Chiến tranh Ukraina đẩy Campuchia về phía Phương Tây
Biên dịch: GaD
Tháng Ba 1, 2023,
https://nghiencuulichsu.com/2023/03/01/chien-tranh-ukraina-day-campuchia-ve-phia-phuong-tay/
Thủ tướng Hun Sen đã lên án cuộc xâm lược của Nga và
tìm cách nối lại quan hệ hữu nghị với phương Tây trước khi Trung Quốc dọa chuyển
vũ khí cho Moskva
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/03/1.png
Tổng Thống Pháp Emmanuel Macron tiếp Thủ Tướng
Cam Bốt Hun Sen
Tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và
các quan chức phương Tây hàng đầu nói bóng gió rằng việc Trung Quốc có thể cung
cấp vũ khí cho Nga có thể đặt Hun Sen, Thủ tướng thân Bắc Kinh của Campuchia
vào một vị trí địa chính trị chật hẹp.
Không giống như một số nước láng giềng và đối
tác thân cận Bắc Kinh, chính phủ Hun Sen dường như đã liên kết với các thủ đô
phương Tây trong việc kịch liệt lên án cuộc xâm lược Ukraina của Nga một năm
trước – hoặc, ít nhất, nhiều quan chức phương Tây tin rằng Campuchia liên kết với
họ trên mặt trận đó.
Hun Sen, một người tự nhận
là bạn “thân thiết” của Chủ tịch Trung Quốc Xí Jinping và đã đến thăm Bắc Kinh
hồi đầu tháng này, đã nhanh chóng gọi hành động của Nga hồi tháng Hai năm ngoái
là một “hành động gây hấn” và một “cuộc xâm lược”.
Campuchia là một trong gần 100 quốc gia đồng
tài trợ cho một nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tháng Ba 2022 lên án
hành động của Nga và làm điều tương tự cho một nghị quyết khác vào cuối
năm.
“Tôi vẫn đoàn kết với người dân Ukraina chống
lại cuộc xâm lược,” Hun Sen nói trong một bài phát biểu trước công chúng ngày
28 tháng Ba năm ngoái.
Người ta cho rằng điều này đã không ảnh hưởng
đến mối quan hệ chặt chẽ của Campuchia với Trung Quốc, quốc gia chính thức
trung lập trong cuộc chiến Ukraina nhưng đã bị chỉ trích vì hỗ trợ nền kinh tế
bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của Moskva và hưởng lợi từ việc nhập khẩu dầu
mỏ và khí đốt của Nga với giá thấp nhất.
Nhưng nếu Bắc Kinh can thiệp chặt chẽ hơn về
phía Moskva, như các quan chức hàng đầu ở phương Tây hiện nay nói là có thể xảy
ra, thì điều đó dường như sẽ đặt chính phủ Hun Sen vào phe phương Tây trong việc
bảo vệ chủ quyền của Ukraina.
Căng thẳng leo thang giữa các siêu cường sẽ
không có lợi khi sự chú ý của Phnom Penh được tập trung vào việc đảm bảo chuyển
giao triều đại suôn sẻ cho con trai cả của Hun Sen, Hun
Manet, và đưa nền kinh tế trở lại đúng hướng sau đại
dịch Covid-19, vốn đòi hỏi phải có quan hệ thương mại ổn định với các nước
phương Tây.
Sophal Ear, phó trưởng khoa, phó giáo sư tại Trường Quản lý Toàn cầu Thunderbird,
Đại học bang Arizona, cho biết: “Viện trợ sát thương cho Nga từ Trung Quốc đã đặt
Campuchia vào một tình thế khó xử.
Tuy nhiên, ông ấy cho rằng đó không phải là vấn
đề lớn; chính phủ Campuchia sẽ “đơn giản nói rằng Phnom Penh không can thiệp
vào công việc nội bộ của Bắc Kinh.”
Blinken, người phụ trách chính sách đối ngoại
của Mỹ, gần đây cho biết rằng ông có “mối quan ngại sâu sắc” về “khả năng Trung
Quốc sẽ hỗ trợ vật chất sát thương cho Nga”.
