Trung
Quốc chọn thời điểm gây hấn với Philippines ở Biển Đông?
Thanh Hà - RFI
Đăng ngày:
11/12/2023 - 14:22
Tình
hình đã đột ngột trở nên căng thẳng tại Biển Đông, đặc biệt là ở khu vực quần đảo
Trường Sa trong hai ngày cuối tuần 9 và 10/12/2023. Tàu của Hải cảnh Trung Quốc
phun vòi rồng, thậm chí « đâm vào » các tàu tiếp liệu của
Philippines tại Bãi Cỏ Mây (Thomas Shoal) và bãi cạn Scarborough. Mỹ và nhiều
nước phương Tây lên án hành động « bất hợp pháp » của Trung Quốc và
kêu gọi « kiềm chế ».
Tàu
BRP Jose Rizal của Philippines và tàu USS Gabrielle Giffords của Hoa Kỳ trong
cuộc tập trận chiến thuật trên Biển Đông ngày 23/11/2023. © AP/Armed Forces of
the Philippines
Bắc Kinh
chọn thời điểm này để gây hấn với Manila ở Biển Đông phải chăng để thách
thức Hoa Kỳ, trắc nghiệm mức độ quan tâm của Washington với châu Á -Thái Bình
Dương ? Đây có phải là dấu hiệu báo trước một chu kỳ căng thẳng leo thang trong
vùng biển mà Trung Quốc khẳng định chủ quyền gần như toàn bộ và muốn làm chủ
tuyến hàng hải quan trọng nhất của thế giới ? Ngoài việc « phản đối »
và lên án Bắc Kinh có thái độ « hung hăng, khiêu khích »,
Manila có biện pháp nào để ngăn chặn hải cảnh và dân quân biển Trung Quốc uy hiếp
ngư dân trong các vùng biển của Philippines ?
Về câu hỏi
cuối cùng này, nhiều quan điểm cho rằng, chỉ với những phản đối bằng lời nói,
Manila sẽ không làm Bắc Kinh nao núng. Không phải lần đầu tiên hải cảnh và dân
quân biển Trung Quốc sách nhiễu, uy hiếp tàu Philippines ở khu vực Trường Sa,
nơi có tranh chấp chủ quyền. Nhưng những sự cố trong hai ngày vừa qua là những
vụ « va chạm nghiêm trọng nhất » từ nhiều năm trở lại đây
và tất cả đã diễn ra chưa đầy một tháng sau cuộc trao đổi giữa lãnh đạo
Philippines Ferdinand Marcos Jr. và Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề diễn đàn
APEC tại Los Angeles, Hoa Kỳ. Các giới chức quân sự tại Manila nói đến nước cờ « nguy
hiểm » của Bắc Kinh và « chủ trương gia tăng căng thẳng đến mức
đáng quan ngại » từ một quốc gia luôn khẳng định chủ quyền trên gần 90
% diện tích Biển Đông, có tranh chấp với nhiều nước khác ở Đông Nam Á như Việt
Nam, Malaysia, Brunei…, chứ không riêng gì với Philippines.
Hãng tin Mỹ
AP trích lời tổng tham mưu trưởng quân đội Philippines, tướng Romeo Brawner,
cho biết hơn 100 tàu của hải cảnh và dân quân biển Trung Quốc đã bao vây Bãi Cỏ
Mây ngăn cản tàu của Philippines tiếp tế cho những người lính đồn trú tại đây.
Trong
thông cáo sáng nay, bộ Ngoại Giao Philippines lên án Bắc Kinh « đe dọa
hòa bình, trật tự và ổn định » trong khu vực, hành động « trái
ngược với những cam kết trước đây » rằng Trung Quốc hành xử « trong
khuôn khổ luật pháp quốc tế ». Tổng thống Philippines cảnh cáo Bắc
Kinh là những hành vi hù dọa và uy hiếp của Trung Quốc càng « củng cố
thêm quyết tâm bảo vệ chủ quyền quốc gia, quyền chủ quyền và quyền tài
phán » ở vùng biển mà Manila gọi là Biển Tây Philippines.
Tại Bắc
Kinh, báo Quân Đội Nhân Dân của Trung Quốc ấn bản ngày 11/12/2023 lên án
Philippines cho tàu bè « xâm nhập trái phép hải phận » Trung
Quốc, đồng thời đòi Manila « ngừng ngay lập tức các hành vi khiêu
khích ». Tờ báo này còn đi xa hơn khi cho rằng « một số lực lượng
thù nghịch bên ngoài » mượn tay Philippines để « gây chia rẽ »
và xúi giục các bên tranh chấp ở Biển Đông « đối đầu nhau ». Một
nhà phân tích Trung Quốc từng phục vụ trong quân đội, được hãng tin Pháp AFP
trích dẫn, nhận xét « nhờ được Mỹ hậu thuẫn, Manila tự tin hơn để khiêu
khích Bắc Kinh (…) và trong chiều hướng này, sớm muộn gì xung đột cũng có
thể xảy ra » ở Scarborough mà Trung Quốc gọi là Hoàng Nham Đảo.
