Phương
Thảo (VNTB) dịch
9-22-2018
Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang đã qua đời vào
sáng thứ Sáu sau nhiều tháng đồn đại về sức khỏe kém của ông, tạo ra một khoảng
trống quyền lực trong cơ cấu lãnh đạo của đất nước cộng sản.
Với tư cách là cựu lãnh đạo Bộ Công an khét tiếng,
ông Quang được biết đến như một nhân vật cứng rắn trong Đảng Cộng sản cầm quyền,
nhưng kể từ năm ngoái cũng được xem là một đối thủ vừa chớm nở với lãnh đạo
hàng đầu Việt nam, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng .
Nguyên nhân của cái chết của ông Quang đã không được
công bố ngay lập tức, nhưng báo chí truyền thông trong nước đã trích lời một
quan chức y tế cao cấp rằng ông bị “trọng bệnh”. Ông Quang đang được điều trị tại
Bệnh viện Quân y Hà Nội khi anh mất sau 10 giờ sáng nay. .
Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang và Tổng Bí thư
Nguyễn Phú Trọng. Hình ảnh: Twitter
Là thành viên của Bộ Chính trị từ năm 1997 và là lực
lượng thống trị trong Bộ Công an trong 15 năm qua, ông Quang đã từng là người đứng
đầu nghi lễ chính phủ kể từ khi trở thành Chủ tịch nước tại Đại hội Đảng tháng
1 năm 2016, một sự kiện dài hạn.
Tuy nhiên, không có gì bí mật, ông Quang thường
xuyên đối đầu với ông Trọng, người đã đưa ra một chiến dịch chống tham nhũng
chính trị và đưa Đảng trở lại với nguồn gốc ý thức hệ từ đó. Trong khi không có
bất kỳ bình luận chính thức nào được đưa ra về những bất đồng của họ, sự đối đầu
của họ đã là một nguồn tin đồn phong phú trong năm qua.
Một số người nghĩ rằng Quang sẽ bị loại ra tại một hội
nghị Ủy ban Trung ương Đảng vào tháng Năm, dù điều đó đã không xảy ra. Sự suy
đoán tương tự về việc quan chức cấp cao bị bệnh dấy lên khi ông Quang không xuất
hiện trước công chúng trong tuần vào tháng Tám năm ngoái.
Ông đã vắng mặt tại một số sự kiện nghi lễ quan trọng,
trong đó có một lễ kỷ niệm kết thúc Chiến tranh Việt Nam, mà chủ tịch nước thường
chủ tọa. Ông cũng không thường xuyên hiện diện ở các cuộc họp với các chức sắc
nước ngoài nổi bật.
Điều đó đã làm dấy lên suy đoán rằng ông Quang đã bị
ông Trọng lật đổ, mặc dù không bao giờ có bất kỳ bằng chứng nào về việc đấu đá
quyền lực như vậy. Những người khác cho rằng sự vắng mặt của ông Quang là do sức
khỏe kém, giờ đây có vẻ hợp lý, mặc dù một số nhà bình luận nghĩ rằng ông ta có
thể đã bị đầu độc trong chuyến thăm cấp nhà nước ở Trung Quốc.
Ông Quang đã tái xuất hiện với sự hài lòng. Trong những
tháng gần đây, ông đã thực hiện nhiều chuyến thăm cấp nhà nước ở nước ngoài và
tổ chức hội nghị các nhà lãnh đạo cấp cao toàn cầu ở trong nước. Nhưng ông được
cho là không thể đứng nổi khi Tổng thống Indonesia Joko Widodo thăm Hà Nội hồi
đầu tháng này. Hôm thứ Tư, ông đã tổ chức một cuộc họp với Chánh án Toà án tối
cao Trung quốc, đó là lần xuất hiện công khai cuối cùng của ông.
Tranh cãi về Quang xảy ra sau khi các cuộc biểu tình
trên toàn quốc nổ ra vào tháng 6 chống lại đầu tư của Trung Quốc và Luật An
ning mạng, mà Quang vốn có tiếng nói quyết định. Sau các cuộc biểu tình, trên
Tuổi Trẻ Online dẫn lời ông, cho rằng Việt Nam cần luật biểu tình để người dân
thể phản ứng một cách ôn hòa và tự do.
