Bí ẩn cuộc binh biến của Prigozhin và Wagner
4/08/23
https://thongluan-rdp.org/quan-di-m/item/29588-bi-n-cu-c-binh-bi-n-c-a-prigozhin-va-wagner
Trong hai ngày, từ 23 đến 24/6/2023 đã xảy ra một sự kiện vô tiền
khoáng hậu tại Liên bang Nga, Yevgeny Prigozhin thủ lĩnh của nhóm lính đánh
thuê Wagner đã làm một cuộc binh biến khi kéo đội quân của mình từ Ukraine về
Nga, bao vây trụ sở Bộ quốc phòng Nga tại tỉnh Rostov sau đó kéo quân về
Moscow. Khi còn cách Moscow 200 km thì Prigozhin được Lukashenko, tổng thống
Belarus, đứng ra làm trung gian 'hòa giải' và Prigozhin đồng ý lui binh sau đó
rút quân về Belarus.
Sự kiện này đã làm rúng động nước Nga và tất nhiên là cả dư luận thế giới.
Các chuyên gia tình báo và quân sự đã phân tích rất nhiều về sự kiện này, đa số
đều cho rằng Prigozhin đã phản lại Putin và chỉ dừng lại khi thấy không đủ sức
để làm một cuộc đảo chính. Sự kiện này cho thấy nước Nga rất mong manh và dễ vỡ,
uy tín của Putin xuống rất thấp trong mắt người dân Nga…
Tất cả những ý kiến đều có lý, tuy nhiên có nhiều câu hỏi và thắc mắc vẫn
chưa được giải đáp. Có thật Prigozhin làm cuộc binh biến để chống lại Putin hay
không ? Vì sao một kẻ làm loạn động trời như vậy mà không bị trừng phạt, các
cáo buộc của tư pháp Nga đối với Prigozhin nhanh chóng bị gỡ bỏ và, không những
thế, Prigozhin cùng các chỉ huy của Wagner còn đàng hoàng quay lại điện Kremli
họp với Putin và sau đó Prigozhin còn tham dự thượng đỉnh Nga - Châu Phi tổ chức
tại Saint-Petersburg hôm 27/7/2023.
https://live.staticflickr.com/65535/53095972073_efc56f1de4.jpg
Đại
sứ Freddy Mapouka, cố vấn tổng thống Cộng hòa Trung Phi, bắt tay với Yevgeny
Prigozhin tại Thượng đỉnh Nga – Châu Phi ngày 27/07/2023 - Ảnh Dmitry Sytvy
Putin
không phải là một người nhân từ, khoảng 40 nhà tài phiệt, tỉ phú Nga đã thiệt mạng
một cách bí ẩn trong hơn một năm qua. Nhiều nhà đối lập và bất đồng chính quyền
Nga dù đã chạy trốn ra nước ngoài nhưng vẫn bị tình báo Nga sát hại bằng những
thứ cực độc như chất phóng xạ. Nhà đối lập hàng đầu của Nga Navalny cũng bị đầu
độc suýt chết trên một chuyến bay, may nhờ các bác sĩ Đức kịp thời cứu chữa nên
mới thoát chết, ông bị bắt ngay và tống vào tù ngay khi vừa đặt chân đến một
sân bay ở Moscow. Việc Prigozhin không hề hấn gì dù đã gây ra một cuộc binh biến
động trời và duy nhất trong mấy chục năm cầm quyền của Putin là một dấu hỏi lớn.
Trong các
cuộc trao đổi và thảo luận của anh em Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên về
tình hình của Ukraine và Nga, chúng tôi cố gắng đi tìm câu trả lời cho sự kiện
này và một giả thiết được đưa ra đó là Prigozhin gây ra cuộc binh biến vừa qua
không phải để chống lại Putin mà là để ủng hộ Putin. Cuộc binh biến ‘thuận
buồm xuôi gió’, không hề gặp một phản ứng nào của quân đội Nga vì họ biết
Prigozhin là tay chân thân tín của Putin và khi Putin chưa có lệnh thì không ai
dám hành động chứ không phải quân đội Nga yếu đến mức không làm gì được
Prigozhin. Sở dĩ Prigozhin dừng lại và lui quân vì đó là lệnh của ông chủ Putin
được gửi tới qua một trung gian, cũng là một tay chân khác của Putin, đó là
Lukashenko, tổng thống Belarus.
Để
hiểu vì sao như vậy, chúng ta cần biết Prigozhin là ai và Wagner sinh ra để làm
gì. Đến giờ thì ai cũng
đã biết Prigozhin vốn là một tay trùm du đãng, từng nhiều lần vào tù ra tội, y
mở một nhà hàng và rất thành công tại Saint Petersburg (thành phố lớn thứ hai của
Nga, trước đây là Leningrad). Putin là khách hàng thường xuyên tại đây và sau
đó kết thân với Prigozhin, sự nghiệp của Prigozhin lên như diều gặp gió khi
Putin trở thành tổng thống Nga. Prigozhin còn được biết đến với biệt danh ‘đầu
bếp của Putin’, một người cực kỳ thân tín và gần gũi với Putin.
