Chiếc
ấn vàng ‘Hoàng Đế chi bảo’: Có phải Việt Nam đã thua hiệp đầu?
Phạm
Cao Phong
Gửi tới BBC News Tiếng Việt từ Paris
3 tháng 11, 2022
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cv2n7lywlnwo
Chiếc ấn Hoàng Đế chi bảo có trở về Việt
Nam hay không, như một sự nhức nhối và một lời báo động về danh dự
đất nước. Đó không còn dừng ở sự trắc nghiệm về tài cán, hiệu quả
các ban bệ liên quan của chính phủ Việt Nam mà thật ra là sự bảo vệ
danh dự và quốc thể đất nước trên trường quốc tế.
https://ichef.bbci.co.uk/news/787/cpsprodpb/5cdd/live/515bd260-5b8a-11ed-a98b-ddd185d2c567.jpg.webp
Ấn Hoàng Đế chi bảo được cho là của vua Minh
Mạng
Phản ứng tích cực từ thông tin trên mạng
xã hội dường như đã thắng sự chây lười, thụ động và ngó lơ vốn
trường cửu trong hoạt động văn hóa ở đất nước tự hào chiều dài
hàng nghìn năm văn hiến.
Nhìn con số 27.000 người tương tác 'thích'
trên Cổng Thông tin Chính phủ, thông báo về việc các cơ quan chức năng
như Cục Di sản, Cơ quan đại diện Việt Nam tại UNESCO, Đại sứ quán
Việt Nam tại Pháp v.v… cho thấy mối quan tâm đã hoán chuyển
thành sức nặng, lòng tha thiết người dân với quá khứ tiền nhân ngày
càng cao.
Song, thẳng thắn mà nói, Việt Nam đã
thua trong hiệp đầu khi chiếc bát của vua Khải Định vẫn đúng lộ
trình hành tiến đi về nhà người.
Chứng kiến tiếng gõ búa cuối cùng vào
phiên buổi sáng 31.10.2022 ở nhà đấu giá Millon, tiễn biệt báu vật
ấy ra đi, tôi không khỏi bùi ngùi. Không lâu trước đó, tôi nhận được
tin Hội đồng Nguyễn Phúc Tộc đã gửi thư lên tận Tổng thống Pháp yêu
cầu dừng việc bán đấu giá hai báu vật này.
Nỗi đau và sự quan tâm khổng lồ của
người Việt trong nước và hải ngoại thật đáng quý, cảm động. Đây như
là minh chứng về lương tâm của người Việt Nam vẫn trường tồn qua năm
tháng với vấn đề danh dự của Tổ quốc.
https://ichef.bbci.co.uk/news/677/cpsprodpb/7977/live/c328e330-5b88-11ed-a98b-ddd185d2c567.jpg.webp
Nhà đấu giá
Millon tại Paris, nơi sẽ diễn ra cuộc bán đấu giá chiếc ấn Hoàng Đế
chi bảo ngày 10.11.2022 tới
“Hoàng Đế chi bảo"
là biểu tượng của sự mở đầu, khai sinh ra VNDCCH. Tuy nhiên, đến giờ
phút này tôi vẫn ngạc nhiên khi các Thánh soi thì nhiều, mà các “sử
quan" vẫn nhầm lẫn về ngày tháng chuyển giao chiếc ấn về tay
Việt Minh.
Vua Bảo Đại
viết không nhiều, tôi có trong tay hai quyển sách của ông. Đó là hồi
ký chính trị “Con rồng Việt Nam" và một quyển viết minh họa về
Huế.
