Ba
người phụ nữ Đồng Tâm và 730 ngày phải sống
8 Tháng Một, 2022
https://www.luatkhoa.com/2022/01/ba-nguoi-phu-nu-dong-tam-va-730-ngay-phai-song/
Dư Thị Thành
Trần Thị
Hương
Hoàng Thị
Hoa
Những người phụ nữ ấy đã từng đứng ngoài gần
như tất cả các quyết định quan trọng của gia đình. Tên của họ thi thoảng xuất
hiện đâu đó như những người bên lề trong cuộc tranh đấu đất đai của dòng họ Lê
Đình thôn Hoành, lẫn trong rạng sáng ngày mà công an Hà Nội nổ súng tấn công
vào chính ngôi nhà của họ. Hai năm – 730 ngày đã qua sau sự kiện ấy, ba người
phụ nữ – có chồng bị giết hoặc bị án tử treo lơ lửng trên đầu, có con trai
chung thân tù tội – bằng cách này hay cách khác, vẫn phải sống tiếp.
Người viết đã gặp và lắng nghe câu chuyện của
họ. Những dòng dưới đây được ghi lại theo lời kể của từng người.
***
TRẦN THỊ HƯƠNG
vợ Lê Đình
Công, mẹ Lê Đình Doanh, Lê Đình Uy
Tháng Chạp, đất ruộng hai bên đường vào làng
đã được vỡ sau vụ mùa, trời còn chưa tỏ, rét căm căm, sương phủ mịt mờ, anh
Công đã lai tôi ra chợ bán thịt lợn. Chợ xa lắm, cách nhà hơn 35km, nhưng đi
hoài cũng quen, giáp Tết, khách đông, phải đi bán thật sớm. Đến chợ, vợ bày
hàng. Kẻ bán, người mua, tiếng rao ồn ào, chồng vẫn nằm dài trên cây Wave ngủ
ngon lành. Có lần một bé gái theo bà đi chợ thấy nắng lên rồi mà anh vẫn ngủ
say bèn giả làm con gà trống gáy ò o gọi anh dậy. Mỗi lần nhớ đến chuyện cũ tôi
lại thấy buồn cười. Đó là những ngày tháng vất vả nhưng hạnh phúc nhất của vợ
chồng.
Cũng là tháng Chạp, khi hai thằng con trai của
tôi – Uy và Doanh – đã lớn và cưới vợ, chúng nó hay cùng anh họ qua Hưng
Yên đánh đào, quất về bán cho người làng chưng Tết. Tụi nó lanh lẹ, đi buôn năm
nào cũng mát tay. Năm đó, lẽ ra mấy anh em đã đặt cọc tiền cho chủ vườn nhưng lại
không ưng ý đám quất nên quay về… Và rồi súng nổ.
Nhà tôi chẳng còn gì. Sẽ không bao giờ có
tháng Chạp bình yên trở lại.
Chồng bị án tử. Một thằng con bị chung thân, đứa
nhẹ thì 5 năm. Tôi không dám khóc trước mặt các con dâu. Hồi xưa, tôi chỉ biết
đi chợ, lo cơm nước cho chồng, chăm con rồi giữ cháu, nhưng giờ tôi là trụ cột
chính của gia đình. Suy sụp rồi cũng tự đứng dậy. Phải nghĩ là mình có suy nghĩ
thêm cũng chẳng giải quyết được gì. Án tử đã ra. Người bị tù phải ở tù. Người ở
ngoài cần phải làm ăn mới có thể sống tiếp. Sáng tôi bán trái cây, chiều bán
thêm cây cảnh rồi phụ con dâu trông cháu. Tôi mà lăn ra ốm thì hai đứa con dâu,
mấy đứa cháu nội, ba con người trong tù sẽ ra sao. Mình là mẹ chồng, là bà nội,
là chỗ dựa tinh thần của đám đàn bà, trẻ con trong nhà lúc này, nên mình phải
vui vẻ để chúng an tâm. Không được phép ngã quỵ, tôi khóc lúc không có ai.
Chỉ sau phiên tòa phúc thẩm, tôi mới được gặp
chồng và các con. Lần đầu tiên nhìn thấy mặt vợ, mẹ và các cháu nội sau biến cố,
anh không nói được gì. Người anh gầy rộc, hai chân bị xích lại, một tay bị xích
vào ghế, một tay cầm ống nghe, khóc và chỉ khóc. Tôi không biết anh có còn đủ sức
nghe những điều mà đêm hôm trước, tôi đã sắp xếp, chuẩn bị sẵn những gì cần nói
để anh an lòng. Gần 20 phút nhìn nhau qua cửa kính, anh chỉ kịp nhắn lần sau nhớ
gửi đồ ăn, quần áo nhiều thêm một chút để chia cho người bạn cũng án tử chung
phòng, không có người thân đến thăm. Lần thứ hai, anh dặn đi dặn lại vợ không
được làm đơn xin giảm nhẹ tội cho anh. Trong ấy, cán bộ động viên anh viết đơn
cầu xin chủ tịch nước ân xá nhưng anh nhất quyết không chịu. Không được ăn học
nhưng tôi cũng nghĩ giống anh, viết cái đơn xin đồng nghĩa với việc mình có tội.
