Đồng Nhân Dân Tệ Trên Con Đường Trở Thành Đồng Tiền Thứ Hai Thế Giới
Tổng hợp: Table Media
Biên dịch: Trần Phạm Bình Minh
https://dskbd.org/2023/04/13/dong-nhan-dan-te-tren-con-duong-tro-thanh-dong-tien-thu-hai-the-gioi/
Một bước quan trọng trong một xu hướng đang phát triển:
Ở Brazil, nhiều giao dịch thương mại đang được thực hiện bằng đồng nhân dân tệ
hơn là bằng đồng euro. Giờ đây, nước này cũng muốn áp dụng hệ thống thanh toán
quốc tế của Trung Quốc. Đây hoàn toàn không phải là nỗ lực đơn lẻ của Tổng thống
Lula. Đồng nhân dân tệ cũng đang có ảnh hưởng ở những nơi khác trên thế giới.
Tổng thống Brazil Luiz
Inácio Lula da Silva đang được tháp tùng tới Trung Quốc bởi một phái đoàn ấn tượng:
Tổng cộng có bảy bộ trưởng, năm thống đốc và hơn 200 doanh nhân và nhà quản lý
đã bay cùng ông tới Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa trong chuyến thăm cấp nhà nước
kéo dài 5 ngày. Brasilia muốn nâng quan hệ hợp tác với Bắc Kinh lên một tầm cao
mới.
Đã có những dấu hiệu ban đầu về điều này: Ở
Brazil, đồng nhân dân tệ hiện là đồng tiền dự trữ quan trọng thứ hai sau đồng
đô la, với tỷ trọng 5,37% – cao hơn đồng euro ở mức 4,74%. Đây là một trong những
lý do tại sao Brazil và Trung Quốc gần đây đã quyết định thanh toán giao dịch
trực tiếp bằng đồng nhân dân tệ.
Đồng nhân dân tệ đang
ngày càng có đà trở thành đối thủ cạnh tranh của đồng đô la Mỹ. Điều này là do mong muốn về một giải pháp thay thế cho đồng đô la Mỹ
đang gia tăng ở các nước mới nổi. Có hai lý do cho điều này: Việc thực hiện
thương mại giữa hai nước trực tiếp hoặc thông qua đồng nhân dân tệ sẽ rẻ hơn.
Và: Bạn không cần phải phụ thuộc vào chỉ một loại tiền tệ thống trị. Nhà kinh tế
học người Anh Jim O’Neill, người đã phát minh ra thuật ngữ BRICS hơn 20 năm trước
để mô tả các nền kinh tế mới nổi Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, cho
biết: “Đồng đô la Mỹ đóng một vai trò quá nổi trội trong nền tài chính toàn cầu.
Hai lý do này khiến rất
có khả năng một loại tiền tệ thế giới thứ hai sẽ xuất hiện. Đồng nhân dân tệ,
chứ không phải đồng euro, có cơ hội lớn nhất cho việc này. Bắc Kinh đã tích cực hơn nhiều trong nỗ lực này so với những người Châu
Âu sử dụng đồng euro trong nhiều năm. Bây giờ Bắc Kinh đang gặt hái nhân dịp Tổng
thống Lula có chuyến thăm chính thức cấp nhà nước tới Trung Quốc, bắt đầu vào
thứ Năm.
SWIFT Trung Quốc được coi là có triển vọng
Thương mại của hai nước lên tới 170 tỷ đô la.
Banco BOCOM BBM của Brazil đã thông báo rằng kể từ bây giờ, họ sẽ sử dụng Hệ thống
thanh toán liên ngân hàng Trung Quốc (CIPS), được
thành lập vào năm 2015. Trong khi đó, SWIFT được thành lập tại Brussels vào năm
1973 và đã thống trị hệ thống tài chính thế giới dựa trên về đồng đô la Mỹ kể từ
đó. Tuy nhiên, hai hệ thống chỉ có thể so sánh ở một mức độ hạn chế. CIPS thực
hiện và giải quyết các giao dịch bằng Nhân dân tệ. SWIFT, mặt khác, là một giao
thức nhắn tin cho phép các ngân hàng liên lạc với nhau theo cách ràng buộc. Cuối
cùng, CIPS cũng cần SWIFT.