Ông viết:
“Đến chiều, trước hàng nghìn người tụ hội vội vàng
trước cửa Ngọ Môn, tôi bận trào phục và đọc bản tuyên ngôn thoái vị, đề ngày 25
tháng 8 năm 1945 dưới đây: “Vì hạnh phúc của dân tộc Việt Nam, “Vì nền độc lập
của Việt Nam, “Để đạt hai mục đích ấy, Trẫm tuyên bố sẵn sàng hy sinh tất cả,
và ước mong rằng sự hy sinh của Trẫm đem lại lợi ích cho Tổ quốc. “Nhận định rằng
sự đoàn kết của toàn thể đồng bào chúng ta vào giờ phút này là một sự cần thiết
cho Tổ quốc chúng ta, ngày 23 tháng 8, Trẫm đã nhắc lại cho toàn thể nhân dân
là: Ở giờ phút quyết định này của Lịch sử, đoàn kết có nghĩa là sống, mà chia rẽ
là chết. “Chiếu đà tiến dân chủ đang đẩy mạnh ở miền Bắc nước ta, Trẫm e ngại rằng
một sự tranh chấp giữa miền Bắc với miền Nam khó tránh được, nếu Trẫm đợi sau
cuộc trưng cầu dân ý, để quyết định thoái vị. Trẫm hiểu rằng, nếu có cuộc tranh
chấp đó, đưa cả nước vào sau hỗn loạn đau thương, thì chỉ có lợi cho kẻ xâm
lăng. “Trẫm không thể không ngậm ngùi khi nghĩ đến các tiên đế đã chiến đấu
trên bốn trăm năm để mở mang bờ cõi từ Thuận Hóa đến Hà Tiên. Trẫm không khỏi
tiếc hận là trong hai mươi năm, ở ngôi, Trẫm không thể làm gì đem lại lợi ích
đáng kể cho đất nước. “Mặc dù vậy, và vững mạnh trong sự tin tưởng của mình, Trẫm
đã quyết định thoái vị, và Trẫm trao quyền cho Chính phủ Dân chủ Cộng hòa.»
Tra cứu lại các sử liệu của Pháp, tôi
thấy đều ghi rõ là ngày 25 tháng 8 năm 1945. Sử gia Philippe Héduy viết
trong “Histoire de l’Indochine. La perle de l’empire 1624-1954", hoặc sử
gia Georges Fleury trong tác phẩm “La guerre en Indochine 1945-1954"
đều thống nhất đó là ngày 25/08/1945.
Tôi ngạc nhiên khi đọc những trang sách
của ông Phạm Khắc Hòe, Cựu Đổng lý văn phòng của Vua Bảo Đại khi
viết rằng ngày chuyển giao là ngày 29/08/1945.
Phải chăng ông “hàng thần" Phạm Khắc
Hòe cần che giấu sự việc “chiều 27 và sáng 28, tôi cho kiểm điểm lại
các thứ tài sản công trong Đại nội để giao lại cho chính quyền cách
mạng. Nói đến của công trong Đại nội lúc bấy giờ, thì quý giá nhất
là các đồ vật bằng vàng bạc, ngọc ngà châu báu có tính chất lịch
sử của các đời vua chúa Nguyễn cất dưới một cái hầm lớn dưới mái
sau của Điện Cần chánh. Hàng năm vào ngày 20 tháng Chạp âm lịch,
triều đình tiến hành lễ Phất thức, mở hầm lấy tất cả các thứ ra
để kiểm điểm và quét bụi bặm, lau chùi sạch sẽ rồi lại cất vào
khóa lại. Chỉ có quan nhị phẩm trở lên mới được dự lễ này và phải
tự tay mình làm lấy mọi việc: đưa ra, cất dọn, lau chùi v.v…
Trong dịp lễ Phất thức tháng Chạp năm Giáp
Dần (đầu năm 1945) tôi đã theo dõi sát việc kiểm điểm và các bản
kiểm kê đều được làm bằng chữ quốc ngữ, chứ không phải bằng chữ
Hán như trước nữa. Cho nên bản tổng kiểm điểm cuối cùng này tiến
hành khá dễ dàng và tất cả các tài sản và tất cả các loại tài
sản đều được giao lại cho Chính quyền nhân dân đầy đủ và có giấy tờ
minh bạch. Người thay mặt Chính phủ cách mạng lâm thời để kiểm nhận
tài sản là ông Bộ trưởng Lê văn Hiến."