Chồng tôi vô tội. Mà chắc gì viết đơn, người ta đã tha cho, hay lại lấy đó buộc
tội mình.
Hơn 30 năm lấy nhau, có với nhau hai mặt con,
mọi chuyện lớn bé trong nhà, anh là người quyết. Hồi anh nghỉ đi chợ với vợ, ở
nhà phụ bố lo giấy tờ đòi đất đai, tôi không một lời can ngăn vì nghĩ đó là việc
anh phải làm. Thỉnh thoảng, tôi có thầm mong mấy bố con bỏ hết kiện tụng, tập
trung làm kinh tế, lo cho gia đình; nhưng rồi lại nghĩ mình là đàn bà, là người
ngoài cuộc nên mới dễ dàng nghĩ thế; còn bố chồng và chồng tôi là người trong
cuộc, biết rõ ngọn ngành, nên sẽ càng bức xúc, ức chế.
Tôi nhớ, bố chồng hay nói: mình biết có sai phạm
mà không làm gì là có tội với dân. Đến giờ, tôi vẫn không ân hận về quyết định
của những người đàn ông trong nhà, các con dâu tôi cũng không một lời trách
móc. Mà họ đã làm điều gì xấu xa để vợ con ân hận? Bố và chồng tôi chỉ làm điều
đúng: đòi đất cho dân làng.
***
HOÀNG THỊ HOA
Vợ Lê Đình
Chức
Thấy mẹ rang lạc với muối, hai đứa con gái bảo:
bố thích món này lắm.
Mâm cơm chiều có món canh chua, canh cua, hai
đứa lại bảo: hồi ở nhà, bố rất thích ăn món này.
Thằng con trai út ra đời 15 ngày sau khi bố bị
bắt chắc lớn lên sẽ chẳng có ký ức nào về bố, ngoài con tôm bố ở trong tù lấy
bao nilon làm và tết sai tên nó là Huy. Con trai anh tên Duy nhưng hồi trước
phiên toà, luật sư vào gặp nói nhầm thành Huy. Anh cũng không nhận ra con vào lần
đầu gặp lúc nó đã hơn một tuổi, lớn và khác so với cái ảnh chụp hồi mới sinh bé
tí ti mà tôi nhờ luật sư mang vào.
Anh gầy, đen, yếu đi nhiều. Cái não của anh bị
lõm xuống, tôi vẫn thấy chỗ lõm ấy sau lớp tóc. Họ đã bắn, và đánh đập anh. Lần
cuối tôi được đến thăm anh là hồi tháng Bảy năm ngoái, anh nói bị đau đầu, cần
thuốc hoạt huyết dưỡng não nhưng cán bộ trại giam không cho người nhà gửi thuốc
vào. Họ cũng từ chối bức hình ba đứa con của anh.
Cầu thang trong nhà hai năm qua vẫn thiếu cái
lan can. Vợ chồng chưa đủ tiền xây thì người ta nổ súng. Bỗng dưng tôi thành trụ
cột gia đình, vừa thêu quần áo vừa trông con nhỏ. Nhiều việc cần đàn ông trong
nhà. Cái ống nước hỏng, bóng đèn hư cần sửa, ba đứa con đang lớn. Tôi rất sợ thằng
Duy lớn lên mà không có bố, một mình tôi không đủ sức dạy. Nó đã chịu nhiều thiệt
thòi từ lúc mới sinh, mẹ vì suy sụp mà tắt sữa, phải bú toàn sữa ngoài.
Tôi không được phép khóc vào ban ngày vì sợ
các con gái thấy. Tôi đang nói dối chúng vài năm nữa bố sẽ về. Mong ở trong ấy,
anh viết đơn xin giảm nhẹ, nhưng rồi cũng sợ, anh viết đơn lúc không minh mẫn
thì lại theo hướng người ta muốn. Chồng tôi đã làm gì có tội?
Anh đi làm thuê cả ngày, lúc làm cốp pha, lúc
sơn tường; suốt nhiều năm không tham gia vào chuyện đất đai của bố và anh trai.
