Dân Chủ - Nhân Quyền Cho Việt Nam: KHỦNG HOẢNG UKRAINE

Theo tôi, chiến tranh Nga xâm lược Ukraine chỉ có thể chấm dứt và một nền hòa bình “vĩnh cữu” được thiết lập, nếu mọi yêu sách của các bên được thỏa mãn.

Yêu sách của Nga là gì?

1. Ukraine và phương Tây phải nhìn nhận chủ quyền của Nga tại Crimea (2014) và công nhận thực tế lãnh thổ hiện tại, bao gồm bốn tỉnh Donetsk, Luhansk, Kherson, và Zaporizhzhia (năm 2022).

2. Ukraine phải có quy chế trung lập và phi quân sự hóa. Tức là Ukraine không được gia nhập NATO đồng thời với chuyện (dựng đứng) là “phi phát xít hóa”. Nga muốn các yêu sách này được nhìn nhận từ Mỹ và phương Tây.

3. Nga yêu cầu Mỹ và châu Âu dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế đã áp dụng.

4. Ngôn ngữ Nga được xem là một ngôn ngữ chính thức của Ukraine. Ukraine phải bảo đảm quyền của người nói tiếng Nga và Giáo hội Chính thống Nga tại Ukraine.

Yêu sách của Ukraine là gì?

1. Toàn vẹn lãnh thổ. Dựa vào hiến pháp, Ukraine sẽ không bao giờ công nhận việc Nga sáp nhập các vùng lãnh thổ của mình. Đây là một “lằn ranh đỏ” không thể nhượng bộ.

2. An ninh quốc gia: Ukraine kiên định với mục tiêu gia nhập NATO để có được các bảo đảm an ninh vững chắc.

3. Nga phải rút quân và bồi thường những thiệt hại gây ra do chiến tranh. Những cá nhân liên quan đến tội ác chiến tranh phải bị truy tố.

Yêu sách của châu Âu: Cuộc chiến Nga xâm lược Ukraine đe dọa an ninh quốc gia các nước châu Âu

Dựa trên tiền lệ Hiệp ước Munich 1938 đổi “đất đai lấy hòa hình”, Anh và Pháp đã phải thỏa mãn các yêu sách về lãnh thổ của Hitler đối với Tiệp Khắc. Rốt cục hòa bình không có (mà chỉ có nhục nhã lẫn chiến tranh). Năm sau Hitler mở cuộc đại chiến, chiếm cả châu Âu, mở màn thế giới đại chiến lần hai.

Vì vậy các nước châu Âu lấy nguyên tắc nền tảng “đường biên giới bất khả xâm phạm” của Hiến chương LHQ làm bệ đỡ. Các nước này phản đối bất kỳ hiệp định hòa bình nào dựa trên việc buộc Ukraine phải “từ bỏ lãnh thổ”. Để thực hiện, các nước này cam kết hỗ trợ quân sự không giới hạn cho Ukraine để chống lại Nga.

Về phần Mỹ, Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý Ukraine từ bỏ Crimea và “trao đổi lãnh thổ” để có thể chấm dứt chiến tranh. Tổng thống Trump có vẻ đồng ý việc Mỹ sẽ bảo đảm an ninh cho Ukraine, theo nội dung tương tự điều 5 của Minh ước Bắc đại tây dương (*).

Vấn đề là sau hai cuộc họp thượng đỉnh, một là tại Alaska hôm thứ sáu tuần qua giữa TT Trump với Putin. Hai là cuộc họp tại tòa Bạch Ốc, giữa Trump và Zelensky, sau đó giữa hai vị tổng thống này với đại diện các nước châu Âu. Dường như vẫn chưa có một giải pháp cụ thể.

Làm thế nào có thể thỏa mãn cùng lúc hai lập trường đối nghịch giữa Nga và Ukraine? Như vấn đề về lãnh thổ?

Làm thế nào Mỹ có thể bảo đảm an ninh cho Ukraine, với những cam kết tương tự điều 5 Minh ước Bắc Đại Tây Dương mà Ukraine không gia nhập Minh ước này?