Ông Phạm Khắc Hòe đã làm gì? Chúng ta
cần đánh giá kỹ hành động của ông với tài sản nhà Nguyễn.
Nếu ngày 29/08/1945, vua Bảo Đại mới
chuyển giao chính quyền thì có phải các cán bộ Việt Minh ngày 27 đã
vào chĩa súng bắt giao nộp tài sản, đúng nghĩa “cướp chính
quyền"?
Hành động đó đã xảy ra, thôi cho vào
lịch sử nhưng giờ lại đòi chủ cũ “trao nộp” thì mới là lẽ công
bằng?
Quyền được hiểu biết, quyền được tiếp
nhận sự thật là một trong những quyền cơ bản của con người. Song đến
nay, người Việt Nam ai được biết danh sách “tài sản của công" ấy.
Tôi muốn nhắc lại từ “của công" mà ông Phạm Khắc Hòe sử dụng.
Cục Di Sản văn hóa đã vào cuộc, thì
vào cuộc như thế nào, văn bản nào thì trưng lên cho thần dân ngó, chữ
vàng "dân bàn, dân kiểm tra" lại đánh mất? Khổ thật, cứ có
việc sờ đến thì mới biết là mất sạch, mất trắng, mất mà không
biết hỏi ai. Của công cứ phá, hay của công phải cho công chúng biết
đã đi đâu, về đâu.
Tôi trích ở đây ở những câu chữ của cổng
Thông tin Chính phủ 31/10/2022 hoàn toàn thiếu kiến thức và viết
liều:
Như vậy, có thể thấy "Hoàng Đế chi bảo" là
ấn vàng lớn nhất, đẹp nhất, quý nhất và quan trọng nhất của vương triều Nguyễn.
Ấn này được dùng cho các hoạt động công quyền, chính sự của triều Nguyễn (vào dịp
lễ khánh tiết, ban ân, xá tội, đi tuần thú các địa phương, cùng với sắc thư ban
cho nước ngoài...), phản ánh một giai đoạn trong tiến trình lịch sử của quốc
gia - dân tộc, là di sản văn hóa quý báu của Nhà nước Việt Nam…
Trong quá trình tìm hiểu về sự có mặt
của chiếc ấn, tôi đã hỏi ngược xuôi các nhà học giả trong nước. Một
Tiến sĩ ở Huế cho tôi biết, nguyên văn "không thấy xuất hiện ấn
Hoàng Đế chi bảo trên các văn bản hành chính thời Nguyễn 1802-1945
luôn."
Mang chuông đi đánh xứ người, khác với
thói ăn nói thế nào người thấp cổ bé miệng trong nước cũng phải
nghe. Nói được vậy thì trưng ra bằng chứng đi.
Trong buổi lễ khai sinh ra nước VNDCCH,
không có một chữ nào nói đến nhà Nguyễn, tôi cũng chưa biết việc chuyển
giao chính quyền giữa vua Bảo Đại và phái viên Việt Minh có chữ ký
nào không? Hai người được vua Bảo Đại điểm mặt gọi tên dưới đây, ai
ký văn bản?
“Sáng ngày 23 tháng 8, hai phái viên của Việt Minh đến
cung điện. Đó là những người đại diện cho Việt Nam Độc lập Đồng minh, do Hà Nội
cử vào. Trần Huy Liệu trưởng phái đoàn là phó chủ tịch của Ủy ban. Đó là
một người gầy còm, có hình thái tiều tụy, đeo đôi kính đen để che cặp mắt lé,
mà người ta lấy làm khó chịu khi phải nhìn lâu. Kẻ đồng hành là Cù Huy Cận trông
thật vô nghĩa. Tôi không khỏi thất vọng."
.
Mọi việc sẽ cứ
diễn ra, như những gì vẫn diễn ra lâu nay?
