04/05/2019
Tập đoàn Điện lực
Việt Nam, gọi tắt là EVN, có lẽ là cơ quan quốc doanh được người dân biết đến
nhiều nhất mặc dù Việt Nam hiện nay có không ít tập đoàn kinh tế nhà nước. EVN
được dư luận quan tâm vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống hàng ngày của mọi
công dân trên lãnh thổ này vì lý do duy nhất: giá điện.
Nếu nói EVN là tập
đoàn tai tiếng nhất cũng không sai vì từ nhiều năm qua báo chí không ngớt đưa
những tin tức bất lợi chống lại tập đoàn này từ việc đầu tư ngoài ngành cho đến
những nham nhúa trong việc đem cả những chi phí xây dựng nhà ở cho cán bộ với
các loại biệt thự đơn lập hay song lập, chung cư cao tầng có tiện nghi cao cấp
như nhà trẻ, bể bơi, sân tennis… với giá trị gần 600 tỷ đồng rồi tính vào khoản
lỗ để làm lý do tăng giá điện.
Quyết định tăng giá
mới nhất có hiệu lực từ tháng 3 năm 2019 qua thông báo giá điện tăng 8,3% nhưng
qua thực tế người dân cho rằng hóa đơn tiền điện của họ đã tăng 50% thậm chí gấp
đôi và có những bài viết phân tích của nhiều người lại xác định giá điện có thể
tăng lên tới 75% tùy theo số điện sử dụng.
Qua phân tích của
các chuyên gia kinh tế thì tuyên bố của EVN chỉ tăng 8.3% giá điện rõ ràng là
sai, cố tính lập lờ, 8.3% là mức tăng của giá điện cơ bản, chứ không phải mức
tăng của giá điện bình quân.
Người dân nổi giận
vì sự qua mặt này một phần, một phần khác họ có cảm giác như bị bóc lột và
không được kêu ca hay phàn nàn. Đứng trước một đối tượng “tầm cỡ” như EVN họ
không còn chọn lựạ nào khác cách duy nhất là tiết kiệm số điện tiêu thụ được
bao nhiêu hay bấy nhiêu và giao phó con đường “tiền điện” phía trước cho nhà nước
gánh vác.
Nhưng nhà nước gánh
vác cách nào khi bất lực trước những sai trái có tính hệ thống của EVN bày ra
trước mắt nhưng không thể có biện pháp mạnh đối với những lãnh đạo trực tiếp ký
vào các dự án đầu tư ngoài ngành, những hoạt động kinh doanh được dựng lên để
bòn rút ngân sách và cấu kết với các nhóm lợi ích nhằm chiếm dụng dòng vốn của
nhà nước để rồi sau đó báo cáo lỗ triền miên hết năm này sang năm khác?
Nhưng EVN có thực sự
làm ăn thua lỗ trong ngành điện hay không thì lại là chuyện khác.
Căn cứ trên báo cáo
thường niên của EVN thì từ năm 2013 đến nay tập đoàn này luôn thu được lợi nhuận
trong kinh doanh điện. Chỉ riêng năm 2017 thì mới thất thu. Tuy nhiên nếu bình
quân cho 6 năm từ 2013 tới 2018 thì số tiền lời lên tới hơn 20 ngàn tỉ chưa kể
tiền thu được của năm 2019.
Không phải giá điện
thấp làm cho EVN phải khai phá sản như nó từng hăm dọa trước đây mà chính là đầu
tư ngoài ngành mới làm cho khuôn mặt của nó bệ rạc, vay đầu này, đắp đầu kia.
Hình ảnh của nó không khác gì một con nợ điển hình của Việt Nam ngày nay tuy có
bề ngoài bề thế nhưng mục ruỗng bên trong không phương cứu vãn.
