Phillip
Adams -
ABC
Lê Quốc Tuấn dịch Việt
Ngữ
6 giờ sáng, cả thành phố hầu như trong tình trạng nội
bất xuất ngoại bất nhập phía dưới toà nhà bằng đá chứa thi thể Hồ Chí Minh dáng
lù lù đe doạ tại Quảng trường Ba Đình nơi ông tuyên bố một nước Việt Nam độc lập
vào năm 1945.Tất nhiên, nói độc lập như thế là cực kỳ lạc quan. Bởi vì Việt Nam
sẽ không đạt được tự do đích thực, trừ khi, tính đến những thời điểm rất gần
đây, chế độ hiện hành có thể được mô tả là một chế độ tự do. Kể từ ngày tuyên bố
độc lập ấy, hết đợt này đến đợt khác của những cuộc chiến tranh xâm lược đã diễn
ra. Hôm nay, người dân ăn mừng chiến thắng của mình.
Nhiều tháng trời diễn tập đã mang lại những gì chúng
ta chứng kiến ngày hôm nay, và các chi phí tốn kém chắc chắn phải khiến có người
lo ngại về ngân sách. Chúng tôi đã được thầm mách bảo cho biết rằng khi nhìn thấy
đội dân tộc thiểu số, một trong 54 sắc dân như thế ở Việt Nam, diễn hành trong
trang phục màu sắc đa dạng của họ, sự thực chỉ là những người dân địa phương Hà
Nội, đóng bộ lên mà thôi. Hoá ra, ngay cả trong dịp trọng đại này, cũng phải
xem lại cách chi tiền của chính phủ.
Hiện chúng tôi đang dồn trong khu vực của các nhà
báo, nhìn sự kiện trước mặt qua các chân máy quay phim chụp ảnh. Không nhiều
người nước ngoài lắm. Có một đoàn quay phim từ NHK bên cạnh chúng tôi, và tất cả
mọi người đang chụp ảnh tôi khi tôi tường thuật, đại đa số phóng viên truyền
thông chung quanh là người địa phương.
Đến lúc chủ tịch nước đọc diễn văn. Chúng tôi có văn
bản ở ngay trước mặt: đó một bài phát biểu điển hình nói về cuộc đấu tranh lâu
dài dành độc lập, tự do từ nước ngoài và các tầng lớp phong kiến, và một biểu
hiện lạc quan lớn lao về văn hoá, chính trị. Và sẽ được bắt đầu bằng bài quốc
ca, theo sau là 21 phát đại bác mà tôi phải đau khổ đứng chào.
Đó là một truyền thống của người cộng sản. Tôi cho rằng
hai sự kiện hoành tráng nhất trong những ngày này là các lễ khai mạc thể thao
Olympic và các cuộc diễu hành quân sự như thế này.
Tôi đã được cho biết là sẽ được xem một cuộc diễn
hành kỷ niệm 70 năm thậm chí còn vĩ đại hơn cả Bắc Kinh, và dường như ở Bắc Triều
Tiên thì cứ hai ngày lại có một cuộc diễn hành loại này. Nhưng không khí ở đây
rất thoải mái; đó không khí hạnh phúc. Đông người lắm, nét mặt ai cũng ngời
sáng vẻ vui sướng, chờ đợi cuộc diễu hành, không phải để sóng bước theo mà chỉ
xem.
Người ta ước tính rằng có thể đến tám triệu người Việt
thuộc về đồng phục của một tổ chức này hay tỗ chức khác. Thành thử không khó để
tổ chức một cuộc diễn hành lớn, với số lượng quân đội, không quân, hải quân
đông đảo, vì tất cả đều có số đông đáng kể.Nhưng cũng có những chiếc xe hoa,
các nhóm cựu chiến binh, công nhân, nông dân, doanh nhân, người lao động, thanh
niên, phụ nữ, dân tộc thiểu số (bằng những người dân địa phương đóng giả). Khi
đi ngang qua các quan chức cấp cao, họ đều hô vang những âm thanh như "ho
ho ho".