Theo tin tức mới nhất từ nhà đấu giá
Millon, cuộc đấu giá vẫn sẽ diễn ra không có gì thay đổi vào 12h trưa
ngày 10/11.
Tôi đã thông báo cho bà Nathalie Mangeot,
người phụ trách chính của phiên bán mang tên Nghệ thuật Việt Nam này,
là Hội đồng Nguyễn Phúc Tộc đã gửi một bức thư lên Tổng thống Pháp
Emmanuel Macron bày tỏ mong muốn được hồi hương báu vật Hoàng Đế chi
bảo.
Chiếc bát vàng của vua Khải Định đã gõ
búa với giá 680 000 €, cộng thêm 30% nhà Millon ăn lãi, thành con
số 884 000 €. Vượt con số dự kiến là 44 lần.
Như vậy, nếu chiếc ấn Hoàng Đế chi bảo
xuất cung sẽ bán được bao nhiêu? Hẳn là một thú vị chóng mặt? Liệu
có thể vượt đến 44 lần, là 88 triệu euro?
Một băn
khoăn nữa của tôi là, nếu chiếc ấn vinh hạnh trở về Việt Nam thì số
phận của nó sẽ ra sao? Chúng ta đã biết gì về số phận 16 tấn vàng
của VNCH mang ra Hà Nội sau ngày 30/04/1975?
Dù sao, cho đến giờ phút này, tôi có
một chút an ủi đó là, sự kiện đã trở thành một phần trong sinh
hoạt tinh thần và tình cảm của người Việt Nam.
Có thể một vài người chưa nhận ra hết
điều đó, nhưng tôi tin chắc chắn rằng, điều đó có thật.
---------------------
Bài
thể hiện quan điểm riêng của tác giả, hiện sống tại Paris, Pháp.
.
TIN LIÊN QUAN
Bát vàng Vua Khải Định bán
với giá 680.000 euro tại Paris
2 tháng 11 năm 2022
.
LS Cù Huy Hà Vũ: Việt
Nam nên chính thức đòi Pháp hoàn trả ấn và kiếm Triều Nguyễn
2 tháng 11 năm 2022
.
Việt Nam chưa hồi
đáp yêu cầu của nhà đấu giá Millon về sở hữu ấn 'Hoàng đế chi bảo'
30 tháng 10 năm 2022
.
Từ chuỗi ngọc Melo
của Vua Bảo Đại tới ấn vàng Hoàng đế Chi bảo của Vua Minh Mạng
28 tháng 10 năm 2022
.
==========================================
.
.
Bát vàng Vua Khải Định bán
với giá 680.000 euro tại Paris
BBC
News Tiếng Việt
2 tháng 11 năm 2022
https://www.bbc.com/vietnamese/media-63485655
Nhà đấu giá Pháp Millon tại Paris chốt giá bán bát
vàng cho người trả giá cao nhất
VIDEO : https://www.bbc.com/vietnamese/media-63485655
Trả lời BBC Tiếng Việt qua điện thoại ngay tại
phiên đấu giá này, nhà báo Phạm Cao Phong cho biết hiện vật được gây chú ý nhiều
nhất là chiếc ấn 'Hoàng đế chi bảo', làm bằng vàng ròng, nặng 10,78 kg được cho
là của Vua Minh Mạng (1791-1841).
Tuy nhiên phiên đấu giá chiếc ấn này đã được
lên lịch lại vào ngày 10/11 thay vì ngày hôm nay theo quảng cáo của hãng Millon
trước đó.
Vào ngày 30/10 Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt
Nam (thuộc Hoàng tộc triều Nguyễn) gửi thư đến Tổng thống Pháp đề nghị
"can thiệp hủy bỏ cuộc đấu giá hai bảo vật hoàng gia của Việt Nam" là
ấn vàng "Hoàng đế chi bảo" và chiếc bát vàng mang ra đấu giá.
No comments:
Post a Comment