Trong vòng vài ngày sau khi tờ báo đăng những bình
luận được cho là của ông Quang, Bộ Thông tin đã ra lệnh thay đổi tiêu đề của
bài báo và loại bỏ những lời của ông Quang, mà Bộ TTTT cho là “sai trái”. Tờ Tuổi
Trẻ Online sau đó đã bị phạt bị buộc đình bản vài tháng vì đã trích sai lời ông
Quang.
Một số nhà phân tích cho rằng việc này là do lời
trích dẫn của ông Quang mâu thuẫn với thông điệp của Trọng và đi ngược lại chủ
trương của ĐCSVN. Việc buộc Tuổi Trẻ Online đình bản đã cho thấy sự rạn nứt nội
bộ cấp cao trong ĐCSVN.
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng
đứng bên cạnh Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Trần Đại Quang trong một bức
ảnh năm 2016. Ảnh: AFP
Tuy nhiên các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ và các
nhóm hoạt động nhân quyền sẽ không thương nhớ ông Quang.
"Di sản của Chủ tịch nước Trần Đại Quang là sự
đàn áp nhân quyền nhiều năm và bắt giam nhiều tù nhân chính trị hơn bất cứ lúc
nào ", Phil Robertson, phó giám đốc châu Á tại Tổ chức Theo dõi Nhân quyền
nói.
“Hơn bất cứ ai khác, ông ta chịu trách nhiệm về việc
mở rộng Bộ Công an ở mọi khía cạnh của cuộc sống Việt Nam hàng ngày, theo đó là
lạm quyền, tham nhũng và tống tiền đi kèm với sự hiện diện gia tăng của cảnh
sát… Ông ta không phải là một người của nhân dân và chẳng nghi ngờ gì khi người
dân Việt Nam bình thường sẽ chẳng có ai thương tiếc ông ta nhiều. ”
Chức chủ tịch sẽ được Phó Chủ tịch đương nhiệm Đặng
Thị Ngọc Thịnh đảm nhận, lần đầu tiên khi hai phụ nữ có măt ở bốn vị trí quan
trọng nhất của chính phủ. (Người thứ hai là Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim
Ngân.)
Tuy nhiên, bà Thịnh không có khả năng nắm giữ vị trí
này lâu dài, vì Quốc hội dự kiến sẽ triệu tập trong những tháng tới để bỏ phiếu
bầu chủ tịch nước mới. Khi các nhà phân tích đã suy đoán về tình trạng có thể
thâu tóm ông Quang trong hơn một năm nay, đã có thông tin chi tiết về ai có thể
giành được vai trò này.
Một ứng cử viên có thể là Nguyễn Thiện Nhân, hiện là
bí thư thành phố Hồ Chí Minh và cựu lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc, một tổ chức bảo
trợ kiểm soát các nhóm xã hội dân sự được Đảng ủng hộ. Ông Nhân không được xem
là một nhân vật đặc biệt trong Đảng cũng không nhất thiết phải là một nhà kỹ trị,
vì ấn tượng lâu dài về sự yếu đuối khi còn là bộ trưởng giáo dục trong những
năm 2000.
Nhưng do chủ tịch nước chủ yếu là trách nhiệm nghi lễ,
một nhân vật không thể thiếu có thể là những gì ông Trọng mong muốn sau khi chạm
trán với ông Quang. Một khả năng khác là Trần Quốc Vượng, Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm
tra Trung ương.
Với Đại hội Đảng tiếp theo diễn ra vào đầu năm 2021,
khi lãnh đạo Đảng hiện tại được dự kiến sẽ thay đổi toàn diện, bất cứ ai nắm được
vị trí của ông Quang có thể sẽ được xem như là một điểm dừng cho đến khi toàn bộ
Đảng quan liêu nói về việc chuyển đổi lãnh đạo.
Vị trí cấp cao trong Đảng và chính phủ có xu hướng
được chia theo địa lý và bộ để đảm bảo đại diện cán bộ cân bằng và ngăn chặn bất
kỳ phe phái hoặc nhóm địa lý nào giành được quá nhiều quyền lực. Với sự ra đi của
ông Quang, một sự cân bằng mới sẽ cần phải được nhắm đến và có thể khuấy động
nhiều cuộc đấu tranh phe phái hơn.
Ông Quang giữ chức Thứ trưởng Bộ Công an từ năm 2006
đến năm 2011, và sau đó làm Bộ trưởng cho đến khi ông được bổ nhiệm làm chủ tịch
nước vào tháng 4 năm 2016. Trong vai trò này, ông đảm bảo bộ của ông duy trì
quyền lực trong Đảng.
Trên thực tế, chỉ vài tháng sau Đại hội Đảng vừa rồi,
một chuyên gia nổi tiếng của Việt Nam, Carlyle Thayer, đã dự đoán chính xác:
"sự đại diện tăng cường của các quan chức công an hiện tại và trước đây
trong Ủy ban Trung ương và Bộ chính trị có thể dẫn đến việc tăng cường các nỗ lực
chống tham nhũng cũng như đàn áp các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ. ”
Có nhiều đồn đoán rằng ông Quang sẵn sàng đảm nhận
chức tổng bí thư Đảng tại Đại hội Đảng tiếp theo, khi đó ông Trọng, 74 tuổi, dự
kiến sẽ từ chức sau hai nhiệm kỳ đầy quyền lực nhất, nhiệm kỳ thứ hai của ông
Trọng đã vượt quá tuổi nghỉ hưu thông thường của Đảng. Với sự ra đi của của
Quang, vùng cấm trong giới lãnh đạo quan trọng đã mở ra.
------------------
Nguồn:
Nguồn:
September 21, 2018
--------------------------
MỘT
BẢN DỊCH KHÁC
David
Hutt -
Asia Times
Dịch giả: Lê Quốc Tuấn
22/09/2018
Cái chết của chủ tịch Trần Đại Quang sẽ mở rộng sự cạnh
tranh giữa các phe đối lập bên trong Đảng Cộng sản cầm quyền trước một quá
trình chuyển đổi lãnh đạo ngày càng không chắc chắn.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang trước cuộc gặp TT
Hungary Viktor Orban (không có trong ảnh) tại Phủ Chủ tịch ở Hà Nội ngày
25/9/2017. Nguồn: Kham/ Reuters
Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang vừa qua đời vào
sáng thứ Sáu sau nhiều tháng có đồn đoán công khai về sức khỏe yếu kém của ông,
tạo ra một khoảng trống quyền lực trong cơ cấu lãnh đạo tam đầu chế của đất nước
cộng sản.
Với tư cách là cựu lãnh đạo Bộ Công an đáng sợ,
Quang được biết đến như một nhân vật cứng rắn trong Đảng Cộng sản cầm quyền,
nhưng kể từ năm ngoái, ông cũng được xem là một đối thủ vừa chớm nở với Tổng Bí
thư Nguyễn Phú Trọng, chính trị gia hàng đầu của đất nước.
Nguyên nhân cái chết của Quang đã không được công bố
ngay nhưng theo các báo chí, phương tiện truyền thông địa phương trích dẫn một
quan chức y tế cao cấp cho biết, ông bị một căn bệnh hiểm nghèo. Ông Quang được
điều trị tại Bệnh viện Trung ương Quân sự ở Hà Nội khi ông qua đời sau 10 giờ
sáng sáng nay.
Là thành viên của Bộ Chính trị từ năm 1997 và lực lượng
thống trị trong Bộ Công an suốt 15 năm, Quang đã phục vụ như là người đứng đầu
nghi lễ của chính phủ từ khi trở thành chủ tịch nước tại Đại hội Đảng tháng 1
năm 2016, một sự kiện mỗi năm năm.
Tuy nhiên, không giấu diếm, Quang thường xuyên đối đầu
với Trọng, người chủ trương đưa Đảng trở lại với nguồn gốc tư tưởng của nó từ Đại
hội đảng.
Trong khi không một quan chức đưa ra bất kỳ bình luận
nào về những bất đồng của họ, sự cạnh tranh đối đầu đã là một nguồn đồn đại
phong phú trong năm qua.
