Quan
hệ Việt Mỹ sẽ nâng cấp lên “đối tác chiến lược toàn diện” trong năm nay?
Diễm Thi, RFA
2023.08.30
Theo thông báo chính thức từ tòa Bạch Ốc, Tổng thống
Hoa Kỳ Joseph Biden sẽ tới Hà Nội vào ngày 10 tháng 9 năm 2023. Khi ở Hà Nội, Tổng
thống Biden sẽ gặp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các lãnh đạo chủ chốt khác để
thảo luận các biện pháp tăng cường hơn nữa hợp tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Diễm Thi phỏng vấn TS. Hà Hoàng Hợp, nhà quan sát chính trị quốc tế trước
chuyến thăm này.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe
Biden, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và Thủ tướng Campuchia Hun Sen tại Hội
nghị cấp cao ASEAN-Mỹ tại Phnom Penh vào ngày 12 tháng 11 năm 2022. (AFP)
.
Diễm Thi: Thưa tiến sĩ, truyền thông quốc tế suy đoán rằng
chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joseph Biden vào ngày 10 tháng 9 năm
2023 có thể dẫn đến việc nâng cấp quan hệ song phương, nhảy vọt từ “đối tác
toàn diện” để chuyển thẳng lên cấp độ “đối tác chiến lược toàn diện” mà có thể
bỏ qua cấp độ “đối tác chiến lược”. Ông đánh giá sao về việc này?
TS. Hà Hoàng Hợp: Tôi tin rằng
Tổng thống Biden và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ cùng nhau tuyên bố nâng cấp
quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam thành Đối tác Chiến lược Toàn diện trong chuyến thăm
Việt Nam ngày 10 tháng 9 tới đây của Tổng thống Biden. Thực tế, quan hệ đối tác
giữa Việt Nam và Hoa Kỳ từ 10 năm qua đã ở mức độ đối tác chiến lược, có những
khu vực còn cao hơn thế, ví dụ hợp tác kinh tế, đầu tư, thương mại, hợp tác quốc
phòng – an ninh, đối thoại nhân quyền, tham vấn về chính trị.
Việt Nam và Hoa Kỳ đã vượt qua rất nhiều khó khăn sau để có
được mối quan hệ tốt đẹp hiện nay. Hai nước đã vượt qua hậu quả chiến
tranh dai dẳng trong quá khứ. Hai nước từng là kẻ thù trong chiến tranh Việt
Nam, vết thương lòng người hai bên vẫn chưa lành lại, nhưng hai nước đã cố vượt
qua sự khác biệt về chế độ chính trị.
Việt Nam theo chủ nghĩa xã hội trong khi Mỹ theo chủ nghĩa tư bản. Hai
bên đã cố gắng vượt qua những bất đồng và khác biệt về nhân quyền,
dân chủ. Hai nước đã và đang tập trung vào lợi ích chung về thương mại, đầu tư,
an ninh, giao lưu con người. Việt Nam cần Mỹ để cân bằng Trung Quốc. Mỹ cần Việt
Nam để cư xử tích cực hơn với Trung Quốc.
Việc tới đây khả năng cao Việt Nam và Hoa Kỳ cùng nhau tuyên bố nâng cấp
quan hệ lên thành đối tác chiến lược toàn diện là có cơ sở. Thực sự ra thì hai
nước đã định xây dựng mối quan hệ này từ trước rồi, nhưng trong 10 năm qua có
nhiều sự kiện xảy ra khiến nó chậm lại. Bây giờ cả hai bên đều thấy rằng cần phải
đi đúng nhịp điệu của nó. Do đó, khả năng rất cao là hai nước sẽ tiến tới quan
hệ đối tác chiến lược toàn diện trong chuyến thăm tới đây của Tổng thống Hoa Kỳ.
.
Diễm Thi: Xin ông giải thích kỹ hơn về sự khác nhau
giữa “đối tác toàn diện”, “đối tác chiến lược” và “đối tác chiến lược toàn diện”.
TS. Hà Hoàng Hợp: Có thể nói đơn giản
như sau. Đối tác toàn diện là mối quan hệ hợp tác sâu rộng giữa hai quốc
gia trên nhiều lĩnh vực như chính trị, ngoại giao, quốc phòng, an ninh, kinh tế,
thương mại, văn hóa, giáo dục, giao lưu nhân dân… Hai bên cùng có lợi ích và
cam kết lâu dài với nhau.