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/03/2.png
Campuchia phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc để phát
triển kinh tế. Hình ảnh: Twitter/ Bilaterals.org
“Cho đến nay, chúng tôi đã thấy các công ty
Trung Quốc… cung cấp hỗ trợ phi sát thương cho Nga để sử dụng ở Ukraina. Ông
nói với truyền thông Mỹ sau cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương
Nghị tại Hội nghị An ninh Munich cuối tuần trước.
Josep Borrell, người phụ trách chính sách đối
ngoại của EU, đồng thời cũng cho biết sẽ là “lằn ranh đỏ” đối với
Brussels nếu Trung Quốc cung cấp vũ khí cho Nga.
“Chúng tôi ngày càng lo ngại rằng Trung Quốc
có thể đang lên kế hoạch hỗ trợ sát thương cho cuộc chiến của Nga,” Tổng thư ký
NATO Jens Stoltenberg cho biết hôm thứ Ba tuần trước.
Bắc Kinh có thể đoán trước là sẽ đáp trả bằng
sự tức giận. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Wenbin cho biết
chính phủ của ông “sẽ không bao giờ chấp nhận việc Mỹ chỉ tay vào quan hệ
Trung-Nga hoặc thậm chí ép buộc chúng tôi”.
Chính phủ Trung Quốc cũng cáo buộc Washington
đạo đức giả, cho rằng họ đã cung cấp thiết bị quân sự và hỗ trợ tài chính đáng
kể cho Ukraina.
Khi các quan chức Mỹ công bố kế hoạch trấn áp
các biện pháp trốn tránh lệnh trừng phạt đối với Nga trên toàn cầu, Wang, nhà
ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc, đã đến thăm Moskva vào ngày 22 tháng Hai.
“Khủng hoảng luôn là một cơ hội,” ông nói sau
khi gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin, và cảnh báo rằng mối quan hệ Trung-Nga
“không bao giờ bị sai khiến bởi bất kỳ bên thứ ba nào”.
Nhiều người cho rằng Putin đã trì hoãn cuộc
xâm lược Ukraina cho đến sau Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh đầu năm 2022 theo
yêu cầu của Xí, người vào thời điểm đó đã nói rằng quan hệ song phương là
“không có giới hạn”. Nga đã hỗ trợ Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng với
Mỹ về Đài Loan.
Theo báo cáo, nhập khẩu dầu thô Nga của Trung
Quốc đã tăng 45% trong năm ngoái và nhập khẩu LNG tăng 155%. Nhập khẩu
hàng hóa Trung Quốc của Nga, đặc biệt là công nghệ, cũng tăng vọt.
Putin nói: “Mối quan hệ Nga-Trung đang tiến
triển như kế hoạch. Tạp chí Phố Wall đã báo cáo rằng Chủ tịch Trung Quốc Xí
Jinping có kế hoạch đến thăm Moskva cho một hội nghị thượng đỉnh trong vài
tháng tới.
Nếu Bắc Kinh bắt đầu cung cấp vũ khí cho Nga
hoặc hợp tác chặt chẽ hơn trong cuộc chiến ở Ukraina, thì không rõ chính phủ
Campuchia sẽ phản ứng thế nào.
Trong một bài phát biểu đầu năm ngoái, Hun Sen
lưu ý rằng Nga là một “bạn” và Campuchia “có quan hệ [với họ] từ những năm
1950,” cũng như gần đây hơn khi Liên Xô là nhà hảo tâm chính của chính phủ Hun
Sen trong những năm 1980. Tuy nhiên, tình hữu nghị này “sẽ thay đổi khi họ
xâm lược Ukraina,” Hun Sen nói thêm.
Khi Hun Sen và Chủ tịch Trung Quốc Xí nói chuyện
điện thoại ngày 18 tháng Ba năm ngoái – sau khi Campuchia đồng bảo trợ một nghị
quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc nhưng trước một số lời lên án gay gắt hơn
của Hun Sen đối với Nga – họ đã đồng ý có một “quan điểm cân bằng và công bằng
về tình hình Ukraine và nỗ lực tích cực để thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa
bình,” theo cách diễn giải từ truyền thông Trung Quốc.
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/03/3.png
Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và Thủ tướng Campuchia
Hun Sen (trái) bắt tay trong lễ đón chính thức các trưởng đoàn trong khuôn khổ
Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm ASEAN-Nga tại Sochi, Nga ngày 20 tháng Năm 2016. Ảnh:
Host Photo Agency/Anadolu Agency.
Khi Hun Sen đến thăm Xí ở Bắc Kinh hồi đầu
tháng này, việc cuộc chiến Ukraina có được thảo luận hay không, không được
tuyên bố công khai.
Người ta cho rằng Bộ Ngoại giao Campuchia muốn
giữ thái độ trung lập tuyệt đối và bỏ phiếu trắng tại Liên Hợp Quốc, tương tự
như Việt Nam và Lào, sau khi Nga xâm lược Ukraina ngày 24 tháng Hai năm ngoái,
nhưng Hun Sen đã can thiệp và ra lệnh cho nhà ngoại giao của ông ta tại Liên Hợp
Quốc đồng bảo trợ cho một nghị quyết lên án Moskva.
Bên cạnh những bình luận mang tính nguyên tắc
chống lại việc Nga vi phạm chủ quyền của một quốc gia khác, hồi tháng 11, Hun
Sen đã nói chuyện điện thoại với Volodymr Zelensky, tổng thống Ukraina, người
được cho là đã mời thủ tướng Campuchia một ngày nào đó đến thăm đất nước của
ông.
Tháng trước, một đội gỡ mìn Ukraina đã đến
Campuchia để được Trung tâm hành động bom mìn Campuchia, một cơ quan chính phủ,
đào tạo. Hun Sen cũng đã đề nghị làm trung gian cho các cuộc đàm phán hòa
bình giữa Nga và Ukraina trong Hội nghị thượng đỉnh ASEAN mà Campuchia đăng cai
tháng Mười Một năm ngoái.
“Thủ tướng Hun Sen đã thể hiện khả năng lãnh đạo
đặc biệt đối với vấn đề Ukraina trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2022 của
Campuchia, mang lại nhiều giải thưởng toàn cầu quan trọng và xứng đáng,” một
nhà phân tích phương Tây nổi tiếng ở Campuchia yêu cầu giấu tên nói với Asia
Times.
“Sẽ là một cục diện đáng kinh ngạc nếu vị trí
đó thay đổi hoặc nếu vương quốc chuyển sang vị trí ‘liền kề Trung Quốc’ chính
thức hoặc được nhận thức liên quan đến cuộc chiến,” nhà phân tích nói thêm.
Các nhà phân tích khác nhau về lý do tại sao
chính phủ của Hun Sen đã đưa ra quan điểm này. Cách giải thích chung là lịch
sử xâm lược của nước ngoài vào Campuchia trong những năm 1970 và 1980, cũng như
tính ưu việt về chủ quyền quốc gia trong thế giới quan của Hun Sen
“Chúng tôi theo đuổi chính sách đối ngoại dựa
trên luật pháp và Hiến chương Liên hợp quốc. Chúng tôi không theo đuổi một
chính sách đối ngoại dựa trên vũ lực,” ông nói hồi năm ngoái.
“Lập trường mạnh mẽ của Hun Sen chống lại cuộc
xâm lược của Nga có vẻ mang tính cá nhân, bắt nguồn từ những ký ức của ông ấy về
cuộc xâm lược của quân đội Mỹ vào năm 1970 và việc Việt Nam chiếm đóng
Campuchia những năm 1980,” Charles Dunst, một thành viên phụ trợ tại Trung tâm
Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), một think tank, cho biết.
Ông nói thêm: “Bắc Kinh có thể hiểu điều đó và
sẽ không nhất thiết mong đợi Phnom Penh đảo ngược hướng đi”.
Seun Sam, một nhà phân tích chính trị tại Học
viện Hoàng gia Campuchia, không nghĩ rằng Trung Quốc sẽ cung cấp vũ khí cho
Nga, nhưng “ngay cả khi điều đó xảy ra, Tôi chắc chắn rằng chính phủ Campuchia
sẽ không bình luận hay nói bất cứ điều gì về loại hoạt động đó vì nó không liên
quan đến Campuchia.”
