Lê Mạnh Hùng
October 18, 2017
Những lúc về sau này tôi không muốn theo dõi những
chuyện về Việt Nam, kể cả những gì người ta viết về chiến tranh Việt Nam. Thành
ra mãi đến khi có một người bạn gọi điện thọai hỏi và nhờ tôi cho ý kiến về tập
phim mới nhất của hệ thống truyền hình PBS về chiến tranh Việt Nam tôi mới biết.
Nhưng khi mất thì giờ coi tuy rằng không phải toàn bộ 18 tiếng của bộ phim 10 tập
này nhưng cũng coi một số đoạn đáng kể, tôi đã thất vọng.
Thật sự thì điện ảnh không phải là một môi truờng có
thể diễn tả lại những phức tạp của lịch sử. Để hấp dẫn người coi, điện ảnh cần
phải đơn giản hóa những nét xám cần phải giảm bớt để nổi lên cái tương phản giữa
đen và trắng. Thành ra tôi cũng không trông đợi nhiều về bộ phim này trên khía
cạnh lịch sử.
Nhưng với việc bộ phim 10 tập này về chiến tranh Việt
Nam do Ken Burns và Lynn Novick sản xuất và đạo diễn với kịch bản viết bởi
Geoffry Ward được ca ngợi như là bộ phim xét lại hoàn chỉnh nhất về chiến tranh
Việt Nam vốn đã làm trên 2 triệu người Việt chết cùng với mạng sống của 58,000
lính Mỹ, tôi chờ đợi ít nhất một sự trung thực lịch sử hơn là bộ phim cho thấy.
Truớc hết chúng ta cần phải xác nhận rằng bộ phim
này là bộ phim của người Mỹ viết về cuộc chiến tranh của người Mỹ tại Việt Nam
trong đó Việt Nam chỉ là bối cảnh. Thành ra chúng ta không nên chờ một sự thấu
hiểu nào về lịch sử Việt Nam của các tác giả.
Nhưng chính những phần về lịch sử Mỹ cũng không được
tác giả nói lên một cách trung thực.
Truớc hết về nguyên nhân dẫn đến sự can thiệp của Mỹ
vào Việt Nam. Các tác giả không hề giải thích hoặc có một cố gắng nào để giải
thích vấn đề địa chính trị quan trọng nhất của thời đại mà chiến tranh Việt Nam
chỉ là một phần, đó là cuộc đấu tranh sinh tử giữa hai hệ thống phương Tây do Mỹ
lãnh đạo và khối Cộng Sản do Liên Xô Trung Quốc cầm đầu. Thành ra khi lên án
chiến tranh Việt Nam của Hoa Kỳ là một cuộc chiến tranh phi nghĩa, các tác giả đã né tránh không trả
lời câu hỏi vì sao chống lại cuộc xâm luợc của Cộng Sản tại Berlin năm 1949 hoặc
tại Triều Tiên trong thập niên 1950 là chính đáng trong khi việc chống lại sự
xâm lược của Cộng Sản tại Việt Nam trong thập niên 1960-70 lại là phi nghĩa?
Và có lẽ để tránh câu hỏi đó, bộ phim mô tả ông Hồ
và những người Cộng Sản đồng chí của ông như là “quốc gia” và chỉ theo Cộng Sản
là để thực hiện mục tiêu giải phóng dân tộc, nhưng cũng vì vậy không bao giờ
tìm cách giải thích tại sao những người quốc gia như vậy lại làm một cuộc chiến
tranh xâm lược chống lại chính những đồng bào của mình nhân danh chủ nghĩa
Mác-Lê? Và tại sao sau khi chiếm được miền Nam đã nhân danh thực hiện thiên
đàng Xã Hội Chủ Nghĩa cầm tù hàng trăm ngàn và gởi đi “học tập cải tạo” những
người mà họ gọi là ngụy quân ngụy quyền cũng như đẩy hàng triệu “thuyền nhân” bỏ
nước ra đi.
Mô tả lại diễn biến của cuộc chiến cũng cho thấy một
sự thiên lệch rõ rệt. Tuy rằng bộ phim cũng có nhắc đến những hành động tàn bạo
của phe Cộng nhưng tập trung chính vào những hảnh động tàn bạo của phía Việt
Nam Cộng Hòa và Mỹ. Các lãnh tụ Cộng Sản miền Bắc không bao giờ bị gán cho danh
từ “hủ hóa,” tham nhũng.” Những danh từ này được dùng để chỉ những nhà lãnh đạo
Viêt Nam Cộng Hòa và về phía Mỹ, Richard Nixon, một người bị các nhà làm phim
coi như là một tên tội phạm.
Bộ phim nhắc lại huyền thọai rằng Tổng Thống Richard
Nixon đã ngăn cản thỏa hiệp hòa bình tại Paris vào năm 1968 khi thuyết phục Tổng
Thống Nguyễn Văn Thiệu từ chối không tham dự Hội Nghị Paris trước cuộc bầu cử tổng
thống năm 1968, qua đó kéo dài chiến tranh để ông có thể thắng cử tổng thống.
Trên thực tế năm 1968, ông Thiệu không cần phải ông
Nixon thuyết phục cũng biết rằng có tham gia vào hội nghị hòa bình chỉ là một
hình thức để Mỹ rút chạy và bỏ mặc cho Việt Nam đối phó với Cộng Sản. Ông Thiệu
cuối cùng chỉ chấp nhận ký vào Hiệp Định Paris duới sự đe dọa Mỹ sẽ bỏ rơi Việt
Nam và ký riêng thỏa hiệp với Cộng Sản và với lời hứa của Nixon là tuy rằng Mỹ
rút quân khỏi Việt Nam nhưng sẽ còn tiếp tục viện trợ quân sự và kinh tế cho Việt
Nam để có thể chống lại với Cộng Sản.
Và chính Quốc
Hội Mỹ là thủ phạm cho sự sụp đổ của miền Nam Việt Nam khi đầu tiên cắt giảm và
sau đó cắt luôn cả viện trợ quân sự và kinh tế cho Việt Nam. Trong dự thảo luật viện trợ cho Việt Nam năm 1975 đến ngân khoản viện trợ
mua phân bón cho nông dân Việt Nam cũng bị cắt chứng tỏ rằng quyết tâm của Quốc
Hội Mỹ muốn bảo đảm cho sự sụp đổ của chế độ miền Nam. Tất cả những điều đó
không hề được nhắc tới trong bộ phim.
Tập chót của bộ phim có tựa đề là “Reconciliation.”
Nhưng tuy rằng đề tài của tập này là “hòa hợp hòa giải,” nó chỉ là cho cho người
Mỹ. Nguời Việt không có phần. Rất nhiều thời giờ được dành cho đài kỷ niệm chiến
tranh Việt Nam tại Washington DC và những câu chuyện của các cựu chiến binh Mỹ
trở về Việt Nam hai mươi năm sau cuộc chiến để coi lại các chiến truờng cũ và bắt
tay với kẻ cựu thù. Ta có cảm tuởng rằng người miền Bắc mới là bạn của Mỹ còn
người miền Nam là kẻ thù.
Thật là đáng buồn.
(Lê
Mạnh Hùng)
--------------------
No comments:
Post a Comment