Saturday, April 18, 2009

VIỆT NAM LO LẮNG VỀ MỘT CUỘC XÂM LƯỢC MỚI CỦA TRUNG QUỐC

Việt Nam quan ngại về một cuộc “xâm lược” mới của Trung Quốc
Martha Ann Overland
Đăng ngày 18/04/2009 lúc 17:09:44 EDT
http://www.thongluan.org/vn/modules.php?name=News&file=article&sid=3698
Nguồn: Tuần báo Time, ngày 16/04/2009

Ba mươi năm trước đây những người lính Việt Nam đã tham gia vào trận chiến khốc liệt cuối cùng trên những ngọn đồi Lạng Sơn gần vùng biên giới phía bắc của đất nước để đẩy lùi lực lượng địch quân. Cả hai phía đều phải chịu thiệt hại to lớn, nhưng cuối cùng thì Việt Nam tuyên bố chiến thắng. Những thập kỷ sau đó, quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia đã được tái lập, cả hai phía đều gọi nhau là bạn, ít ra là ở bề ngoài. Kẻ thù ngày nào của người Việt nay là một nhà đầu tư lớn vào nước này với thương mại song phương đang ở mức cao nhất, và khách du lịch, không phải là binh lính nữa, đang tràn sang

Không, không phải là người Mỹ, mà là người Tàu. Như một phần trong nỗ lực bành trướng ảnh hưởng kinh tế và chính trị của mình trong vùng Đông Nam Á, Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ vào Việt Nam. Các công ty Trung Quốc đang tham gia vào hàng loạt các dự án về đường sá, khai thác mỏ và nhà máy năng lượng. Nhưng mặc dù quan hệ hợp tác giữa hai quốc gia cộng sản này được các người lãnh đạo Việt Nam ủng hộ, cuộc xâm lược hoà nhã này lại không được hưởng ứng mấy từ phía dân chúng, là những người từng phải chống trả sự xâm lược của Trung Quốc hơn nghìn năm qua, mà lần gần đây nhất là vào năm 1979. Nhiều người Việt lo ngại là Trung Quốc đang được trao những chìa khoá không những của các nguồn tài nguyên thiên nhiên mà còn của cả những khu vực chiến lược nhạy cảm, đe doạ sự an ninh của quốc gia. Ông Nguyễn Văn Thụ, chủ tịch Hiệp Hội Doanh Nghiệp Cơ Khí, lên tiếng cảnh báo rằng "Mối nguy nằm trong sự kiện người Tàu đã thắng hầu hết các gói thầu xây dựng các công trình điện, xi-măng và hoá chất. Họ vét sạch mọi thứ và chẳng để lại gì".

Ông Thụ nói rằng ông nghi ngờ một số công ty Trung Quốc đã trúng thầu bằng cách bỏ giá thấp, có nghĩa là họ sẽ rút ruột các công trình xây dựng, đe doạ chất lượng và an toàn công trình. Nhưng mối quan ngại lớn nhất của ông chính là việc một số lượng lớn nhân công Trung Quốc đang đổ vào, bao gồm cả những người nấu bếp và dọp dẹp, họ đang giành công việc của người Việt và đe doạ sự ổn định xã hội trong nước. Ông Thụ nói rằng "Các nhà thầu Trung Quốc đem mọi thứ vào, ngay cả chiếc bàn cầu! Những thứ vật liệu đó thì Việt Nam có thể làm ra được, và về công việc thì nhân công Việt Nam có thể làm được".

Đòn sấm sét mới nhất đánh vào tâm lý chống Trung Quốc là dự định của nhà nước Hà Nội cho phép những công ty con thuộc Tập Đoàn Nhôm Trung Quốc (Chinalco) được khai thác quặng bô xít ở vùng Tây Nguyên Việt Nam. Bô xít là nguyên liệu chính của nhôm mà Trung Quốc đang cần để cung cấp cho ngành công nghiệp xây dựng của mình. Việt Nam ước tính là có trữ lượng khoảng 8 tỉ tấn bô xít chất lượng cao, đứng hàng thứ ba trên thế giới. Nhưng hệ quả môi trường từ việc khai thác khoáng sản này có thể rất cao. Khai thác theo luồng thì có hiệu quả cao nhưng đất đai sẽ bị cày xới và việc xử lý bô xít sẽ thải ra chất bùn đỏ độc hại, có thể hoà vào trong nguồn nước dùng nếu không bảo quản đúng mức. Một số nhà khoa học có kinh nghiệm cũng như phong trào bảo vệ môi trường đang chớm nở ở Việt Nam đã cật vấn rằng rằng cho người Tàu cái quyền khai thác mỏ là một quyết định thiếu sáng suốt trong khi chính Trung Quốc đã phải đóng cửa các khu mỏ của họ vì những tai hại ghê gớm đối với môi trường.