Theo kết luận thanh
tra mới đây cho biết EVN đã đầu tư ra ngoài với số vốn lên đến 121 ngàn tỉ vào
các lĩnh vực có nhiều rủi ro như ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, thậm chí vào
giáo dục…nhưng không có nơi nào có lãi kể cả đầu tư vào giáo dục vẫn lỗ. Trước
đây EVN và Đại học Quốc gia Hà Nội đã ký hợp đồng đào tạo thạc sĩ quản trị kinh
doanh cho 164 cán bộ thuộc EVN. Số tiền đã thanh toán cho khoa sau đại học là
1,648 tỷ, các chi phí khác gần 500 triệu đồng do Đại học Griggs của Mỹ đào tạo
và cấp bằng. Toàn bộ số tiền đều đã được chuyển cho Đại học Griggs. Tuy nhiên,
bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh của trường này cấp không được cơ quan nhà nước
của Việt Nam công nhận. Vậy là lỗ trắng vừa tiền vừa công sức của người đi học.
Câu hỏi mà người
không rành về kinh tế nhất cũng có thể đặt ra: Tại sao EVN lại đầu tư vào lĩnh
vực mà nó không chuyên môn là điện? Và rất nhiều người biết lý do: vì nó là
công ty quốc doanh, mà quốc doanh thì không ai trách nhiệm cho sự thành bại của
chính nó.
Một vài quan chức
muốn bênh vực cho sự bất cập trong việc liên tục tăng tiền điện đưa ra ý kiến
cho rằng ngành điện mang “nhiệm vụ chính trị” nên nó chịu lỗ để khuôn mặt chính
trị của Đảng có ý nghĩa chia sẻ gánh nặng cho người dân. Lập luận này hoàn toàn
ngụy biện, ngành điện hay bất cứ đơn vị kinh doanh nào đều không mang gánh nặng
“nhiệm vụ chính trị” như quan chức của chế độ vẽ vời. Nếu cho rằng mạng lưới điện
quốc gia là hình thức “nhiệm vụ chính trị” cũng là cách nói hào nhoáng đánh
bóng nhiệm vụ mà một chính phủ có bổn phận đối với quốc gia với thể chế mà nó
đang phục vụ.
Người dân từng nghe
tôn vinh rằng các tập đoàn kinh tế quốc doanh là những quả đấm thép, chúng góp
sức làm cho kinh tế Việt Nam phát triển nhưng sự thật lại khác đi, những quả đấm
thép ấy không đấm được ai mà chỉ nhắm vào dân, tức vào túi tiền mà người dân
móc ra trả thuế. Những cái tên như Tập đoàn dầu khí, Tập đoàn Than khoáng sản,
hay Tập đoàn Điện lực….đang điển hình cho sự ngạo mạn quốc doanh mà chúng được
đảng giao phó.
EVN ngạo mạn trong
việc xem thường túi khôn của quần chúng. Hóa đơn tiền điện nhảy vọt vì sự độc
quyền kinh doanh mà một doanh nghiệp nhà nước được thụ hưởng. Cung cách EVN
không khác gì cách phục vụ của những cửa hàng quốc doanh ở miền Bắc khi nhân
viên hoạnh họe, quyền lực và khinh bỉ khách hàng là thuộc tính.
Cái ngạo mạn thứ
hai là quyền lực được đảng giao cho nó là vô giới hạn. Nó có quyền được lỗ và
thu tiền dân bù vào cái lỗ khả nghi ấy. Nó có quyền được chia cho nhân viên những
phương tiện xa hoa từ nguồn tiền nhà nước mà không ai được chỉ trích.
Cái ngạo mạn thứ ba
là nó có quyền cắt giòng điện quốc gia bất cứ lúc nào và biện giải rằng do lỗ
lã không thực hiện được “nhiệm vụ chính trị”.
Và cái ngạo mạn cuối
cùng là nó sẽ vẫn đứng đó, thách thức thời gian và công luận về những sai trái
mà nó làm dưới cái mác Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
No comments:
Post a Comment