Anh chỉ sang nhà bố vào đêm hôm ấy để bảo vệ ông. Giá như đêm hôm ấy, tôi bắt
anh đi cùng mình và các con về ngoại. Nếu anh đi cùng thì giờ này anh vẫn ở đây
với bốn mẹ con. Anh nóng tính, ăn nói cộc cằn, không gọi vợ là “em” mà thường
là “mẹ mày” nhưng lại rất chiều vợ. Đã hai cái Tết tôi không dám ra đường vì sợ
nhìn thấy những cặp vợ chồng đèo nhau.
***
Bà DƯ THỊ THÀNH
Vợ ông Lê
Đình Kình
Mẹ Lê Đình
Chức, Lê Đình Công
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2022/01/Thanh.jpg
Miếng keo mấy đứa cháu dán bít lại lỗ đạn trên
cửa được vài tuần lại rớt xuống. Đôi lần như vậy, bọn nhỏ bỏ cuộc. Giờ cánh cửa
vẫn loang lổ vết đạn, vệt nứt trên kính cứ lan rộng dần, chẳng biết bao giờ sẽ
vỡ hẳn ra.
Hồi trước, công an bảo sẽ thay mặt kính trên cửa
nhưng tôi không chịu. Họ đã bắn ra thế nào, thì cứ để nguyên như vậy. Những lỗ
thủng to, nhỏ vẫn nằm im trên tường, dưới gian bếp, thành lan can, khắp căn nhà
trong hai năm qua. Nhọ đen của khói lựu đạn cay cũng vậy, bám chặt từng vệt
trên sàn, có cố chà thật kĩ cũng không trôi. Tôi sẽ sống với chúng, trong căn
nhà này, đến lúc chết.
Ngày giỗ lần hai của ông Kình, tôi sẽ không
làm cỗ to như lệ làng. Làm to làm gì, thằng Công, Chức, Uy, Doanh ở trong kia
có ăn được đâu. Phần tôi còn mấy sào ruộng đủ sống qua ngày đến lúc chết. Nhưng
phần Công, Chức, tôi không biết nghĩ thế nào. Lần cuối tôi nhìn thấy mặt con là
tháng Bảy năm ngoái, rồi vì dịch bệnh họ không cho vào thăm nữa. Ống chân của
chúng nó hồi đó bị xích lại, gầy đét, trơ xương. Thằng Chức bị một viên đạn găm
vào đầu, đầu nó bị lõm một lỗ, như vết thủng trên tường nhà bố nó vậy. Có người
bị giam chung trại với nó được tha về kể, thỉnh thoảng Chức lên cơn điên. Nó bị
đau đầu, kêu gào, la ó mãi người ta mới đưa thuốc cho. Họ sẽ tử hình nó và thằng
Công. Nếu mình xin nhà nước khoan hồng, khác nào mình nhận tội, rằng chúng nó
đã giết người. Mình chỉ nên viết đơn đề nghị thôi đúng không? Không xin xỏ, chỉ
đề nghị. Tôi già rồi, không biết nghĩ thế nào mới phải.
Mỗi lần leo cầu thang lên tầng thắp hương cho
chồng, chân lại nhói đau. Cái chân của tôi không còn đi đứng thẳng thớm được nữa.
Tai lúc nào cũng ù ù do tiếng đạn nổ ngày hôm đó và cả do công an tát vào đầu mấy
cái liền lúc trên đồn. Năm ngoái, tôi đi miền Nam chữa bệnh, công an đến hỏi có
phải đi miền Nam nhận tiền khủng bố không. Có giải thích nhưng chắc gì họ tin.
Tôi biết, làng xóm người ta vẫn thương gia đình mình nhưng chắc là bị chính quyền
dọa, sau ngày tòa xử, nhiều người không còn hỏi thăm mình như trước. Nhưng kệ họ
thôi. Cái giấy báo tử của ông Kình, tôi cũng kệ luôn rồi, không thiết lên xã
đòi nữa.
Này, có khách tới à? Chén tách lâu ngày không
ai sờ tới nên lạnh tanh. Uống tạm nước đun nhé. Từ sau buổi sáng hôm ấy, nhà
tôi đã không còn dùng trà. Còn ai sống nữa đâu mà mua về. Chỉ tại ông Kình mãi
tin vào Đảng, tin ông Nguyễn Phú Trọng. Đến cuối đời, ông ấy vẫn kiên quyết với
tôi: Đảng không bao giờ làm việc xấu. Lúc sống ông như vậy, nên mấy tấm bằng
khen của Đảng, nhà nước trao cho đảng viên Lê Đình Kình, tôi vẫn giữ gìn, treo
cả ở phòng khách. Đối diện với chúng là cánh cửa kính đầy vết đạn mà công an bắn
vào.
No comments:
Post a Comment