Nhóm mà chúng tôi thực sự mong muốn được nhìn thấy
là nhóm trí thức, nhưng chúng tôi đã không thể tìm thấy họ. Có lẽ họ đi lang
thang lẫn lộn trong đám đông chăng ? Bạn biết những trí thức không chịu vào
phép ra sao rồi - họ là những người khó có thể phối hợp với nhau.
Nếu muốn có những đại quân đoàn diễn hành, bạn có thể
không qua mặt được Nuremburg. Hitler là một biên đạo múa tuyệt vời hoặc chắc chắn
đã có những người vũ đạo giỏi - nhưng tất nhiên những cuộc diễu hành quân sự vĩ
đại đạt đến sự tôn kính tại Quảng trường Đỏ ở Moscow, nơi các quan chức đảng
trong quá khứ, kể cả Stalin, có thể đứng trên đỉnh lăng mộ của Lenin để xem các
tên lửa khổng lồ và Hồng quân diễn hành. Trong những năm qua, những người xung
quanh Stalin, từng người một đã bị tẩy xóa, biến mất, thanh lọc, gửi đến các trại
tập trung.Không có cảm giác về một thảm kịch ấy ở đây. Đây là một nơi rất tự
tin và thanh thản một cách hợp lý. Họ không đứng trên đỉnh lăng mộ của Hồ mà tụ
tập ở bên dưới.
Hôm nào tôi sẽ đến thăm ông. Tôi lo là ông có thể
không có trong thành phố vì cứ hai tháng mỗi năm, cơ thể của Hồ Chí Minh được
đưa đến lăng mộ của Lenin: không phải là một chuyến thăm chính thức nhưng để
ông có thể được chăm sóc bởi các tay ngâm dấm chuyên nghiệp. Tôi hy vọng họ sẽ
làm một công việc tốt cho Hồ hơn là đã phục vụ cho Lenin, vì đã có một thời điểm
rất nổi tiếng vào những năm 1920 khi mũi của Lenin bị rụng xuống. Tôi biết rằng
cái xác Lenin mà họ kiểm tra hiện giờ gần như hoàn toàn bằng sáp, và tôi thật
không muốn phải nghĩ rằng xác ướp Hồ đã chỉ trở thành một hình nộm của bà
Tussaud.
Sẽ có những người dân địa phương xếp hàng dài đến
thăm Hồ, và thái độ của họ đối với ông ta là vừa thương vừa oán ghét. Với người
ưa thích, ông được cực kỳ ngưỡng mộ như một người chỉ huy, một lãnh tụ cách mạng.
Với những người khác, có một số oán hận do ông từng cưỡng bức áp dụng các trang
trại nông trường tập thể theo mô hình Mao Trạch Đông, người làm theo tấm gương
của Stalin, khiến đã dẫn đến nạn đói khủng khiếp ở Việt Nam. Nhưng nói chung,
ngay những người phê bình ông Hồ cũng thừa nhận là ông ở trong một tình hình
chính trị không thể làm theo ý mình.
Sự sùng bái cá nhân ở đây không giống như những gì
xung quanh Lenin trong thời kỳ Xô viết, nơi bạn không thể đi bộ quá một sải mà
không đụng ngay một bức tượng khổng lồ của Vladimir Illich, nơi mỗi tòa nhà có
một hình nộm, mỗi đồng xu và tiền giấy toàn hình Lenin, Lenin và Lenin.
Ở đây, cho đến nay chúng tôi chỉ phát hiện ra hai bức
tượng một ở Sài Gòn và một ở Hà Nội. Trong cuộc diễu hành hôm nay có vô số hình
ảnh (ông Hồ), nhưng chỉ thực hiện trên những băng-rôn mỏng manh và sẽ được cất
đi cho các dịp lễ tiếp theo. Vì vậy, dấu ấn của Hồ không phải là áp chế lắm.