Đối tác chiến lược là đối tác quan trọng nhấn mạnh ở một số lĩnh vực
then chốt liên quan đến chiến lược, lợi ích quốc gia của nhau. Ví dụ đối tác quốc
phòng, đối tác chính trị - an ninh, năng lượng...
Đối tác chiến lược toàn diện là mối quan hệ đối tác vừa sâu rộng, toàn
diện trên nhiều lĩnh vực, vừa có tầm quan trọng chiến lược đối với sự phát triển
và lợi ích quốc gia của cả hai bên, xây dựng và củng cố niềm tin chiến lược giữa
hai quốc gia. Đây là mối quan hệ đối tác thân thiện và tin cậy cao hơn hai mức
đối tác kể trên.
.
Diễm Thi: Việc Việt Nam đột nhiên nâng cấp quan hệ
song phương như vậy có thể làm phật lòng Trung Quốc. Liệu Trung Quốc có động
thái gì để “cảnh báo” Việt Nam trước chuyến thăm của ông Biden hay không, theo
ông?
TS. Hà Hoàng Hợp: Trung Quốc có thể không
được vui khi thấy quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ được làm sâu sắc và mở rộng, nhưng
Trung Quốc cũng đã hiểu rằng quan hệ tốt Việt Nam - Hoa Kỳ sẽ tốt cho Trung Quốc,
giúp cho quan hệ Trung Quốc với Mỹ, với Việt Nam và các nước khác trở nên tốt
hơn. Cho nên, để cho thế giới thấy Trung Quốc là một nước lớn, Trung Quốc rất
nên kiềm chế các hoạt động chiến thuật vùng xám từ nay cho đến cuối năm 2023.
Trung Quốc có thể lo ngại mối quan hệ Mỹ - Việt Nam sẽ làm suy yếu ảnh hưởng của
họ đối với Việt Nam. Từ đó Trung Quốc tăng cường các chính sách ngoại giao và
kinh tế nhằm giữ vững ảnh hưởng đối với Việt Nam. Trung Quốc cũng sẽ tăng cường
hợp tác quân sự, an ninh với các nước láng giềng Việt Nam để làm đối trọng ảnh
hưởng của Mỹ. Điều này có thể làm gia tăng căng thẳng khu vực.
Về kinh tế, Trung Quốc có thể sử dụng các biện pháp thương mại, đầu tư
để gây sức ép lên Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực Việt Nam phụ thuộc nhiều
vào thị trường Trung Quốc. Trung Quốc có thể tăng cường các hoạt động chiến thuật
vùng xám ở Biển Đông, làm phức tạp thêm tình hình Biển Đông.
.
Diễm Thi: Thưa tiến sĩ, quan hệ đối tác chiến lược
toàn diện nếu có giữa Việt Nam và Hoa Kỳ có lợi cho chính phủ Việt Nam và cho cả
Đảng Cộng sản Việt Nam ra sao?
TS.Hà Hoàng Hợp: Quan hệ đối
tác chiến lược hoặc đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trước
hết có lợi cho cả hai nước, lợi ích quốc gia của cả hai nước đều được củng cố
và phát triển do hai nước cũng góp phần giữ ổn định và làm cho khu vực trở nên
an toàn, thịnh vượng. Việt Nam sẽ tiếp tục nhận được sự hợp tác lớn hơn của Mỹ
trong các lĩnh vực then chốt như kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ, đào tạo
nguồn nhân lực.
Việt Nam sẽ có thể mở rộng quy mô thị trường xuất khẩu hàng hóa và thu
hút đầu tư của Mỹ vào Việt Nam, tạo động lực tăng trưởng kinh tế đất nước; nâng
cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế khi có quan hệ đối tác
chiến lược với siêu cường Mỹ; tăng cường hợp tác quốc phòng, an ninh giữa hai
nước; giúp cân bằng quan hệ với các nước lớn khác, tạo thế đan xen chiến lược,
tạo thế cân bằng động về chiến lược, tránh phụ thuộc nhiều vào một nước hay một
nhóm nước.