Nhưng sự chống đối xem ra không nghiêng nặng về việc bảo vệ sinh môi mà phần lớn là từ mối quan ngại của Việt Nam đối với đất nước láng giềng phương bắc. Các nhóm quốc gia chủ nghĩa lên án Hà Nội đã nhượng bộ trước áp lực của một Trung Quốc đang đói nguyên liệu khi cho phép các dự án khai thác mỏ. Những blogger đang ra sức cảnh giác về mối lo là nhân công Trung Quốc đang tràn vào chính là nằm trong chiến lược lâu dài của Bắc Kinh nhằm chiếm đóng đất nước họ. Những tổ chức dân chủ bị cấm đoán, luôn tìm cơ hội để phê phán nhà nước độc tài, thì gọi dự án khai thác mỏ này là một "kế hoạch bệnh hoạn". Đầu tháng này, vị tu sĩ Phật giáo bất đồng chính kiến với nhà nước là hoà thượng Thích Quảng Độ đã cho rằng khai thác các vựa mỏ sẽ huỷ hoại nếp sống của các dân tộc thiểu số. Ông nói thêm rằng dự án đã "minh chứng rằng Việt Nam quy phục Trung Quốc". Trong khi đó thì có hai công trình mỏ của công ty nhôm khổng lồ của Mỹ là Alcoa tại tỉnh Đak Nông tại Tây nguyên thì không bị chống đối tương tự.

Có lẽ sự chống đối bất ngờ nhất là từ Tướng Võ Nguyên Giáp, một nhà lãnh đạo quân sự được kính trọng, người từng đánh bại người Pháp và người Mỹ. Trong một bức thư gửi cho Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, vị anh hùng thời chiến nay đã 97 tuổi lên tiếng bày tỏ quan ngại về sự hiện diện của quá đông người Trung Quốc ở vùng cao Tây Nguyên, cửa ngõ chiến lược của Việt Nam, nơi từng quyết định thắng bại của các trận chiến.

Những quốc gia khác trong vùng đã cảm thấy khó chịu trước sự thèm khát tài nguyên của Trung Quốc. Mới tháng trước chính phủ Úc đã từ chối không cho công ty khai thác mỏ Minmetals của Trung Quốc mua lại công ty đang thiếu nợ trầm trọng là OZ Minerals, công ty khai thác kẽm lớn nhì thế giới với giá 1.8 tỉ đô-la, dựa trên những quan ngại về an ninh quốc phòng. OZ Minerals có những hoạt động gần vùng thử nghiệm vũ khí Woomera của Úc.

Nhà cầm quyền Hà Nội nói rằng họ lắng nghe những quan ngại này nhưng có vẻ là họ vẫn không thay đổi quyết định. Vừa qua Thủ tướng Dũng đã tuyên bố việc khai thác bô xít là "chủ trương lớn của đảng và nhà nước". Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải tái xác nhận quyết định của chính phủ và một số quan chức cấp tỉnh đã có mặt tại hội nghị khai thác khoáng sản vừa qua để bảo vệ dự án này với lập luận là mặc dù có sự hiện diện của công nhân Trung Quốc, việc khai thác khu vực này sẽ có lợi cho các sắc dân thiểu số tại địa phương đang còn nhiều cơ cực.

Carl A. Thayer, chuyên viên về Việt Nam đang giảng dạy tại Học viện Quốc phòng Úc thuộc Đại học New South Wale cho hay là Việt Nam đang chịu sức ép khá gay gắt phải tiến hành các dự án khai thác mỏ này. Để tồn tại, Việt Nam cần trao đổi mậu dịch với Trung Quốc, một quốc gia đứng thứ ba trên thế giới về mặt kinh tế. Ông Thayer công nhận rằng không có công ty nào ở Trung Quốc hoạt động độc lập với chính quyền họ. Ông cho rằng "Nếu nhìn sâu hơn, ta sẽ thấy có mối liên hệ về quân sự hoặc an ninh nào đấy. Nhưng một cuộc xâm lăng của Trung Quốc? Tôi không tin điều này".

Ông Thayer nhận định là chính Việt Nam đã tự làm khó khăn cho mình. Quốc gia này càng ngày càng phụ thuộc vào đầu tư trực tiếp từ nước ngoài nhằm vực dậy nền kinh tế của mình. Năm ngoái, đầu tư nước ngoài ở Việt Nam giảm mất 11.5 tỉ, một con số kỷ lục. Cũng trong năm qua, Trung Quốc đã đầu tư 73 dự án vào đất nước này với tổng trị giá 334 triệu đô-la. Nhưng trong hiện tình kinh tế suy sụp toàn cầu, đầu tư trực tiếp từ nước ngoài đã giảm đến 70% trong quý I năm 2009 so với cùng kỳ năm ngoái.

Hà Nội đang kêu gọi tăng cường đầu tư và ngóng cổ chờ tiền từ bên ngoài rót vào trong hoàn cảnh kinh tế đang suy thoái. Việt Nam lại còn tích luỹ một tỉ lệ thâm hụt khổng lồ trong việc giao thương với Trung Quốc. Khi ngày càng nhiều các công ty Trung Quốc từ bên kia biên giới đang đổ hàng triệu đô-la vào những dự án đầu tư thì Hà Nội không thể tự đặt ra điều kiện. Ngăn cấm người ta thì càng không thể. Ông Thayer cho biết thêm là "Người Việt cần phải thận trọng khi tính chuyện với người ta".

Martha Ann Overland
Nguồn:
Tuần báo Time, ngày 16/04/2009
Xuyến Nhưchuyển ngữ
© Thông Luận 2009


No comments: