Trump có đẩy Modi vào
vòng tay Tập Cận Bình? Hiểu về sự xích lại gần nhau giữa Trung Quốc và Ấn Độ
Tác
giả: Christophe Jaffrelot[*]
Phạm Như Hồ dịch
17.9.25
https://www.phantichkinhte123.com/2025/09/trump-co-ay-modi-vao-vong-tay-tap-can.html
Trung
Quốc đã thắng một trận chiến ngoại giao mấu chốt vào mùa hè này.
Trong
khi Modi sẽ gặp Tập Cận Bình vào cuối tuần này, Bắc Kinh đang thành công trong
việc ép buộc Ấn Độ trở thành đồng minh của mình - phá vỡ cơ sở chiến lược Ấn Độ
Dương - Thái Bình Dương của Washington.
Trong
một nghiên cứu sâu sắc, Christophe Jaffrelot xem xét nguyên nhân của sự xích lại
gần nhau dưới hình thức từ bỏ.
Tập
Cận Bình
Năm
mùa hè trước, quan hệ Trung-Ấn đã rơi vào một trong những cuộc khủng hoảng tồi
tệ nhất kể từ cuộc chiến năm 1962 đã dẫn đến việc Trung Quốc xâm chiếm một phần
vùng Jammu và Cachemire.
Sau
những cuộc giao tranh giáp lá cà giữa binh lính Trung Quốc và Ấn Độ tại Thung lũng Galwan vào
tháng 6 năm 2020,
khiến 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng, chính phủ Ấn Độ đã áp đặt một thủ tục đặc
biệt đối với tất cả đầu tư nước ngoài từ một quốc gia láng giềng - thực chất
là nhắm vào Trung Quốc - khiến thị thực cho du khách Trung Quốc giảm mạnh và cấm
gần 60 ứng dụng và trang web của Trung Quốc. Các cuộc đàm phán giữa quân đội
hai nước, thông qua đó Ấn Độ hy vọng sẽ giành lại ít nhất một số lãnh thổ bị
Trung Quốc chiếm đóng, đã kéo dài mà không mang lại kết quả nào.
Năm
năm sau, vào ngày 18 tháng 8 năm 2025, New Delhi đã tiếp đón Bộ trưởng Ngoại
giao Trung Quốc Vương Nghị, thể hiện thiện chí đối với Bắc Kinh rằng hai bên đã
đồng ý “nối lại các cơ chế chính thức khác nhau cho đối thoại và trao đổi song
phương nhằm tăng cường hợp tác”. Tiếp nối sự xích lại gần này, Narendra Modi sẽ
đến Trung Quốc bắt đầu từ ngày 31 tháng 8 - chuyến thăm đầu tiên của ông tới quốc
gia này kể từ năm 2018 - để tham dự hội nghị thượng đỉnh của Tổ Chức Hợp Tác
Thượng Hải, xác nhận tiến trình bình thường hóa đang diễn ra.
Thái
độ của Ấn Độ đã được diễn giải theo nhiều cách khác nhau.
Một
số nhà phân tích cho rằng điều này là do chính sách của Donald Trump[1],
người đã quyết định áp đặt mức thuế kỷ lục - 50% đối với hàng nhập
khẩu từ Ấn Độ của Mỹ
– bị Trung Quốc công khai lên án. Những người khác lại coi đó là biểu hiện của
quyền tự chủ chiến lược nổi tiếng của Ấn Độ, dựa trên sự kế thừa logic về chính
sách không liên kết - nay được đổi tên thành “chủ nghĩa đa phương” - bao gồm việc
duy trì quan hệ với càng nhiều đối tác càng tốt mà không bao giờ đứng về phía bất
kỳ bên nào - ít nhất là không đến mức trở thành đồng minh.
Tất
nhiên, những diễn giải này cũng có phần đúng. Nhưng đối với tôi, chúng dường
như bỏ qua một yếu tố then chốt: đó là sự phụ thuộc của Ấn Độ vào Trung Quốc
đang khiến nước này ngày nay phải khuất phục trước sự thống trị của Trung Quốc
- dù điều đó có dẫn đến việc phải từ bỏ một phần quyền tự chủ chiến lược của
mình - thay vì thực sự kích động Bắc Kinh chống lại Washington.
Trung
Quốc, Ấn Độ, Pakistan: nghệ thuật nuốt nỗi nhục
Việc
bình thường hóa quan hệ Trung-Ấn đang diễn ra trong khi, về mặt địa chiến lược,
Ấn Độ chưa đạt được bất kỳ thành công nào trong các cuộc đàm phán hậu Galwan.
Mặc
dù đã có 17 vòng đàm phán giữa đại diện quân đội Ấn Độ và Quân Giải phóng Nhân
dân Trung Quốc, Trung Quốc vẫn chưa làm gì hơn ngoài việc chấp nhận cho Ấn Độ
có quyền tuần tra - cùng với họ - tại các khu vực Demchok và Depsang[2].
Các nhà quan sát am hiểu dựa trên hình ảnh vệ tinh khẳng định rằng quân đội
Trung Quốc vẫn chiếm đóng 2.000 km2 lãnh thổ Ấn Độ - cả ở Thung lũng
Galwan.
Tuy
nhiên, vào tháng 10 năm 2024, Bộ Ngoại giao Ấn Độ đã công bố việc ký kết một thỏa
thuận giữa Ấn Độ và Trung Quốc, cho phép Ấn Độ, theo lời của Jaishankar, “tuần
tra, như chúng tôi đã làm cho đến năm 2020”[3].
Bộ trưởng kết luận: “Do đó, chúng tôi có thể khẳng định rằng việc Trung Quốc
rút quân hiện đã hoàn tất.” Ngay ngày hôm sau, ông đã bị Tổng tham mưu trưởng Lục
quân Dwivedi phủ nhận, khi nói rằng việc rút quân sẽ chỉ hoàn tất khi tình hình
trước cuộc giao tranh năm 2020 được khôi phục[4].
Nhiều chuyên gia - dựa trên thông tin từ mặt đất và hình ảnh vệ tinh - cho rằng
vào thời điểm đó việc trở lại nguyên trạng trước đây không phải là điều
sắp xảy ra và New Delhi khẳng định điều ngược lại để làm như thể quan hệ giữa Ấn
Độ và Trung Quốc đang trên đà bình thường hóa[5].
Có một sự cấp bách nhất định để thừa nhận điều này, vì Narendra Modi dự kiến
sẽ gặp Tập Cận Bình tại
Kazan cho Hội nghị Thượng đỉnh BRICS vài ngày sau đó và rõ ràng là muốn làm lành.
No comments:
Post a Comment