Mục đích của lễ kỷ niệm là để cho thấy sự thống nhất,
để chứng minh rằng cái xã hội rất phức tạp này với các dân tộc thiểu số và những
khác biệt trong khu vực thực tế hiện nay là một quốc gia thống nhất. Vì mục
đích ấy, không chỉ những ai thuộc về một lực lượng vũ trang, bất cứ ai có một bộ
đồng phục đều được khuyến khích tham gia diễn hành. Chúng tôi đã rất ấn tượng
chẳng hạn như với cuộc diễn hành của các đội cứu hỏa.
Tôi tự hỏi liệu có sẽ thấy một phản đề của những bộ
đồng phục – màu đen đơn giản nổi tiếng từng được những người Việt Cộng mặc
trong cuộc đấu tranh giành độc lập. Và rồi, cuối cùng đã có xuất hiện những bộ
đồ ngủ màu đen. Nhưng lại không đại diện cho VC, mà đại diện cho người nông
dân. Và điều đó nhắc nhở chúng ta rằng cơ sở của một cuộc chiến tranh du kích
là những người lính từ tập thể nhà nông và đã từng khiến một quân đội có tổ chức
gần như không thể đánh bại được họ.
Bài phát biểu của chủ tịch nước là một nỗ lực lập lại
nguyên văn những cụm từ chuẩn mực, nhắc đến các anh hùng dân tộc, nhưng cũng có
một chút công bằng của sự tự phê bình, rằng vẫn còn tham nhũng và thiếu đạo đức
trong các thành viên hàng đầu của đảng. Vì vậy, chủ tịch nói về sự cần thiết phải
liên tục đổi mới và tái tạo sinh khí cho đảng. Tôi hy vọng điều đó không dẫn họ
đến việc sao chép cách mạng.
Tôi đã không thể không tự hỏi tướng Giáp sẽ cảm nhận
ra sao được khi biết được rằng thành phố mà ông đã chiến đấu để dành được, hiện
đã bị một viên đại tá cấp dưới từ miền nam nước Mỹ, Đại tá Sanders KFC (Gà
chiên Kentucky) chiếm đoạt mất: một trong rất nhiều biểu tượng của nên kinh tế
hỗn hợp, của thực tế rằng nơi đây bây giờ, giống như nhiều nơi của Trung Quốc,
là một sự pha trộn của thị trường tự do và trung ương kiểm soát.
Không phải ai cũng xem diễn hành, một tỷ lệ lớn dân
số vẫn buôn bán nơi các cửa hàng của họ, hay trên những quầy hàng nhỏ bé trên
đường phố, hoặc chỉ đơn giản là đi mua sắm. Tôi có một cảm giác rằng nhiều người
trong số họ đã chứng kiến quá nhiều những cuộc diễn hành như thế trong đời mình
và đã dành thời gian của mình cho những cái gì hay hơn.
Tóm lại, nếu bạn gom tất cả các cuộc tuần hành và
đám rước ở Úc, gom tất cả những người đã tham gia vào Mardi Gras ở đường Oxford
hoặc Moomba ở Melbourne, hoặc những đám đông tham dự Thế vận hội Sydney, hay những
đám đông vui mừng sau một trận đấu bóng đá, bạn sẽ vẫn không có được một sự kiện
quy mô mà tôi vừa chứng kiến.
Hôm nay là một ngày nóng ẩm tiêu biểu trong năm, người
diễn hành mệt mỏi kiệt sức, ướt đẫm mồ hôi dưới các trang phục rực rỡ của mình
- còn người đứng xem thì cũng hết hơi mệt xỉu.
Nguồn
:
Phillip
Adams
Wednesday 2 September 2015 5:11PM
-------------------------------
TIN
LIÊN QUAN :
Thứ Năm, 03/09/2015 07:28AM
No comments:
Post a Comment