"MEKONG XANH" hay "SÔNG TRUNG QUỐC" ?

“Mekong xanh” hay “sông Trung Quốc”?

Tamnhin.net

Thứ hai, 16/8/2010 14:00 GMT+7

http://www.tamnhin.net/Cuoc-song-xanh/3168/Mekong-xanh-hay-song-Trung-Quoc.html

(Tamnhin.net) – Việc Trung Quốc có kế hoạch xây dựng thêm các đập thủy điện trên thượng nguồn sông Mekong đang khiến cho các nước ở hạ nguồn và ngoài khu vực Đông Nam Á lo ngại hệ sinh thái bị hủy hoại dẫn đến việc dân chúng ven sông mất kế sinh nhai và bất ổn xã hội.

Báo điện tử Asia Times Online (asiatimes) đăng bài viết ngày 13/8 của phóng viên chuyên trách về Đông Nam Á Simon Roughneen cho rằng việc Trung Quốc xây dựng các đập chứa nước ở thượng nguồn sông Mekong đang khiến cho các nước ở hạ nguồn lo ngại.

Theo bài báo, với 4 đập thủy điện đã được xây dựng trên sông Lạn Thương (thượng nguồn sông Mekong) cùng với 9 đập thủy điện đã hoặc đang được lên kế hoạch xây dựng ở trung và hạ nguồn sông Mekong, thật khó có thể hình dung nổi tác động của chúng đối với khu vực đến mức nào.

Trong một cuộc hội thảo tại trường Đại học Chulalongkorn ở Bangkok, Giám đốc chương trình Đông Nam Á Richard Cronin của Trung tâm Stimson có trụ sở ở Washington cho rằng tình trạng “thiếu điều phối chung” giữa các nước lưu vực sông Mekong có nghĩa là các bên hữu quan vẫn “mạnh ai, nấy làm” trong việc xây thêm các đập thủy điện, bất chấp “tác động của chúng đến sông Mekong và toàn bộ khu vực”. Ông cho rằng chẳng bao lâu nữa, sông Mekong sẽ bị biến thành “dòng sông bị Trung Quốc kiểm soát” - với việc các nước hạ nguồn bị lệ thuộc vào lượng nước mà các đập thủy điện ở Vân Nam và Quảng Tây xả xuống trong mùa khô. Giáo sư Ukrit Pathmanand của Đại học Chulalongkorn cũng cho rằng Trung Quốc hiện đang kiểm soát thượng nguồn sông Mekong, nơi có tiềm năng thủy điện lớn nhất. Ông cho rằng các vấn đề an ninh “phi truyền thống” nổi lên do việc xây dựng thêm các đập thủy điện trên sông Mekong có thể dẫn đến bất ổn xã hội vì dân chúng ở hạ lưu mất kế sinh nhai. Chính vì vậy mà các bên hữu quan cần cân nhắc kỹ lượng lợi, hại của việc xây dựng thêm các đập thủy điện trên sông Mekong.

Trong khi Thủ tướng Thái Lan Abhisit Vejjajiva kêu gọi các bên hữu quan “có trách nhiệm” đối với sự phát triển bền vững ở lưu vực sông Mekong, thì đại diện của Thái Lan tại Ủy ban sông Mekong (MRC) là ông Prasarn Maruekpithak lại nói thẳng: “Bốn đập ngăn nước của Trung Quốc ở thượng nguồn sông Mekong đã và đang hủy hoại hệ sinh thái của con sông này”. Ông than phiền thế mà bây giờ, nước láng giềng khổng lồ phương Bắc này lại tính chuyện “xây dựng thêm 12 con đập nữa” ở trung và hạ lưu sông Mekong.

Nguy cơ đe dọa an ninh và cuộc sống ở lưu vực sông Mekong cũng đang khiến cho các nước bên ngoài Đông Nam Á quan tâm. Nhật Bản đã tiến hành một cuộc gặp gỡ với các nước lưu vực sông Mekong ở Hà Nội bên lề Diễn đàn Khu vực ASEAN, thảo luận về sáng kiến chung “Mekong xanh” nhằm đối phó với những thác thức như thiên tai và nạn phá rừng. Việc Cơ quan hợp tác phát triển hải ngoại của Nhật Bản tài trợ cho cuộc hội thảo ở Bangkok nhấn mạnh mối quan tâm của Tokyo đối với khu vực. Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cũng đã gặp các vị Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam trong khuôn khổ “Sáng kiến hạ lưu sông Mekong” (LMI) nhằm tăng cường hợp tác về môi trường, y tế, giáo dục và phát triển cơ sở hạ tầng. Trong cuộc họp này, Ngoại trưởng Hillary Clinton cam kết giúp bốn nước nói trên đối phó với những tác động của biến đổi khí hậu.

Trước những diễn biến trên, chuyên gia Richard Cronin bày tỏ e ngại rằng tranh giành thế lực Mỹ-Trung có thể cản trở việc đề ra những biện pháp cần thiết để giải quyết một cách hiệu quả tương lai của sông Mekong. Nhưng ông cũng cho rằng sự quan tâm ngày càng lớn của Mỹ về vấn đề sông Mekong ít ra cũng buộc Trung Quốc phải lắng nghe nhiều hơn các nước khác ở hạ nguồn.

Tuy nhiên, theo nhận định của phóng viên Simon Roughneen, do nhu cầu năng lượng ngày càng gia tăng ... Trung Quốc sẽ phớt lờ quyền lợi của các nước hạ lưu sông Mekong trong việc xây dựng thêm các đập thủy điện.

Cho tới nay, Trung Quốc đã xây dựng bốn đập thủy điện trên thượng nguồn Mekong ở tỉnh Vân Nam và đang có kế hoạch sẽ xây dựng thêm bốn đập ngăn nước nữa.

Minh Bích (theo asiatimes)

.

.

.