Trở lại ý kiến của tôi đã viết ngày 11-8. Ý kiến của tôi nhiều người phản đối, có lẽ vì họ chưa biết rõ cán cân lực lượng trên thực địa cũng như yêu sách đối nghịch của các bên. Đặc biệt về vấn đề lãnh thổ.

Làm thế nào để Ukraine nhượng lãnh thổ cho Nga mà không vi phạm Hiến pháp Ukraine?

Ý kiến của tôi là:

1. Đối với Crimea và Donbass (gồm hai lãnh thổ Luhansk và Donetsk): Các bên có thể đồng thuận về nguyên tắc “nhìn nhận hiệu quả các cuộc trưng cầu dân ý (hay thăm dò dư luận) trước chiến tranh 2014 tại các vùng lãnh thổ này. Đa số dân ở các vùng này có chủ trương tách rời khỏi Ukraine và sáp nhập vào Nga.

Tức là Crimea, Luhansk và Donetsk sẽ trở thành lãnh thổ của Nga, với lý do các vùng đất này ly khai khỏi Ukraine, sau đó sáp nhập vào Nga, theo thủ tục “trưng cầu dân ý” của quyền “Dân tộc tự quyết”.

2. Đối với các vùng hiện bị Nga chiếm (70%) là Kherson và Zaporizhzhia: Các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng có thể trở thành một thứ “territoire à baille – lãnh thổ cho mướn”, kiểu Hong Kong ngày xưa.

Chủ quyền các vùng lãnh thổ này vẫn thuộc Ukraine nhưng quyền tài phán và quyền sử dụng (khai thác đất hiếm) sẽ thuộc Nga và Mỹ, với hợp đồng 100 năm.

3. Về lợi ích của Mỹ và châu Âu.

Lợi ích cho nước Mỹ có lẽ là hợp đồng khai thác khoáng sản (50% thuộc Mỹ). Trữ lượng khoáng sản khu vực miền đông Ukraine được đánh giá khoảng 5% trữ lượng thế giới. Tất cả trị giá trên 10.000 tỉ đô la.

Ngoài ra còn có mục đích cá nhân của TT Trump là giải Nobel Hòa bình. Đây là một động lực mạnh thúc đẩy ê kíp của TT Trump tìm kiếm một hiệp ước hòa bình.

Nhiều người đã đề cập giải pháp “Triều Tiên”, như trên báo Wall Street Journal đã nói hôm kia.

Giải pháp Triều Tiên là các hai bên ngừng bắn. Lằn ranh vĩ tuyến 38 là lằn ranh phân chia ảnh hưởng quân sự. Phe Triều Tiên gồm Liên Xô và Trung Quốc. Phe Nam Hàn gồm Đồng minh do Mỹ dẫn đầu, thành lập theo một Nghị quyết của Đại hội đồng LHQ.

Trên thực tế đến nay các bên vẫn còn trong “tình trạng chiến tranh”. Triều Tiên vẫn chưa ký bất kỳ một hiệp ước Hòa bình nào hết cả. Các nước tham gia, như Trung Quốc và Nga (quốc gia kế thừa Liên Xô) đã ký hiệp ước hòa bình riêng rẻ với các quốc gia khác (như Nam Hàn, Mỹ và các nước thuộc Đồng minh).

Theo tôi, giải pháp Triều Tiên chỉ là giải pháp “đình chiến”, mang tính cách giai đoạn, tạm bợ. Chắc chắn Nga, Ukraine và cả các nước NATO đều không đồng ý.

Khó khăn để ký kết một hiệp ước hòa bình giữa Ukraine và Nga là vấn đề lãnh thổ (và việc cam kết bảo vệ an ninh cho Ukraine). Thực tế cho thấy, quân và dân chúng Ukraine rất can đảm và anh hùng nhưng phải nhìn nhận là họ không thể tái chinh phục lại lãnh thổ bằng vũ lực. Việc tiếp tục chiến tranh có thể làm Ukraine thiệt hại nhiều hơn nữa, về nhân mạng, về mức độ tàn phá ở các đô thị, ngay cả lãnh thổ cũng có thể mất thêm nữa cho Nga.