Một số người nghĩ rằng Quang sẽ phải bị ra chầu rìa
tại hội nghị Ủy ban Trung ương Đảng vào tháng Năm, nhưng điều này không xảy ra.
Một suy đoán tương tự cũng đã phát sinh khi Quang không xuất hiện trước công
chúng trong nhiều tuần vào tháng Tám năm ngoái.
Rõ ràng là ông đã vắng mặt tại một số sự kiện nghi lễ
quan trọng, trong đó có lễ kỷ niệm đánh dấu sự kết thúc Chiến tranh Việt Nam,
mà chủ tịch nước thường chủ tọa. Ông cũng là một người không thường xuyên hiện
diện trong các cuộc hội kiến chức sắc quan trọng nước ngoài.
Mặc dù chưa bao giờ có bất kỳ bằng chứng nào, nhưng
những điều đó đã làm dấy lên suy đoán rằng Quang đã bị Trọng lật đổ. Những người
khác cho rằng sự vắng mặt của Quang là do sức khỏe kém, giờ đây có vẻ hợp lý, mặc
dù một số nhà bình luận còn nghĩ rằng có thể ông đã bị đầu độc trong chuyến
thăm nhà nước tới Trung Quốc.
Sau đó, từ sự vắng mặt của mình, Quang lại tái hiện
trước sự tò mò của nhiều người. Trong những tháng gần đây, ông thực hiện nhiều
chuyến thăm cấp nhà nước đến các quốc gia nước ngoài và tổ chức gặp gỡ các nhà
lãnh đạo cấp cao toàn cầu. Nhưng ông được cho là đã không thể đứng được khi
không có người dìu hôm Tổng thống Indonesia Joko Widodo thăm Hà Nội hồi đầu
tháng này. Hôm thứ Tư, ông đã chủ trì cuộc họp với chánh án TAND tối cao Trung
Quốc và đó là lần xuất hiện công khai cuối cùng của ông.
Một số tranh cãi bao quanh Quang sau khi các cuộc biểu
tình chống lại đầu tư của Trung Quốc và luật đàn áp mạng mà Quang là người khởi
xướng nổ trên toàn quốc vào tháng 6. Sau các cuộc biểu tình, ông bị cáo buộc đã
nói với một tờ báo nhà nước, Tuổi Trẻ Online, rằng ông nghĩ Việt Nam cần phải
có một bộ luật biểu tình để các công dân có thể phản đối một cách ôn hòa và tự
do.
Trong vòng vài ngày sau khi tờ báo đăng tải lời bình
của ông, Bộ Thông tin ra lệnh thay đổi tiêu đề của bài báo và loại bỏ những lời
tuyên bố của Quang, mà Bộ nói là “sai”. Sau đó tờ báo bị phạt và phải bị đóng cửa
trong vài tháng vì bị cho là trích dẫn sai lời của chủ tịch nước.
Một số nhà phân tích cho rằng điều này xảy ra vì
tuyên bố của Quang trực tiếp mâu thuẫn với thông điệp của Trọng và đi ngược lại
đường lối của đảng. Cuộc đàn áp tờ Tuổi Trẻ đã kiểm duyệt được Quang một cách
hiệu quả từ mệnh lệnh của Trọng, một động thái cho thấy rạn nứt ở cấp cao nhất
của Đảng.
Tuy nhiên Quang cũng sẽ không bị lãng quên bởi các
nhà hoạt động ủng hộ dân chủ và các nhóm tranh đấu nhân quyền.
“Di sản của chủ tịch Quang là cuộc đàn áp nhiều năm
trời về quyền con người và đưa thêm nhiều tù chính trị vào nhà tù ở Việt Nam
hơn bất cứ thời gian nào gần đây”, Phil Robertson, phó giám đốc châu Á Tổ chức
Theo dõi Nhân quyền, một nhóm tranh đấu nhân quyền nói.
