Minh Anh – RFI
Đăng
ngày 16-01-2018
Tổng thống Mỹ đang
thay đổi triệt để đường lối ngoại giao của Hoa Kỳ, đi từ chỗ tìm kiếm đồng thuận
sang áp đặt « tối hậu thư ». Nhà báo Renaud Girard trên mục ý kiến của Le
Figaro ngày 16/01/2018 cảnh báo « Những tai hại của chủ nghĩa đơn
phương hành động » này.
Tổng thống Mỹ Donald
Trump tại phòng Bầu dục ở Nhà Trắng, ngày 10/01/2018. REUTERS/Carlos Barria
Đầu
tiên hết tác giả nhận định : Khác với người tiền nhiệm, sau một năm lãnh đạo đất
nước của chính quyền Donald Trump, nền ngoại giao Mỹ đã đi từ tiếp cận đa
phương đối với các thách thức lớn trên thế giới sang cách tiếp cận đơn phương,
gạt bỏ phương pháp ngoại giao đồng thuận để lựa chọn ngoại giao tối hậu thư.
Bằng
chứng mới nhất là ngày 12/01/2018, tổng thống Donald Trump ra tối hậu thư cho
ba cường quốc châu Âu (Anh, Pháp, Đức) có 120 ngày để « khắc phục những
thiếu sót khủng khiếp » trong thỏa thuận hạt nhân Iran (JCPOA) được ký
kết vào tháng 07/2015, dưới thời tổng thống Barack Obama.
Theo
cách nhìn của tổng thống Donald Trump, thỏa thuận hạt nhân được ký kết chỉ bắt
Iran đình chỉ trong vòng 10 năm các hoạt động làm giàu uranium, thay vì cấm hẳn,
hoặc lập cơ chế thanh tra các cơ sở hạt nhân của Iran một cách bất ngờ và tăng
dần, thay vì kiểm tra ngay lập tức.
Lập
luận này đối với một quốc gia mà Hoa Kỳ coi là kẻ thù từ 38 năm qua nghe thuận
tai và làm hài lòng các cử tri của đảng Cộng Hòa và kể cả bên đảng Dân Chủ vốn
luôn ủng hộ lập trường của Hoa Kỳ về Israel. Thế nhưng, theo nhà báo Renaud
Girard, tổng thống Donald Trump đã quên thông báo cho người dân Mỹ hai thực tế
hiển nhiên.
Thứ
nhất, hiệp định hạt nhân Iran thiết lập một cơ chế thanh tra quốc tế sâu sát nhất
trong lịch sử kể từ khi hiệp định không phổ biến vũ khí hạt nhân (TNP) được ký
vào năm 1968. Đối với các thanh tra của Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế
(AIEA), thì văn bản này được coi là chuẩn mực trong lĩnh vực thanh tra hạt
nhân, làm mẫu cho các hiệp định trong tương lai.
Thứ
hai, các nước châu Âu đã nói không sửa đổi một dòng nào trong văn bản được đánh
giá là vừa phức tạp vừa cụ thể, kết quả của hai năm thương lượng. Mặt khác, Nga
và Trung Quốc, hai nước cùng ký hiệp định hạt nhân, không hề muốn nghe nói đến
đàm phán sửa đổi văn bản. Ứng xử của Hoa Kỳ hiện nay là cách tốt nhất để làm
suy yếu phe cải tổ tại Iran và thúc đẩy lực lượng Vệ Binh Cách Mạng Hồi Giáo
đòi phục hồi hoạt động chế tạo vũ khí nguyên tử.
Đoạn
tuyệt với nguyên tắc tiếp nối
Kể
từ sau Đệ Nhị Thế Chiến, chính sách đối ngoại của nước Mỹ luôn luôn thể hiện sự
tiếp nối. Một số tổng thống muốn đổi mới, nhưng không bao giờ tháo gỡ, xóa bỏ hẳn
chính sách đối ngoại mà những người tiền nhiệm đã vạch ra.
Sau
những thất bại do việc áp dụng chính sách biệt lập trong những năm 1920 – 1930
(phá hủy toàn bộ các thành quả ngoại giao của tổng thống Wilson), nước Mỹ rất vất
vả mới khôi phục lại được phần nào lòng tin. Thế nhưng, Donald Trump đã đoạn
tuyệt với nguyên tắc tiếp nối ngoại giao này.
