Tại
sao Đảng Cộng sản đang dần trở thành đảng đối lập ở Nga?
Trần Hùng, biên dịch
01/11/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/11/01/tai-sao-dang-cong-san-dang-dan-tro-thanh-dang-doi-lap-o-nga/
Ekaterina Engalycheva chưa bao giờ nhận được
huy hiệu Lenin khi còn nhỏ. Vào tuần lễ cô sắp sửa trở thành đội viên thiếu
niên Oktiabriata (tức “thiếu niên tháng Mười”), như tất cả những đứa trẻ Liên
Xô khác lúc 7 tuổi, thì Liên bang Xô viết tan rã. Nhưng 30 năm sau, Engalycheva
là đảng viên Đảng Cộng sản và là ủy viên hội đồng thành phố Moskva. Cô vận động
chống lại chủ nghĩa tư bản thân hữu của Vladimir Putin; điều Lenin chắc chắn sẽ
ủng hộ. Nhưng Lenin có lẽ sẽ kinh hoàng trước những mong muốn khác của cô: bầu
cử tự do và công bằng. Cô đã bị giam giữ và phạt tiền vì phản đối việc bỏ tù
Alexei Navalny, nhà lãnh đạo đối lập của Nga, và gần đây đã phải tự nhốt mình
trong văn phòng trong khi cảnh sát đợi để bắt cô ở bên ngoài.
Cô khác xa khuôn mẫu của một người Cộng sản.
Cô không phải là một cán bộ hưu trí vẫy cờ đỏ, và không quan tâm đến Stalin. Cô
cũng không cảm thấy có mối liên hệ gắn bó gì với những người Cộng sản thời kỳ
Liên Xô đã “phản bội đất nước và nhân dân chúng tôi, chuyển phe và sang “định
cư” ở Nước Nga Thống nhất” (Đảng chính trị mà ông Putin hiện dùng để kiểm soát
Quốc hội Nga). Cô không bận tâm với việc Đảng Cộng sản ngày nay được lãnh đạo bởi
Gennady Zyuganov, một nhà tư tưởng thời Liên Xô cũ vốn hay ca ngợi
Stalin. Điều quan trọng hơn đối với cô là đảng này đang có dấu hiệu trở thành một
đảng đối lập thực sự. Và điều này đang khiến Điện Kremlin, và thực tế là cả bản
thân ông Zyuganov, cảm thấy lo lắng.
Ông Zyuganov thành lập Đảng Cộng sản hậu Xô Viết
của mình vào năm 1993, nhằm mục đích tận dụng một số sự bất mãn và hoài niệm
quá khứ mà sự sụp đổ Liên Xô mang lại. Trên thực tế, đó là một đảng theo chủ
nghĩa dân tộc và chủ nghĩa đế quốc, mà năm đó đã tham gia vào một cuộc nổi dậy
vũ trang bất thành chống lại chính phủ dân chủ của Boris Yeltsin. Năm 1996, khi
ông Zyuganov thách thức Yeltsin trong cuộc bầu cử tổng thống, những người theo
chủ nghĩa tự do và các doanh nhân Nga, vốn lo sợ trước sự quay lại của chủ
nghĩa Cộng sản, đã dành tất cả nguồn lực của họ ủng hộ vị tổng thống ốm yếu.
“Tôi thà chọn một Yeltsin đã chết hơn là một Zyuganov còn sống,” một giám đốc
điều hành đài truyền hình nói vào thời điểm đó.
Ông Zyuganov đã thua, nhưng trong hai thập
niên tiếp theo, sự hiện diện của ông đã cho phép Điện Kremlin định hình chính
trị như một sự lựa chọn nhị phân giữa dân chủ và chủ nghĩa cộng sản kiểu Xô Viết.
Ngày nay, nhiều nhà dân chủ
Nga, vì mong mỏi đuổi người kế nhiệm Yeltsin ra khỏi Điện Kremlin, đã quay sang
bỏ phiếu cho những người Cộng sản.
Họ nhận thức rõ về tình huống trớ trêu này.
Tuy nhiên, như Yevgenia Albats, một đại diện cho giới truyền thông đối lập của
Nga, nói, “chính phủ khốn nạn này đã khiến chúng ta không còn lựa chọn nào
khác”. Với gần như tất cả các hình thức chính trị bị cấm và ông Navalny đang nằm
sau song sắt, Đảng Cộng sản đã trở thành bên hưởng lợi chính từ chiến lược “bỏ
phiếu thông minh” của ông. Navalny kêu gọi người Nga bỏ phiếu cho bất kỳ ứng cử
viên nào phù hợp nhất để đánh bại Đảng Nước Nga Thống nhất. Nếu số phiếu được
kiểm một cách trung thực trong cuộc bầu cử quốc hội hồi tháng 9, những người Cộng
sản có lẽ sẽ có được số phiếu tương đương với Nước Nga Thống nhất. Bất chấp các
gian lận, đảng này vẫn giành được 19% số phiếu bầu, tăng từ mức 13% hồi năm
2016.