Căng
thẳng Bắc Kinh - Manila không phải ngẫu nhiên
Giới quan
sát không ngạc nhiên khi thấy Trung Quốc chọn thời điểm này để khuấy động tình
hình ở Biển Đông. Jay Batongbacal, giám đốc Viện Nghiên cứu về Luật Biển và
quan hệ hàng hải thuộc đại học Philippines, chờ đợi là « những sự
cố như vừa qua sẽ thường xuyên xảy ra hơn và càng lúc càng nghiêm trọng ».
Do vậy theo ông, tổng thống Marcos Jr. cần « tăng cường quan hệ với các
đồng minh và đối tác để chuẩn bị đối phó với kịch bản xấu nhất ».
Song không
phải ngẫu nhiên mà căng thẳng Bắc Kinh – Manila dấy lên vào thời điểm này. Thứ
nhất, khác với người tiền nhiệm Rodrigo Duterte, tổng thống Ferdinand Marcos
Jr. lên cầm quyền tháng 6/2022 chủ trương « sưởi ấm và mở rộng quan hệ
với đồng minh truyền thống Hoa Kỳ ». Philippines qua đó giúp cho chính
quyền Biden « bắt rễ sâu hơn » vào khu vực Châu Á-Thái Bình
Dương, ngăn chặn tham vọng của Trung Quốc trong khu vực.
Lý do thứ
nhì, được một số nhà phân tích nêu bật, là ông Tập Cận Bình lợi dụng thời cơ nước
Mỹ sắp bầu lại tổng thống vào tháng 11/2024, Nhà Trắng « không dại gì
» lao vào một cuộc đối đầu trực tiếp với Trung Quốc ở Biển Đông.
Hơn nữa,
trong bối cảnh hiện tại, Washington đang vướng vào hai hồ sơ lớn là chiến tranh
Ukraina và gần đây hơn là xung đột Israel – Hamas ở Cận Đông. Thêm một yếu tố
khác, vô hình chung tạo thuận lợi cho Bắc Kinh, là chính trường Mỹ đang « rối
bời ». Có thể là đảng Dân Chủ và Cộng Hòa vẫn « đồng
lòng » xem Trung Quốc là « thách thức », là mối đe dọa
lớn nhất đối với an ninh của Hoa Kỳ, nhưng trong « kịch bản xấu nhất »,
không chắc ngành lập pháp Mỹ cho phép tổng thống Biden can thiệp quân sự, dù là
ở eo biển Đài Loan hay ở Biển Đông.
Các cuộc
va chạm trên biển với Philippines vừa qua, « không phải là lần đầu
và cũng không là lần cuối », chẳng qua là để Trung Quốc « dò
xét phản ứng của Washington » và một số đồng minh của Hoa Kỳ. Bởi, như
lời chuyên gia về an ninh châu Á, ông Eric Sayers, thuộc viện American
Enterprise Institute, trụ sở tại Washington, được báo Nhật Japan Times trích dẫn,
ông Tập Cận Bình không muốn « nổ ra xung đột », mà chỉ muốn biết
« trong những vùng xám thì Bắc Kinh có thể lấn lướt được đến
đâu ».
Trong hoàn
cảnh đó, ông Sayers cho rằng có thể là Mỹ sẽ phải « dấn thân nhiều
hơn » và hiện diện thường xuyên hơn bên các đồng minh, chẳng hạn như « hộ
tống » các chuyến tàu tiếp liệu của Philippines đến bãi cạn
Scarborough hay Second Thomas… Trong trường hợp đó thì tính toán của Bắc Kinh
thâu tóm Biển Đông sẽ « khó khăn hơn, nếu không muốn nói là sẽ phản tác
dụng ».
-------------------------
Các
nội dung liên quan
PHILIPPINES
- TRUNG QUỐC - BIỂN ĐÔNG
Biển
Đông : Hải cảnh Trung Quốc và Philippines đối đầu « nguy hiểm » ở bãi Cỏ Mây
PHILIPPINES
- TRUNG QUỐC - BIỂN ĐÔNG
Biển
Đông: Manila và Washington tố cáo Hải Cảnh TQ tấn công tàu Philippines
PHÂN TÍCH
Trung
Quốc khai thác nhược điểm trong liên minh chiến lược Mỹ - Philippines
No comments:
Post a Comment