Wagner
là một đội quân đánh thuê tư nhân được Prigozhin lập ra theo chỉ đạo của Putin
để thực hiện những nhiệm vụ mà quân đội chính quy Nga không thể thực hiện như bảo kê cho các nhà độc tài tại
Châu Phi, Trung Đông và Nam Mỹ. Wagner tham gia khai thác vàng, kim cương, gỗ
quí, dầu mỏ ở Châu Phi. Wagner hậu thuẫn cho các cuộc đảo chính quân sự tại
Mali và Cộng hòa Trung Phi. Trước cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine, Putin luôn
từ chối mọi quan hệ với Wagner và còn hứa với tổng thống Pháp Macron là sẽ trừng
trị nhóm Wagner. Tuy nhiên khi cuộc chiến với Ukraine diễn ra thì Putin không
còn giấu diếm về thân phận của Wagner nữa. Đội quân của Wagner đã được điều động
tham chiến tại Ukraine và cuộc chiến thảm khốc nhất mà Wagner tham gia là tại chiến
trường Bakhmut, nơi 2/3 số quân của Wagner đã bỏ mạng để chiếm được trung tâm
thị trấn. Putin đã chi cho Wagner hơn một tỉ USD trong một năm tham chiến tại
Ukraine.
Trong suốt
thời gian tham chiến tại Ukraine và nhất là mấy tháng trước cuộc binh biến,
Prigozhin đã công khai chửi bới và nhục mạ Bộ quốc phòng Nga và các tướng lĩnh
hàng đầu, như Bộ trưởng quốc phòng Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Gerasimov mà
không ai nói gì ? Tại sao Prigozhin dám làm như vậy ? Câu trả lời, vì đó cũng
là ý muốn của Putin. Putin xuất thân từ KGB, tức là cơ quan an ninh chứ không
phải bên quân đội, cho nên luôn có cái nhìn nghi ngờ các tướng lĩnh, thứ hai
Putin cũng rất tức giận khi quân đội Nga đã không chiếm được Kyiv trong 3, hay
7 ngày như kỳ vọng. Sự thất bại của quân đội Nga trên chiến trường Ukraine đã
khiến Putin giận dữ và phải điều đội quân Wagner vào mặt trận Bakhmut với mong
muốn có một chiến thắng để khoe khoang với dân chúng Nga.
Quân đội
Nga là một đội quân chuyên nghiệp nên không thể chấp nhận sự có mặt của Wagner.
Mặc dù những người lãnh đạo quân đội là tay chân thân tín và trung thành của
Putin, nhưng các tướng lĩnh Nga đã công khai phản đối Wagner. Họ đã để mặc
Wagner tham chiến tại Bakhmut, không những thế họ còn cắt cả tiếp viện lương thực
và vũ khí khiến Prigozhin nổi điên và chửi bới Bộ quốc phòng không tiếc lời. Giọt
nước đã tràn ly khi Shoigu thay mặt Bộ quốc phòng đưa ra một tối hậu thư cho
Prigozhin, hoặc là tham gia vào quân đội chính qui hoặc là sẽ bị tiêu diệt. Trước
tình thế đó và do không thấy Putin có ý kiến gì nên Prigozhin đã chọn giải pháp
nổi loạn. Cuộc nổi loạn của Prigozhin là chống lại Bộ quốc phòng Nga chứ không
hề chống lại Putin.
https://live.staticflickr.com/65535/53095972068_c384538682.jpg
Cuộc
binh biến của Prigozhin bất thành khiến đội quân Wagner bị trục xuất khỏi Nga,
không còn được tham chiến ở Ukraine.
Cuộc hành
quân của Prigozhin rất thuận lợi khi không gặp bất cứ sự chống đối nào, vì các
tướng lĩnh chưa nhận được lệnh của Bộ quốc phòng. Trong 2 ngày đó, các tướng
lĩnh Nga đã gây sức ép, buộc Putin lên tiếng và cuối cùng Putin cũng phải lên
đài truyền hình lên án cuộc binh biến và hứa sẽ trừng trị Prigozhin. Đó là trên
mặt truyền thông công khai, trong hậu trường thì chính Putin đã gọi điện cho một
đệ tử thân tín khác là Lukashenko để chuyển lời đến Prigozhin, yêu cầu dừng cuộc
binh biến lại, và Prigozhin vui vẻ chấp thuận mệnh lệnh của ông chủ.
Ai cũng biết
Lukashenko chỉ là con rối của Putin, y lấy đâu ra uy tín để thuyết phục và chấm
dứt một cuộc binh biến gây chấn động như vậy. Ngoài ra Lukashenko còn phải làm
một việc mà y không hề muốn đó là thu nhận đội quân Wagner. Y đâu dám cãi lệnh
của Putin dù biết rằng sự xuất hiện của Wagner tại Belarus sẽ gây ra nhiều bất
lợi. Sẽ không có chuyện Wagner gây chiến với Ba Lan, Putin đâu còn sức để tấn
công ngay cả Ukraine huống hồ gì với Ba Lan và NATO.
Uy
tín của Putin đang bị đổ vỡ ?
Tất nhiên
là như vậy và thậm chí còn nhiều hơn những gì chúng ta đã biết. Nếu cuộc binh
biến của Prigozhin là chống lại Putin thì uy tín của Putin có mất nhưng sẽ mất
ít hơn và không gây nguy hiểm cho Putin. Nếu giả thuyết của Tập Hợp đưa
ra là đúng thì không những uy tín của Putin đã sụp đổ mà ngay cả tính mạng của
Putin cũng đang bị đe dọa.
Việc
Putin phải dùng đến đội quân riêng của mình để gây sức ép lên Bộ quốc phòng Nga
là một bước lùi rất nghiêm trọng. Putin
không những không bảo vệ được đệ tử ruột của mình là Prigozhin mà ngay cả đội
quân ‘con cưng’ Wagner còn bị trục xuất khỏi Nga, đây là một báo hiệu xấu cho
Putin. Quân đội Nga đã dần dần lấy lại vị thế của mình trước Putin, họ đang
chuyển từ thế bị động sang thế chủ động khi cuộc chiến ngày càng kéo dài và khốc
liệt. Hơn ai hết họ hiểu rằng cuộc chiến này chỉ có thất bại chứ không thể chiến
thắng.
https://live.staticflickr.com/65535/53095480296_b2eca98f76.jpg
Ưu
tư quan trọng hàng đầu của các nước dân chủ là chế độ hậu Putin. Nước Nga phải
là một nước dân chủ. Không ai muốn Nga trở thành một chư hầu của Trung Quốc.
Quyết tâm
đánh bại chế độ Putin và cuộc xâm lược ngang ngược của Nga vào Ukraine từ các
nước dân chủ và nhất là người dân Ukraine là không thay đổi. Giới tướng lĩnh và
tinh hoa Nga hiểu rất rõ điều đó và họ đang chạy đua với thời gian, bí mật bàn
bạc kế hoạch để thay thế chế độ Putin.
Chúng ta cần
phải hiểu ưu tư hàng đầu của các nước dân chủ không phải là đánh bại quân đội
Nga trong cuộc chiến này như thế nào mà là chế độ hậu Putin sẽ ra sao ? Không
ai muốn đánh bại dân tộc Nga. Nên biết nước Nga chia thành hai khối, một bên ủng
hộ dân chủ và một bên ủng hộ Putin. Nga vẫn là một dân tộc lớn và có nhiều ảnh
hưởng trên thế giới. Nếu hậu Putin vẫn là một chế độ độc tài thì đó vẫn là một
nguy cơ cho hòa bình thế giới. Cũng không ai muốn Nga rơi vào vòng tay của
Trung Quốc vì Trung Quốc mới là mối đe dọa lớn nhất cho thế giới. Trung Quốc rất
cần đến nguồn nhiên liệu và khoáng sản khổng lồ của Nga và Mỹ lẫn EU đều không
muốn Nga trở thành một chư hầu của Trung Quốc. Cũng không ai muốn kho vũ khí hạt
nhân lớn nhất thế giới của Nga rơi vào tay một nhà độc tài hay một kẻ theo chủ
nghĩa dân tộc cực đoan.
Chính người
Nga, cụ thể là giới trí thức Nga phải giải quyết Putin và xây dựng một nhà nước
dân chủ. Trong những ngày này các cuộc gặp gỡ, thảo luận về chế độ hậu Putin
đang được các chuyên gia quân sự và ngoại giao hàng đầu thế giới tiến hành một
cách khẩn trương và nghiêm túc. Không một đội quân nào có thể tiến vào Moscow để
giải tán chế độ Putin ngoài người dân Nga. Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine vì thế
không thể kết thúc một cách nhanh chóng và quá đột ngột khi chưa có phương án
thay thế Putin. Đó mới là lý do khiến Mỹ và EU chưa cung cấp các loại vũ khí hiện
đại như máy bay F16 cho Ukraine.
Cuộc binh
biến của Prigozhin là một phép thử quan trọng cho chính trường Nga và nó cho thấy
Putin không còn là một nhà độc tài tối cao bất khả xâm phạm.
Việt
Hoàng
(4/8/2023)
No comments:
Post a Comment