Rất có khả năng Trung Quốc
sẽ tạo SWIFT của riêng mình. SWIFT được sử dụng bởi 11.000 tổ chức ở 200 quốc
gia. CIPS được sử dụng bởi 1.200 tổ chức ở 103 quốc gia. Hơn 30 quốc gia đã
thanh toán các giao dịch thương mại của họ bằng đồng nhân dân tệ. Nhân dân tệ
hiện là đồng tiền được giao dịch nhiều nhất ở Nga do những lệnh trừng phạt của
phương Tây.
Iran, quốc gia mà phương Tây cũng đã áp đặt
các biện pháp trừng phạt, đã phụ thuộc vào đồng nhân dân tệ trong một thời
gian. Iran là nhà sản xuất dầu lớn thứ tư thế giới, với xuất khẩu dầu và khí đốt
tăng 35% trong năm ngoái – bất chấp các biện pháp trừng phạt. Các quốc gia như
Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Ấn Độ, Singapore, Venezuela, Thổ Nhĩ Kỳ,
Indonesia và Belarus cũng đang giao dịch ngày càng nhiều bằng đồng nhân dân tệ.
Kinh doanh dầu như một hướng tiên phong
Gần đây nhất, đồng tiền của
Trung Quốc đã đạt được một cột mốc
quan trọng khác: Thái tử Saudi Arabia Mohammed
bin Salman và Tập Cận Bình gần đây đã đồng ý rằng Saudis sẽ bán một số dầu của
họ cho Trung Quốc bằng đồng nhân dân tệ. Tuy nhiên, số lượng vẫn chưa được xác
định.
Saudis là nhà xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới
và người Trung Quốc là khách hàng tốt nhất của họ. Họ mua 25% lượng dầu của
Saudi, trị giá khoảng 25 tỷ USD mỗi năm. Ngược lại, Saudis nhập khẩu hàng hóa
trị giá 30 tỷ USD từ Trung Quốc. Vì vậy, việc giao dịch mọi thứ bằng đồng nhân
dân tệ mà không cần Ả-rập Xê-út phải tích lũy hàng núi nhân dân tệ – một loại
tiền tệ ổn định nhưng chưa được giao dịch tự do là điều khá thực tế.
Thỏa thuận với Saudi đánh dấu sự kết thúc của một
kỷ nguyên bắt đầu từ những năm 1970 khi Saudi bị ràng buộc chặt chẽ với đồng đô
la Mỹ. Vào thời điểm đó, Mỹ là khách hàng lớn nhất của họ. Năm 1977, họ đã mua
khoảng 70% lượng dầu của mình từ OPEC, liên minh do Ả Rập Saudi đứng đầu. Đến
năm 2020, con số đó giảm xuống còn 11%. Với dầu khai thác của riêng mình, Hoa Kỳ
hiện là một trong những đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Saudi với tư cách là
người bán dầu. Đây là một lý do khác khiến mối quan hệ hai nước đang suy yếu.
Trung Quốc là một trong những đối tác quan trọng nhất
trong kinh doanh dầu mỏ
Nhưng người Trung Quốc cũng đang tham gia nhiều
hơn vào lĩnh vực kinh doanh dầu mỏ quốc tế: Vào cuối tháng 3, Total Energies của
Pháp đã ký một thỏa thuận bằng đồng nhân dân tệ với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia
Trung Quốc (CNOOC), nhà sản xuất dầu và khí đốt lớn nhất của Trung Quốc, thông
qua Sàn giao dịch Dầu mỏ và Khí đốt Tự nhiên Thượng Hải (Shanghai Petroleum and
Natural Gas Exchange). SHPGX): 65.000 tấn khí tự nhiên hóa lỏng từ Các Tiểu
vương quốc Ả Rập Thống nhất. Đây là thỏa thuận LNG quốc tế đầu tiên được thanh
toán bằng đồng nhân dân tệ.
Vào cuối tháng 3, các thống đốc của các ngân
hàng trung ương ASEAN và các bộ trưởng tài chính đã tuyên bố ủng hộ việc thanh
toán giao dịch không bằng đô la, euro hoặc yên Nhật mà bằng đồng tiền của riêng
họ. Đồng nhân dân tệ sẽ đóng một vai trò trung tâm trong việc này, vì Trung Quốc
là đối tác thương mại quan trọng nhất của ASEAN. Malaysia, Singapore,
Philippines và Thái Lan đã đồng ý về điều này vào tháng 11 năm ngoái.
Một đối thủ khác: Ấn Độ
Đồng thời, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim gần
đây đã đưa ra sáng kiến với Trung Quốc thành lập Quỹ Tiền tệ Châu Á. Trong khi
đó, Ấn Độ và Malaysia cũng đã đồng ý vào cuối tháng 3 sẽ giải quyết các giao dịch
thương mại của họ bằng đồng rupee của Ấn Độ. Điều này cũng đúng đối với các
giao dịch của Ấn Độ với Nga. Delhi đã mở một hệ thống giao dịch đồng rúp-rupee.
Ấn Độ đã tăng tỷ trọng nhập khẩu dầu của Nga từ
1% lên 35% kể từ khi bắt đầu cuộc chiến Ukraine. Hoán đổi tiền tệ khu vực ở
Châu Á đang gia tăng. Đây là một hợp đồng ràng buộc về mặt pháp lý giữa hai bên
để trao đổi hai loại tiền tệ vào một ngày sau đó và với tỷ giá hối đoái đã được
ấn định trước. ASEAN cộng với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đã hoàn thành
các giao dịch hoán đổi trị giá 380 tỷ USD mỗi năm. Tất cả những giao dịch này
này đều gây hại cho đồng USD và bên chiến thắng lớn nhất là đồng nhân dân tệ.
Các giao dịch thương mại toàn cầu bằng đồng nhân dân tệ đã tăng 37% trong năm
ngoái.
Đô la Mỹ vẫn chiếm ưu thế
Tuy nhiên, xét về khối lượng, đồng nhân dân tệ
vẫn đóng một vai trò nhỏ so với đồng đô la. 88 phần trăm giao dịch tiền tệ vẫn
diễn ra bằng đô la Mỹ. Trong thống kê của bộ xử lý thanh toán SWIFT, đồng nhân
dân tệ đứng ở vị trí thứ năm sau đồng yên Nhật, bảng Anh, euro và đô la. Đồng
tiền của Trung Quốc chỉ chiếm hơn 2%.
Tỷ lệ dự trữ đô la toàn cầu, tiêu chuẩn vàng của
tiền tệ thế giới, đã lần đầu tiên giảm từ 72% vào đầu thế kỷ xuống dưới 60%,
nhưng vẫn chiếm ưu thế. Mặt khác, đồng nhân dân tệ chỉ thấp hơn ba phần trăm so
với đồng euro (20%), đồng yên và bảng Anh. Do đó, khi so sánh với tỷ trọng của
Trung Quốc trong nền kinh tế toàn cầu, đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đang bị
định giá rất thấp.
Sức mạnh kinh tế của Trung Quốc là yếu tố quyết định
Xét về sức mua, Trung Quốc chiếm 34% thị phần,
trong khi EU chỉ có 14%. Do đó, rất có khả năng đồng nhân dân tệ – giờ đây khi
các điều kiện chính trị đang thuận lợi hơn bao giờ hết đối với Bắc Kinh – sẽ bắt
kịp nhanh chóng. Tất nhiên, Bắc Kinh biết rằng họ không cần nắm giữ phần lớn dự
trữ ngoại hối của thế giới để có thể định hình khuôn khổ của hệ thống tài chính
thế giới: Khi hệ thống tiền tệ thống trị bằng đô la Mỹ được thành lập tại
Bretton Woods vào năm 1944, Hoa Kỳ chỉ có bốn tỷ đô la Mỹ dự trữ thế giới, trong
khi Đế quốc Anh, với tư cách là một cường quốc thế giới cũ, vẫn có hơn mười tỷ
đô la Mỹ.
Tổng thống Lula, bằng bất cứ giá nào, đang
khao khát có đồng nhân dân tệ như một loại tiền tệ thế giới thay thế. Không phải
ngẫu nhiên mà Dilma Rousseff, người kế nhiệm ông làm tổng thống Brazil năm
2011, gần đây đã trở thành người đứng đầu Ngân hàng Phát triển Mới có trụ sở tại
Thượng Hải. Đây còn được gọi là ngân hàng BRICS. Đối với các nước BRICS, đồng
nhân dân tệ là đồng tiền trung tâm toàn cầu.
Advertisements
Report this ad
Trần Phạm Bình Minh là cộng tác viên của Dự án Đại Sự
Ký Biển Đông. Bài viết gốc dành cho các nhà tài trợ được lưu trữ ở đây.
No comments:
Post a Comment