Vấn
nạn lương tiền và lương tâm giáo chức Việt Nam
RFA
2022.11.15
Sắp đến ngày tri ân thầy cô giáo 20/11, một số giáo
viên bày tỏ mong muốn các cấp lãnh đạo quan tâm nhiều hơn đến đời sống giáo
viên, đặc biệt là mức lương. Điều mà mấy chục năm qua được nói đến nhưng vẫn
chưa thay đổi.
Giáo viên dạy học sinh tại một trung tâm xã hội ở Ba
Vì, ngoại thành Hà Nội (hình minh hoạ) .
Reuters
Hôm 15/11/2022, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam gặp mặt
một số giáo viên ở nhiều tỉnh, thành để nghe tâm tư của họ.
Sau khi nghe ý kiến của một số giáo viên, Phó
thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, Đảng và Chính phủ luôn dành sự quan tâm đặc biệt,
coi công tác giáo dục và đào tạo là một trong những quốc sách hàng đầu. Ông Đam
thừa nhận hiện có những loại tiêu chí phấn đấu, phong trào thi đua không cần
thiết, làm khó, làm khổ giáo viên và gián tiếp làm khổ học sinh; lương giáo
viên còn thấp, nhất là giáo viên mới ra trường ở vùng đô thị. Phó thủ tướng đồng
thời động viên các thầy cô cần kiên trì vượt qua khó khăn để làm tốt hơn nữa sự
nghiệp trồng người.
Một
số giáo viên mà RFA trao đổi đều cho rằng, Chính phủ không hành động mà chỉ nói
suông. Hậu quả là giáo viên vẫn không thể sống bằng lương. Một giảng viên đại học ẩn danh nêu mong muốn của cô với RFA
sáng 15/11/2022:
“Người làm giáo dục
là truyền thụ kiến thức cho thế hệ sau, vì vậy nhà giáo cần được tự do để truyền
thụ được kiến thức một cách đúng đắn, đó là điều kiện tiên quyết. Ngành giáo dục
hiện nay đang bị ràng buộc quá nhiều nên việc giáo dục bị đi sai đường.
Ngoài ra mức lương
và các đãi ngộ dành cho nhà giáo đang quá thấp, những giáo viên giảng dạy trực
tiếp nếu không có chức vụ gì luôn là đối tượng bị bóc lột sức lao động với đồng
lương rẻ mạt, họ phải chịu quá nhiều áp lực từ công việc và từ xã hội. Điều này
cũng góp phần làm cho hiện trạng giáo dục Việt Nam đang ngày càng tồi tệ hơn.
Vì vậy nếu có thể
tôi mong muốn nhà giáo phải được trả lương cao hơn và được hưởng các phúc lợi tốt
hơn hiện nay. Đội ngũ quản lý tại các cơ sở giáo dục hiện nay đang được hưởng
nhiều ưu đãi hơn các nhà giáo giảng dạy trực tiếp, điều này
là bất công đối với các nhà giáo.”
Cũng cùng quan điểm, nhà giáo Đỗ Việt Khoa
cho rằng, mức lương thấp là điều giáo viên kêu ca mấy chục năm qua mà không được
giải quyết vì ngân sách Nhà nước chi không đúng mục đích. Thầy Khoa giải thích:
“Các ngành khác thì
người ta có những khoản thu nhập bất hợp pháp gọi là ‘lương lậu’ rất là lớn.
Riêng đối với ngành giáo dục hầu như không có. Làm sao để tăng lương, để giải
quyết đời sống cho giáo viên là bài toán cực kỳ khó đối với Việt Nam hiện nay.
Kêu gọi 40 năm nay rồi tình hình vẫn thế không thay đổi được.
Nói thật sự ra, nếu
muốn làm được việc tăng lương cho giáo viên thì những người lãnh đạo đất nước
phải tìm cách nghiêm cấm việc xây dựng các công trình lãng phí thất thoát ngân
sách. Thứ hai, phải quản lý được ngân sách đầu tư. Không thể có chuyện mỗi công
trình 10 phần thì thất thoát hết năm đến bảy phần dành đút túi. Chẳng hạn như
trường cấp ba Vân Tảo tôi dạy trước kia, ngân sách rót về 10 tỷ để xây dựng
nhưng chỉ xài hết khoảng ba tỷ thôi”.
Học sinh trong một
lớp học tại trường Marie Curie, Hà Nội vào ngày 4 tháng 5 năm 2020. AFP
Thực tế giáo viên ở Việt Nam không thể sống
hoàn toàn bằng lương, bởi mức lương cho giáo viên mới ra trường chỉ hơn ba triệu
đồng/tháng. Giáo viên dạy lâu năm nhất, sắp về hưu thì cả lương lẫn phụ cấp và
các khoản khác cũng chỉ khoảng 10 đến 12 triệu/tháng là tối đa.