Vì vậy ý kiến của tôi hôm 11-8 là đề nghị một giải pháp có thể thỏa mãn cho tất cả các bên, trước ngày Trump và Putin gặp mặt. Nga được lãnh thổ mà Zelensky không vi phạm Hiến pháp Ukraine…

______

(*) Ghi chú từ Tiếng Dân: Ông Trump nói tới việc bảo đảm an ninh cho Ukraine, nhưng chỉ bảo đảm bằng mồm của ông ta. Sáng nay, Trump gọi tới chương trình “Fox & Friends” của đài Fox News, ông ta nhắc lại kế hoạch bảo đảm an ninh cho Ukraine, nhưng nhấn mạnh rằng điều này không đồng nghĩa với việc triển khai quân đội Mỹ ở đây.

============================

Đổi gì lấy hòa bình cho Ukraina ? Con đường đàm phán chông gai sau thượng đỉnh Washington

Thu Hằng - RFI

Đăng ngày: 20/08/2025 - 14:09 - Sửa đổi ngày: 20/08/2025 - 14:13

https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20250820-%C4%91%E1%BB%95i-g%C3%AC-l%E1%BA%A5y-h%C3%B2a-b%C3%ACnh-cho-ukraina-con-%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng-%C4%91%C3%A0m-ph%C3%A1n-ch%C3%B4ng-gai-sau-th%C6%B0%E1%BB%A3ng-%C4%91%E1%BB%89nh-washington

=============================

-------------------

Hoàng đế cởi truồng

Trần Gia Huấn

20/08/2025

https://baotiengdan.com/2025/08/20/hoang-de-coi-truong/

Ai cũng biết chuyện hoàng đế ở truồng của Anderson. Vị hoàng đế kiêu ngạo, kêu thợ may cho mình bộ y phục thanh lịch, nhưng những kẻ bất tài không thể thấy được ngài. Thợ may là hai tên lừa đảo ranh ma. Hoàng đế cả tin, mắc lừa đã không mặc gì trên người khi đi diễu hành trước đám dân hèn nhát chỉ biết hò reo và ngưỡng mộ. Cho đến khi một cậu bé hét lên sự thực: Hoàng đế ở truồng. Dù vậy, hoàng đế vẫn nghênh ngang trước bàn dân thiên hạ.

***

Trump từng hứa “kết thúc chiến tranh Ukraine trong vòng 24 giờ” đã bộc lộ Trump mang nặng tư tưởng hoàng đế. Trong vòng bốn ngày Putin, Zelensky và nhiều nguyên thủ châu Âu tới Mỹ tấp nập. Theo Trump, hòa bình không thể kiến tạo tại Moscow, Kyiv, Geneva hay Doha. Hòa bình phải được tạo ra từ Nhà Trắng.

Thế nhưng, Trump không hề có kế hoạch để kết thúc chiến tranh. Nay đồng ý đình chiến, mai ông ta lại đổi. Nay dọa trừng phạt Nga, mai hủy bỏ. Với Ukraine, Trump đổi ý như thay áo. Thế nhưng, Trump khăng khăng rằng ông là người kiến tạo hòa bình. Trump bắt cả thế giới phải ngưỡng mộ, và cuộc diễu hành trần truồng trên toàn cầu cứ tiếp diễn từ thượng đỉnh này tới thượng đỉnh khác.

