảo vệ quyền con người, đặt
trong xu thế đất nước hội nhập mở rộng quan hệ bang giao trên trường quốc tế.
Số
lượng án tử hình sẽ là một tiêu chí đánh giá về mức độ nhân văn của nền pháp lý
mà từ đó các định chế tài chính quốc tế và các nhà đầu tư quốc tế sẽ cân nhắc
trong việc quyết định đầu tư làm ăn.
Việc
nằm trong danh mục quốc gia có số lượng án tử hình cao trên thế giới là điều
không nên có.
Đáng
chú ý là trong vài năm gần đây, các ban ngành đã có những chính sách ân giảm
cho số lượng lớn án tử hình.
Năm
2022, có 31 người được ân giảm án, năm 2023 có 10 người được giảm án trong đợt
đặc xá nhân dịp lễ Quốc khánh.
Ngoài
ra, những quyết định giảm án của Chủ tịch nước theo thẩm quyền không nằm trong
khuôn khổ của dịp đặc xá thì tôi không có số liệu thống kê.
Việt Nam: Vì sao
vẫn còn nhiều bản án tử hình?
Nên
điều chỉnh cơ chế
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/4fcd/live/939d8170-9e1c-11ee-b9a7-c91b9dfa91e5.jpg
Thông
điệp chống sử dụng ma túy
Xét
về nhiều mặt thì sẽ tốt hơn nếu như có chính sách giảm số án tử hình được tuyên
ra ngay từ đầu, một số việc có thể thực hiện như sau.
Thứ
nhất, cần tính tới việc sửa đổi Bộ luật Hình sự, bãi bỏ đi mức án tử hình ở tội
danh vận chuyển trái phép chất ma túy.
Đó
là một sự tiếp nối như trước đây Bộ luật Hình sự được sửa đổi năm 2015 đã bãi
bỏ đi mức án tử hình ở tội danh tàng trữ trái phép chất ma túy.
Còn
lại thì chỉ để ở tội danh mua bán trái phép chất ma túy thôi, bởi những người
vận chuyển xét về mức độ lỗi gây hại cho xã hội ít hơn nên có thể cần được
khoan hồng.
Rồi
sau đó thì sẽ tính đến khả năng cần bãi bỏ án tử hình đối với mọi tội danh về
ma túy.
Thứ
hai, trước mắt trong điều kiện Bộ luật Hình sự chưa thể sửa đổi thì ngành tư
pháp cũng có thể xây dựng đưa ra những cơ chế xét xử mới để giảm thiểu số án tử
hình.
Ví
như cùng là những người vận chuyển thì có nhiều người chỉ là những người đi
cùng, không trực tiếp nhận ma túy và không biết giao ma túy cho ai thì đã bị
bắt.
Trong
thực tế, nhiều vụ án chỉ bắt được những người vận chuyển ma túy mà không bắt
được người mua, người bán.
Và
trong số những người bị bắt về hành vi vận chuyển thì chỉ một người trực tiếp
được bên mua bán nhờ cho nên biết được đi nhận ma túy tại đâu và giao tại đâu.
Còn
lại chỉ là những người hám lợi tiền trả công nên đi cùng, để lái ô tô hoặc xe
máy, nếu có biết thông tin thì do được người kia nói lại cho biết.
Bởi
vậy thiết nghĩ cần phân loại trong nhóm những người vận chuyển thì những người
đi cùng nên được xét xử ở mức khoan hồng nhiều hơn.
Thay
vì như hiện nay những người vận chuyển bị đánh giá vai trò như nhau và có những
vụ án bắt được bao nhiêu người vận chuyển thì cả bấy nhiêu đều bị tuyên án tử
hình.
Trên
đây là vài suy nghĩ đề xuất trước thực tế đáng lo ngại về số lượng án tử hình
trong các vụ mua bán vận chuyển trái phép chất ma túy hiện nay.
---------------
Bài
phản ánh quan điểm và văn phong của tác giả, một luật sư đang sống
và làm việc tại Hà Nội.
VN: Vì sao bốn nữ
tiếp viên hàng không xách tay 11kg ma túy được trả tự do?
----------------------------
TIN
LIÊN QUAN
Việt Nam: Vì sao
vẫn còn nhiều bản án tử hình?
4
tháng 8 năm 2022
Việt Nam: Số liệu người
bị kết án tử hình là 'bí mật quốc gia'?
1
tháng 6 năm 2022
Vụ án Nguyễn Văn Chưởng
và bức màn bí mật về việc thi hành án tử ở Việt Nam
10
tháng 8 năm 2023
Vụ án Nguyễn Văn Chưởng:
Còn 'uẩn khúc' gì sau hơn 16 năm?
9
tháng 8 năm 2023
VN: Tử tù Lê Văn
Mạnh đã bị thi hành án, bất chấp gia đình kêu oan gần 20 năm
23
tháng 9 năm 2023
No comments:
Post a Comment