“Hơn bất cứ ai khác, ông ta chịu trách nhiệm về việc
mở rộng Bộ Công an vào mọi khía cạnh trong đời sống hàng ngày ở Việt Nam, mang
theo tất cả hình thức nhũng lạm, tham nhũng và tống tiền đi kèm với sự hiện diện
gia tăng của công an cảnh sát … Ông khó có thể là một nhân vật vì dân và người
Việt Nam bình thường sẽ khó mà nhớ ông ấy nhiều.”
Vai trò Chủ tịch nước hiện nay sẽ được Phó Chủ tịch
đương nhiệm Đặng Thị Ngọc Thịnh đảm nhận, lần đầu tiên có hai phụ nữ ở bốn vị
trí quan trọng nhất của chính phủ. (Người thứ hai là Chủ tịch Quốc hội Nguyễn
Thị Kim Ngân.)
Tuy nhiên, bà Thịnh không có khả năng nắm giữ vị trí
này lâu, vì Quốc hội dự kiến sẽ triệu tập trong những tháng tới để bỏ phiếu bầu
một chủ tịch nước mới. Khi các nhà phân tích suy đoán về tình trạng có thể bị
cho ra rìa của Quang trong hơn một năm, đã có thông tin chi tiết về việc ai có
thể giành được vai trò này.
Một ứng cử viên tiềm năng là Nguyễn Thiện Nhân, Bí
thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh, cựu lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc, một tổ chức
bảo trợ kiểm soát các nhóm xã hội dân sự được Đảng bảo trợ. Nhân không được xem
là một nhân vật đặc biệt trong Đảng và cũng không phải là một nhà kỹ trị giỏi với
ấn tượng lâu dài về sự yếu kém của ông khi là bộ trưởng bộ giáo dục trong những
năm 2000.
Nhưng với nhiệm vụ chủ yếu là nghi lễ, một nhân vật
không xuất chúng lại có thể là những gì Trọng mong muốn sau khi đã đụng đầu với
Quang. Một khả năng khác là Trần Quốc Vượng, người đứng đầu Uỷ ban Kiểm tra
Trung ương.
Với Đại hội Đảng tiếp theo vào đầu năm 2021, khi
lãnh đạo đảng hiện tại dự kiến sẽ thay đổi hàng loạt, bất cứ ai thay cho vị trí
của Quang có thể sẽ được xem như là một điểm dừng cho đến khi toàn bộ ban bệ của
Đảng quyết định về sự chuyển đổi lãnh đạo.
Các vị trí cấp cao trong Đảng và chính phủ có xu hướng
phân chia theo địa lý và các bộ để bảo đảm có đại diện ngang nhau về cán bộ và
ngăn chặn bất kỳ phe phái hoặc nhóm địa lý nào giành được quá nhiều quyền lực.
Với cái chết của Quang, một sự cân bằng mới sẽ cần phải được thực hiện và do đó
có thể tạo nên nhiều rạn nứt hơn trong nội bộ. Quang phục vụ như là thứ trưởng
bộ an ninh từ năm 2006 đến năm 2011, và sau đó làm bộ trưởng cho đến khi ông được
bổ nhiệm làm chủ tịch nước vào tháng 4 năm 2016. Trong vai trò này, ông bảo đảm
quyền lực của bộ an ninh được duy trì trong đảng.
Trên thực tế, chỉ vài tháng sau kỳ Đại hội Đảng cuối
cùng, Carlyle Thayer, một chuyên gia nổi tiếng về Việt Nam, đã dự đoán chính
xác: “sự gia tăng đại diện của các quan chức an ninh công cộng hiện tại và trước
đây trong Uỷ ban Trung ương và Bộ Chính trị có thể dẫn đến việc tăng cường các
nỗ lực chống tham nhũng cũng như đàn áp các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ”.
Có nhiều đồn đoán rộng rãi cho rằng ông Quang sẵn
sàng đảm nhận chức tổng bí thư Đảng tại Đại hội Đảng tiếp theo, khi Trọng, 74
tuổi, dự kiến sẽ từ chức sau hai nhiệm kỳ đầy quyền lực nhất khi đến tuổi nghỉ
hưu thông thường của Đảng. Với cái chết không đúng lúc của Quang, một khoảng trống
lãnh đạo quan trọng đã mở ra.
No comments:
Post a Comment