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/03/4.png
Phương Tây đã cung cấp vũ khí cho Ukraina để chống lại
Nga. Hình ảnh: Twitter
Ou Virak, chủ tịch Future Forum, một tổ chức
tư vấn có trụ sở tại Phnom Penh, cho rằng khả năng cao nhất là Hun Sen giờ đây
sẽ đơn giản ngừng bình luận về cuộc xung đột Ukraina, cảnh giác với việc dấn
sâu hơn vào một cuộc khủng hoảng địa chính trị có thể trở thành sự thật đầu
tiên. chiến tranh ủy nhiệm trong Chiến tranh Lạnh Mới giữa Mỹ và Trung Quốc.
Tuy nhiên, Hun Sen đã im lặng hơn rất nhiều về
Ukraina kể từ cuối năm ngoái, đáng chú ý là kể từ khi Campuchia kết thúc nhiệm
kỳ chủ tịch ASEAN.
Điều đó đã khiến một số người nghi ngờ về một
cách giải thích khác cho lý do tại sao Campuchia có lập trường có vẻ nguyên tắc
về cuộc chiến Ukraina: Cuộc xâm lược của Nga diễn ra ngay sau khi Campuchia đảm
nhận vị trí khu vực, vì vậy Phnom Penh cảm thấy không thể né tránh cuộc xung đột
như một số quốc gia khác. các nước láng giềng Đông Nam Á.
Tuy nhiên, có vẻ như chính phủ Campuchia không
muốn bị coi là quá ủng hộ Ukraina. Ngày 24 tháng Một, Bộ Ngoại giao cho biết
họ “dứt khoát bác bỏ” việc gán cho Campuchia là “nước ủng hộ quân sự cho
Ukraina” trong danh sách đã được một kênh Telegram công bố.
Bộ này cho biết thêm, việc đào tạo kỹ thuật rà
phá bom mìn cho những người rà phá bom mìn Ukraina “hoàn toàn được thực hiện
trên cơ sở nhân đạo”.
“Nếu Campuchia cần bất kỳ hỗ trợ quân sự nào của
Nga, chúng tôi sẵn sàng cung cấp,” Đại tá Sergei Shumilin, phó tùy viên quân sự
Đại sứ quán Nga ở Phnom Penh, cho biết trong một cuộc phỏng vấn ngày 17 tháng
Hai của truyền thông địa phương, trong đó ông cảm ơn Campuchia vì “ trung
lập” trong cuộc chiến Ukraina.
Nhà ngoại giao Nga cũng viện dẫn rằng
Campuchia, với tư cách là chủ tịch ASEAN, đã chặn đưa ra một thông điệp video của
Tổng thống Ukraina Zelensky, tại hội nghị thượng đỉnh khu vực ở Phnom Penh
tháng Mười Một năm ngoái để tôn trọng Moskva.
Asia Times không thể xác nhận điều
này, mặc dù đại sứ quán Ukraina tại Hà Nội năm ngoái đã tuyên bố rằng “Chủ
tịch người Campuchia ủng hộ sáng kiến này” để Zelensky phát biểu. Không thể
liên lạc được với người phát ngôn của chính phủ Campuchia để xác định liệu Đại
sứ quán Nga tại Phnom Penh có đang lan truyền thông tin sai lệch hay
không.
Fresh News, một cơ quan ngôn luận của
Đảng Nhân dân Campuchia cầm quyền, thậm chí còn ghi chú trong một tiêu đề gần
đây rằng “Nga ủng hộ việc đóng cửa VOD,” ám chỉ Đài Tiếng nói Dân chủ, một
trong những cơ quan báo chí độc lập cuối cùng của đất nước đã bị Hun Sen buộc
phải đóng cửa trong tháng này và do đó, vấp phải sự chỉ trích gay gắt của
phương Tây.
“Cần lưu ý,” Seun Sam nói, “ngay cả Campuchia ủng
hộ nghị quyết của Liên hợp quốc lên án Nga nhưng Campuchia vẫn coi Nga là bạn
và Campuchia đã coi Trung Quốc là người bạn đáng tin cậy nhất hay người bạn kim
cương, vì vậy Campuchia sẽ không nói bất cứ điều gì về sự hợp tác của Nga và
Trung Quốc.”