Thành công này đã khiến ông Zyuganov bất ngờ.
Được tài trợ và bị kiểm soát bởi Điện Kremlin, ông đã ghi danh đảng của mình
vào hệ thống “dân chủ được quản lý” của ông Putin, điều mang lại một ảo tưởng về
việc người dân có quyền lựa chọn, đồng thời củng cố quyền kiểm soát của Điện
Kremlin. Chiến lược “Bỏ phiếu thông minh” đã làm hỏng trò chơi đó. Nó không chỉ
giúp tăng số phiếu của Đảng Cộng sản, mà còn mang lại cho các nghị sĩ trẻ tuổi
của đảng một cảm giác quyền lực.
Không chỉ các lá phiếu phản đối Putin giúp Đảng
Cộng sản giành thêm phiếu. Một số chính trị gia trẻ tuổi tranh cử dưới ngọn cờ
của đảng đang sử dụng đảng như một nền tảng để từ đó khởi động chương trình nghị
sự cánh tả của riêng họ. Nhiều người trong số họ có thể được xếp vào hàng ngũ
giống như các đảng dân chủ xã hội kiểu châu Âu.
Ví dụ như Mikhail Lobanov, một giảng
viên toán 37 tuổi tại Đại học Tổng hợp Moskva. Ông đã điều hành một chiến dịch
tranh cử theo phong cách phương Tây, huy động quỹ từ cộng đồng và vận động cử
tri tận từng nhà, ở một khu vực tương đối giàu có của Moskva. Ông từ bỏ những
khuôn sáo về ý thức hệ để tập trung vào hoạt động vận động đô thị và phúc lợi
xã hội. Ông nói: “Tôi tin vào lý tưởng cánh tả như một cách để hạn chế sự thái
quá của chủ nghĩa tư bản, thông qua các cơ hội bình đẳng và khả năng tiếp cận
giáo dục và chăm sóc sức khỏe toàn dân.” Sự gian lận trắng trợn của Điện
Kremlin đã cướp đi chiến thắng nhưng không làm mất đi sự hấp dẫn của ông.
Với
việc chủ nghĩa cánh tả đang phát triển ở hầu hết các quốc gia còn lại
trên thế giới, điều đáng ngạc nhiên là nó đã mất rất nhiều
thời gian mới trở nên thịnh hành ở Nga, đặc biệt là nếu xét tình trạng bất bình
đẳng mà chế độ của ông Putin đã gây ra. Một lời giải thích rõ ràng là người Nga
cần có thời gian mới có thể quên đi được nỗ lực của Liên Xô nhằm thực thi sự
bình đẳng, chuyện hàng triệu người đã bị giết trong quá trình đó, và việc nỗ lực
đó đã thất bại thảm hại như thế nào. Tuy nhiên, hiện nay, tình trạng thu nhập
giảm liên tục trong 6 năm qua đã khiến nhiều người Nga phải quay lại xem xét tư
tưởng chính trị cánh tả.
Sự thay đổi hiện tại của những người Cộng sản
chủ yếu là phản ứng lại các chính sách của ông Putin. Bằng cách sáp nhập Crimea
hồi năm 2014, Putin đã đánh cắp chương trình nghị sự dân tộc chủ nghĩa trước
đây của đảng, khiến các thành viên của đảng phải đưa ra lựa chọn, theo giải
thích của Gregory Yudin, một nhà xã hội học. “Họ có thể tiến xa hơn về phía
cánh hữu và trở nên “tuyệt chủng”, hoặc họ phải bước ra khu ổ chuột của mình và
chuyển sang cánh tả. ”
Valery Rashkin, một
nghị sĩ đại diện Đảng Cộng sản và là người đứng đầu đảng bộ Moskva, đã quyết định
thử nghiệm. Tại cuộc bầu cử hồi tháng 9, ông ủng hộ một số ứng cử viên trẻ như
Evgeny Stupin, một cựu cảnh sát điều tra 38 tuổi, từng phục vụ tại khu vực Ural
nhưng đã bỏ công việc được trả lương quá tệ (cùng với tư cách thành viên bắt buộc
của Đảng Nước Nga Thống nhất), sau đó chuyển đến Moskva để tìm việc làm. Sự bất
công và tham nhũng mà ông gặp phải ở đó đã khiến Stupin tìm đến với Đảng Cộng sản.
Điện Kremlin hiện đang chỉ đạo một cuộc đàn áp
theo kiểu Liên Xô chống lại những người Cộng sản trẻ tuổi, và cố đóng khung họ
như những người theo chủ nghĩa Stalin. Trong khi đó, những người Cộng sản đang
đứng lên đấu tranh cho nhân quyền, chẳng hạn như bằng cách yêu cầu điều tra về
các vụ tra tấn được báo cáo trong các nhà tù của Nga.
Nước Nga của Putin giờ đây đang thực sự là một
thế giới đầy những điều trớ trêu.
-------------------------
Nguồn: “Russia’s
once-tame Communist Party is becoming an opposition force”, The
Economist, 30/10/2021.
No comments:
Post a Comment