Anderson đã cảnh báo khoảnh khắc này; mặc dù, không ai dám đóng vai cậu bé hét vào mặt “hoàng đế Trump”. Moscow không muốn làm phật lòng vị thổng thống duy nhất trong lịch sử Mỹ, và có lẽ cả trong tương lai nữa, có thiện cảm với Nga. Kyiv càng không muốn hứng lấy cơn thịnh nộ. Tháng Hai năm nay, Zelensky suýt nữa đã thốt ra rằng: Thôi im đi Trump, đừng ảo tưởng nữa. Tháng Tám, Zelensky tán tụng Trump là hào phóng và liêm chính. Châu Âu cũng cao tay về những màn nịnh hót Trump.

Nườm nượp, tấp nập khách khứa ra vào tán tụng, trầm trồ những lời hoa mỹ để nịnh hót Trump. Thực ra, nịnh hót chỉ là một trò hề, nhưng hệ lụy của nó là vô cùng nghiêm trọng. Những hành vi của Trump không ngăn chặn sự tàn bạo của Nga, nhưng làm suy giảm ý chí chiến đấu của Ukraine, làm giảm sức mạnh Mỹ đã mất hàng thế kỷ để thiết lập lên.

Trump đang nỗ lực giúp Nga, nhưng sự giúp đỡ này rất giới hạn. Putin độc tài, làm lãnh tụ cả đời, không phải đối diện với những cuộc tranh cử cam go, nên việc trải thảm đỏ, máy bay tàng hình chiến lược B-2 lượn trên đầu và chụp hình chung với tổng thống Mỹ chỉ là màn phô diễn ít cần thiết.

Mỹ đang cung cấp tin tình báo, vũ khí và mục tiêu chiến trường cho Ukraine. Phần lớn những chi phí này do Âu châu tài trợ. Mỹ không thể hủy bỏ để buộc Ukraine đầu hàng. Ngay cả khi Trump hùa với Putin, ngừng hỗ trợ Kyiv, thì Ukraine vẫn đủ sức cầm cự với sự hậu thuẫn của Âu châu. Nga rất khó có một chiến thắng thông qua Trump.

Tuy vậy, Nga giành được một vài chiến thắng nhờ Trump. Tính nết thất thường, tự đặt ra các điều kiện, rồi tự hủy bỏ, lộn xộn, không nhất quán, cho phép Nga thao túng, tô vẽ những âm mưu, che giấu ý định và câu giờ. Trump tự nguyện giảm số quân Mỹ đồn trú ở Âu châu. Đây là tham vọng của Putin. Bởi vậy, Putin ra sức tâng bốc Trump. Putin không ngần ngại, vờ vĩnh tán tụng Trump là người kiến tạo hòa bình giỏi nhất hành tinh.

Âu châu nhìn Nga với nỗi sợ hãi và kinh tởm. Trump nhìn Nga là một quốc gia đầu tư cho hòa bình. Thượng đỉnh Alaska là một món quà lớn cho Putin. Mặc dù Putin đã tấn công ồ ạt vào các mục tiêu dân sự, và cướp lãnh thổ có sự thỏa thuận ngầm của Trump. Nhưng Trump vẫn vẽ lên Nga đang tìm kiếm hòa bình.

Zelensky và Liên hiệp Âu châu không ngây thơ. Họ hiểu những màn trình diễn, ồn ào của Trump là rỗng tuyếch với những lời hứa hão. Âu châu đã nhận ra và đang thiết lập nên nền an ninh không có Mỹ. Đức là quốc gia tiên phong. Olaf Scholz không ngần ngại cắt đứt nguồn năng lượng từ Nga. Friedrich Merz, chỉ trong vài tháng, đã vượt qua những mối lụy tình khắc khổ, để xây dựng Đức thành cường quốc quân sự. Chính sự nham hiểm của Putin và sự ấu trĩ của Trump là động lực chính cho Đức vượt qua những mặc cảm quá khứ.

Tuy vậy, xây dựng một năng lực quốc phòng phải mất nhiều năm. Âu châu đang rơi vào một tình thế khó xử. Trước mắt vẫn phải dựa vào Mỹ nên ra sức nịnh Trump. Chính sách không tưởng, viển vông của Trump đang làm nhiều người Âu châu hiểu nhầm rằng chỉ cần một cái vẫy tay của Trump là chiến tranh kết thúc.