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2023/03/5.png
Một sĩ quan hải quân Campuchia chào tại Căn cứ
Hải quân Ream trong một bức ảnh. Hình ảnh: Twitter
Một quan điểm hoài nghi cho rằng Hun Sen đã đồng
ý với phản ứng của phương Tây vì lợi ích cá nhân. Sự ủng hộ của ông đối với
Ukraina đã thay đổi đáng kể hình ảnh của Phnom Penh ở các thủ đô phương Tây sau
nhiều năm bị một số người coi là độc tài không thể thay đổi và là đồng minh của
Bắc Kinh.
Mối quan hệ của Campuchia với phương Tây xấu
đi đáng kể sau năm 2017, một phần là do Hun Sen nắm quyền lực gần như độc
đoán. Washington đã dành nhiều năm để cáo buộc rằng một thỏa thuận bí mật
đã được ký kết để cho phép các lực lượng Trung Quốc tiếp cận Căn cứ Hải quân
Ream ở tây nam Campuchia, một tuyên bố nói lên mối lo ngại của Mỹ rằng
Campuchia không thể dễ dàng rời khỏi quỹ đạo của Bắc Kinh.
Nhưng phát biểu cùng với Hun Sen tại một cuộc
họp báo tháng Mười Một năm ngoái trong chuyến thăm Phnom Penh dự Hội nghị thượng
đỉnh ASEAN, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhanh chóng cảm ơn Campuchia vì “sự lên
án rõ ràng đối với cuộc xâm lược Ukraina của Nga”.
Hun Sen ăn tối với Tổng thống Pháp Emmanuel
Macron tại Elysee tháng Mười Hai năm ngoái trong chuyến công du châu Âu hiếm
hoi. Bề ngoài, ông ta ở Paris để tham gia một hội nghị đoàn kết với
Ukraina. Thủ tướng Campuchia hiện khoe khoang có “mối quan hệ thân thiết”
với Macron, trong khi Pháp nói Campuchia là “cửa ngõ” mới vào Ấn Độ Dương-Thái
Bình Dương.
“Nếu chúng ta nhìn vào mối quan hệ của chúng
ta ngày nay, Vương quốc Anh và Campuchia chia sẻ nhiều giá trị chung,” Đại sứ
Anh tại Phnom Penh, Dominic Williams, cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên
phương tiện truyền thông địa phương ngày 13 tháng Hai. “Chúng tôi hợp tác chặt
chẽ với nhau trong những vấn đề như cuộc chiến ở Ukraina – nơi cả hai nước đã rất
ủng hộ Ukraina.”
Những người khác hoài nghi hơn về vị trí của
Campuchia.
“Khi chúng ta chờ xem liệu Bắc Kinh có hỗ trợ
quân sự cho cuộc chiến của Putin ở Ukraina hay không, chúng ta hãy kể lại ngắn
gọn ai là bạn của Trung Quốc ngoài Nga. Đừng lo lắng, đó là một danh sách
rất ngắn: Campuchia, Lào, Bắc Triều Tiên và Pakistan. Tất cả những kẻ
ngang ngược (pariah) đều có ít giá trị chiến lược,” Derek Grossman, thuộc tổ chức
tư vấn Rand, đã tuyên bố gần đây trong một dòng tweet được lưu hành rộng rãi.
Với luận điệu Chiến tranh Lạnh Mới đang gia
tăng ở cả Washington và Bắc Kinh về vấn đề Ukraina, điều sẽ leo thang hơn nữa nếu
Bắc Kinh cung cấp hỗ trợ liên quan đến quân sự cho Moskva, các nước Đông Nam Á,
bao gồm cả Campuchia, sẽ ngày càng khó duy trì hoặc giả vờ “không đứng về bên
nào”. ” cách tiếp cận với sự cạnh tranh siêu cường./.
Nguồn:
Ukraine war nudging Cambodia toward the West
by David Hutt
February 27, 2023
No comments:
Post a Comment