Có một điểm rất quan trọng là Chính phủ Việt Nam thông qua tham vấn
chính trị và đối thoại nhân quyền hàng năm với Hoa Kỳ để thúc đẩy thực thi các
công ước, các cam kết về nhân quyền, tiếp tục tiến trình cải cách tư pháp gắn với
các giá trị nhân quyền phổ quát, xây dựng một nền quản trị nhà nước minh bạch,
hiệu quả và dân chủ hơn nữa.
Lợi ích trực tiếp đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, trong tư thế đảng cầm
quyền, từ quan hệ tốt với Hoa Kỳ, là đặt lợi ích quốc gia lên cao nhất, trong
đó có chủ quyền quốc gia và an ninh con người.
Trong tình hình quốc tế đang biến động rất nhanh và phức hợp, tôi hy vọng
rằng Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục đổi mới, đi những bước đi chiến lược phù hợp
với xu thế phát triển – dựa vào trí tuệ con người, vào công nghệ, vào đổi mới để
tiến tới phồn thịnh và đủ mạnh để bảo vệ đất nước. Đấy là cái lợi lớn nhất đối
với Đảng Cộng sản Việt Nam.
.
Diễm Thi: Một khi Việt Nam và Hoa Kỳ tiến tới “đối
tác chiến lược” hoặc “đối tác chiến lược toàn diện”, Việt Nam cần làm gì để Bắc
Kinh không trả đũa hay trừng phạt về kinh tế, về Biển Đông…, thưa tiến
sĩ?
TS. Hà Hoàng Hợp: Việt Nam cần thể
hiện rõ thiện chí hợp tác vì hòa bình và phát triển chung, đồng thời giữ vững độc
lập, tự chủ trong đường lối đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa. Việt Nam có
thể xem xét một số biện pháp sau:
Thứ nhất, tiếp tục đối thoại cấp cao với Trung Quốc, giải thích rõ mục
đích hợp tác với Mỹ không nhằm chống lại bất kỳ nước thứ ba nào. Thứ hai, tăng
cường hợp tác kinh tế với Trung Quốc thông qua việc mở rộng thương mại, đầu tư,
kết nối hạ tầng giữa hai nước. Điều này giúp thể hiện Việt Nam không có ý định
cắt đứt hoặc giảm quan hệ kinh tế với Trung Quốc.
Thứ ba, duy trì các cơ chế đối thoại, tham vấn chính trị, an ninh,
quốc phòng với Trung Quốc ở cấp cao. Đồng thời, tăng cường hợp tác trên các vấn
đề cùng quan tâm như an ninh khu vực, chống khủng bố, an ninh phi truyền thống…
Thứ tư, thể hiện thiện chí bảo vệ hòa bình, ổn định ở Biển Đông, sẵn
sàng đối thoại với Trung Quốc về vấn đề này trên cơ sở luật pháp quốc tế. Thứ
năm, chủ động đóng góp vào các diễn đàn đa phương khu vực và quốc tế, để cùng
duy trì môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển.
.
Diễm Thi: Có thông tin cho rằng, Chủ tịch Trung
Quốc Tập Cận Bình sẽ đến thăm Việt Nam trước chuyến thăm của Tổng thống Joseph
Biden. Việc này có ảnh hưởng gì đến lịch trình của Tổng thống Hoa Kỳ đến Việt
Nam không, thưa ông?
TS. Hà Hoàng Hợp: Theo tôi
thì ông Tập Cận Bình sẽ không đến Việt Nam trước ngày 10 tháng 9. Và nếu có
sang thì không ảnh hưởng gì đến cuộc gặp của Tổng thống Hoa Kỳ Joseph Biden và
Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, cũng như những dự tính của
hai nước trong chuyến thăm này.
.
Diễm Thi: Xin cảm ơn Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp đã
dành thời gian cho RFA.
---------------------------------
Tin, bài liên quan
THỜI SỰ
Cam
kết của Mỹ với Đông Nam Á bị nghi ngờ khi Biden bỏ qua Hội nghị thượng đỉnh khu
vực
Việt
Nam cùng lúc nâng cấp quan hệ với Úc và Mỹ có làm Trung Quốc tức giận?
Hà
Nội xích lại gần Washington và việc hoà giải với đồng bào gốc Việt
Việt
Nam quan ngại gì khi miễn visa cho nhiều nước trừ Mỹ?
Quan
hệ với Mỹ được nâng cấp có giúp cải thiện nhân quyền tại Việt Nam?
No comments:
Post a Comment