Trong khi đó, nhiều công trình kiến trúc, tượng
đài lịch sử hay cổng chào được xây dựng từ ngân sách nhà nước rải rác khắp các
tỉnh thành từ bắc chí nam gây lãng phí hàng trăm, hàng ngàn tỷ đồng. Chẳng hạn
như Dự án khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sỹ và học sinh Miền Nam tập kết
ra Bắc mang tên “Con tàu tập kết”, với trị giá 255 tỷ đồng. Bình Dương cũng xây
cổng chào trị giá 40 tỷ. Hải Phòng dựng một cổng chào nghệ thuật trị giá 24 tỷ…
Để giải quyết chuyện lương giáo viên mà không
phải lấy từ ngân sách nhà nước, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim
Sơn hồi tháng 5 đề nghị nghiên cứu, triển khai thí điểm chọn một số trường
công chất lượng tốt chuyển sang làm đề án thu học phí cao, lấy học phí này chi
trả lương cho giáo viên. Ngoài ra, Nhà nước đang khuyến khích học sinh chọn học
trường tư thục và dần dần tư nhân hóa trường công. Đây được gọi là xã hội hóa
giáo dục, là một cách để giảm cho ngân sách Nhà nước cho giáo dục.
Đề nghị của ông Nguyễn Kim Sơn không nhận được
đồng tình của nhiều người dân và cả một số nhà giáo. Đa số cho rằng, làm như thế
thực chất là một hành vi phản giáo dục; là trái với nguyên lý giáo dục Việt
Nam.
Giáo sư Đặng Hùng Võ cho rằng, hơn nửa đời người gắn bó với ngành giáo dục, ông thấy tổ chức
của khối giáo dục ở Việt Nam đang có những vấn đề cơ bản chưa giải quyết được tận
gốc rễ, thậm chí chưa thay đổi được nhiều cho dù Ban chấp hành trung ương Đảng
đã ra hai nghị quyết về giáo dục đào tạo. Ông phân tích:
“Số lượng giáo viên nhiều mà ngân sách thì ít, không
đủ chi trả cho khối công lập. Chính vì vậy mà lương của giáo viên khối công lập
quá thấp, trong khi khối tư thục thì chưa đảm nhận được việc mở rộng để gánh
vác giáo dục cho những người có thu nhập thấp và trung bình. Đây chính là mâu
thuẫn rất lớn trong phát triển giáo dục ở Việt Nam.”
Báo Thanh niên dẫn lời thầy giáo Nguyễn Duy
Khánh, Trường THPT chuyên Hùng Vương (Phú Thọ) rằng: “Tháng 11 là tháng tri ân,
nhưng cũng là tháng khổ nhất của thầy cô bởi phải thi đua tất cả các trường,
các lớp. Giáo viên phải chuẩn bị các buổi thao giảng mất đến hàng tháng với những
áp lực nặng nề, vì không được phép lỗi và diễn nhiều hơn thực tế”.
Nói về bệnh thành tích, Giáo sư Đặng Hùng Võ
cho rằng, chính ngành giáo dục đã khuyến khích sự gian dối ngay trong môi trường
giáo dục bởi những thành tích ảo. Tất cả các trường đều “đạt thành tích tốt”
sau khi tự mình hạ tiêu chuẩn thành tích xuống.
Giáo sư Đặng Hùng Võ nói tiếp:
“Người ta vẫn theo xu hướng thay thế quy luật cạnh
tranh bằng thi đua khen thưởng. Dùng thi đua khen thưởng được hình thành trong
cơ chế bao cấp của Nhà nước thay cho thị trường thì chắc chắn là người ta sẽ phải
giả mạo nhiều thứ để có thể đạt được thành tích cao. Nói là giả mạo có nghĩa những
thành tích đó không phải là thành tích thật sự được thị trường đánh giá, được
người dân công nhận, mà người dân buộc phải cho con vào khối công lập vì không
đủ tiền học trường tư thục. Hệ thống công lập của Việt Nam hiện nay cần phải có
cải tiến mạnh lương cao để có thể đảm bảo chất lượng tốt”
Một số giáo viên cho rằng, Công đoàn giáo dục
Việt Nam - một công đoàn có vai vế rất lớn, quyết định nhiều thứ cho giáo dục -
phải lên tiếng mạnh mẽ về chế độ tiền lương cho giáo viên thì mọi việc mới có
thể được thay đổi. Đó mới đúng là nhiệm vụ đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động thuộc ngành, thay vì chỉ tuyên
truyền đường lối, chủ trương của Đảng cho giáo viên như lâu nay.
No comments:
Post a Comment