Những thao tác của Trump đều mang lại lợi lộc lớn cho Putin. Những suy đoán về trao đổi lãnh thổ và những bảo đảm an ninh mơ hồ của Trump tung ra chỉ làm nao núng niềm tin. Năm ngày trước Thượng đỉnh Alaska, JD Vance tuyên bố, Mỹ đã xong việc tài trợ cho Ukraine. Rõ ràng Mỹ đang rút lui. Âu châu sẽ gánh vác sứ mệnh này.

Tại Ukraine, cửa ngõ của Âu châu, nơi va đập của nhiều cường quốc, và ý chí quật cường của người dân Ukraine không cho phép Trump được thể hiện quyền lực vô hạn. Trump không có khả năng giải quyết vấn đề. Trump thèm khát những lời nịnh hót. Trump ao ước được giải Nobel Hòa Bình. Quy trình của Trump hỗn loạn. Phát biểu của Trump đầy dối trá. Chính sách của Trump là bốc đồng. Vậy, ai tin Trump? Niềm tin tan vỡ, mọi liên minh sẽ tan vỡ theo. Thứ còn lại chỉ là những công cụ hữu hạn của quyền lực cứng.

Tại Donbas, người dân vẫn kiên cường chống trả; trong lúc, Nga đang bao vây và mặc cả đất đai của họ. Tính vị kỷ, lòng hãnh tiến đã xé toạc những y phục của Hoàng đế Trump. Trump đang trần truồng: Trump giúp Nga, nhưng Nga không thể thắng. Trump vờ giúp nhưng thực ra là hại Ukraine, nhưng Ukraine sẽ không thua. Trump không thể kết thúc chiến tranh; đúng ra Trump làm cho chiến tranh phức tạp kéo dài thêm. Trump thay lời Putin đòi toàn bộ lãnh thổ Donbas. Không ai trơ trẽn như Trump và Putin, hơn ba năm chiến tranh không cướp nổi, giờ đòi cướp trên bàn đàm phán.

Rõ như ban ngày, Trump đồng ý cho Putin chiếm đất của Ukraine; Trump không cho Ukraine vào NATO; Trump đón chào Putin trong khi Putin bị phương Tây cô lập. Trump trọng thị, trải thảm đỏ đón Putin ngay trên đất Mỹ trong khi Putin bị Tòa Hình sự Quốc tế truy nã. Trump thay mặt Putin đòi đổi lãnh thổ lấy vài lời hứa hão. Trump chà đạp lên nguyên lý của nước Mỹ. Trump đã đứng hẳn vào hàng ngũ của tên tội phạm chiến tranh, tòng phạm với kẻ xâm lược.

Trump – Putin khó khuất phục được lòng quật cường của người Ukraine. Trump đã vào tuổi 79, còn hơn ba năm nữa ông ta về vườn. Putin ở tuổi 72, sẽ dẫn dắt nước Nga đến hơi thở cuối cùng.

Không thấy bóng dáng hòa bình đâu, ngoài những “thượng đỉnh” hào nhoáng, tốn kém nhưng vô tích sự.

===================================

Đổi gì lấy hòa bình cho Ukraina ? Con đường đàm phán chông gai sau thượng đỉnh Washington

Thu Hằng - RFI

-------------------

Hoàng đế cởi truồng

Trần Gia Huấn

--------------------

Bảo đảm an ninh cho Ukraina : Mỹ đề xuất hỗ trợ trên không

Thanh Hà|Minh Phương - RFI

Đăng ngày: 20/08/2025 - 12:24 - Sửa đổi ngày: 20/08/2025 - 16:07

https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20250820-b%E1%BA%A3o-%C4%91%E1%BA%A3m-an-ninh-cho-ukraina-m%E1%BB%B9-%C4%91%E1%BB%81-xu%E1%BA%A5t-h%E1%BB%97-tr%E1%BB%A3-tr%C3%AAn-kh%C3%B4ng