Theo
tác giả, cần phân biệt giữa chủ nghĩa biệt lập và chủ nghĩa đơn phương. Donald
Trump không hẳn theo chủ nghĩa biệt lập bởi vì trên một số hồ sơ quốc tế quan
trọng, ông đã dấn thân và thu được một số kết quả, như trong cuộc chiến chống tổ
chức khủng bố Nhà Nước Hồi Giáo, trong hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên hay trong
cuộc khủng hoảng Ukraina.
Thế
nhưng, chính chủ trương hành động một mình của Donald Trump mới gây ra nhiều
tác hại. Ông muốn Hoa Kỳ có được tất cả các quyền nhưng không chấp nhận bất kỳ
nghĩa vụ nào. Trong chính sách đối ngoại, nguyên thủ Mỹ không chấp nhận khái niệm
« nghĩa vụ của một Nhà nước ».
Do
vậy, tại châu Âu, tổng thống Mỹ gây e ngại ngờ vực sau khi rút nước Mỹ ra khỏi
hiệp định khí hậu Paris, tỏ thái độ mập mờ trong việc áp dụng điều 5 của Hiến
chương NATO (trách nhiệm phòng thủ tập thể bảo vệ một thành viên). Tại châu Mỹ
Latinh, ông làm mất lòng tin khi từ chối thảo luận đa phương về vấn đề di dân.
Đối
với thế giới Ả Rập – Hồi Giáo và châu Phi, ông làm nẩy sinh hận thù qua việc chỉ
trích một số dân tộc và từ bỏ vai trò trung lập của Hoa Kỳ trong cuộc xung đột
Palestine-Israel. Tại châu Á, có thể không muốn, nhưng nguyên thủ Hoa Kỳ đã
giúp Trung Quốc củng cố ý đồ bành trướng qua việc rút Washington ra khỏi hiệp định
tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Nhà
báo kết luận, kể từ thời tổng thống Roosevelt, người ta đã quen với việc Hoa Kỳ
luôn chủ động khởi xướng, lên tiếng về các vấn đề quan trọng trong quan hệ quốc
tế. Giờ đây, nước Mỹ của Donald Trump không làm như vậy nữa.
Tầu
dầu Sanchi « bốc hỏa » : Thảm họa môi trường ?
Về
thời sự châu Á, một số báo Pháp quan tâm đến vụ chiếc tầu chở dầu của Iran,
mang cờ hiệu Panama chở theo 136 000 tấn dầu, sau mười ngày bốc cháy trong vụ
va chạm tầu hàng Trung Quốc đã chìm ngoài khơi Thượng Hải.
Le
Figaro có bài đề tựa « Giữa Trung Quốc và Nhật Bản, một thủy triều đen
bao la đang lan rộng». Libération báo động « Đắm tầu Sanchi : Hệ
sinh vật biển lâm nguy ».
Chiếc
tầu chở dầu bị đắm trong khu vực sinh sản và để trú đông của nhiều loài cá mà
ngư dân ưa đánh bắt (cá ngừ đỏ, mực, cá trích, cua xanh,…). Vào mùa này, khu vực
trên còn là hành lang di trú cho loài cá voi. Các chuyên gia còn lưu ý hệ quả
lên môi trường sẽ còn lâu dài. Bởi vì con tàu tuy đã nằm sau 120 mét dưới đáy
biển, vẫn tiếp tục thải hàng trăm tấn diesel, nhiên liệu của con tàu, đe dọa hệ
sinh thái Biển Hoa Đông.
Airbus
380 : Số phận mong manh
Trong
lĩnh vực kinh tế, số phận của chiếc Airbus 380 giờ như chỉ treo mành chuông. «
Airbus : Số phận của A380 trong tay Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất ». Le
Figaro không giấu giếm cho biết « Thiếu đơn đặt hàng, Airbus rất có thể ngưng sản
xuất A380 ».
Bất
chấp việc 5 năm liền Airbus có nhiều đơn đặt hàng hơn hãng Boeing của Mỹ, nhưng
các khó khăn vẫn tiếp tục đè nặng lên chương trình sản xuất loại máy bay dân dụng
kích cỡ lớn A380, do khó khăn tìm được khách hàng.
Theo
hai nhật báo, hiện hãng chế tạo và lắp ráp máy bay khổng lồ của châu Âu này
đang kỳ vọng nhiều vào lời hứa đặt hàng từ Trung Quốc và Các Tiểu Vương Quốc Ả
Rập. Nếu không đạt được kết quả cụ thể từ hai đối tác này, chương trình sản xuất
chiếc siêu jumpo này có nguy cơ bị ngưng hoạt động.
Châu
Âu : Tranh luận về việc đánh bắt cá bằng xung điện
Cũng
liên quan đến kinh tế, La Croix và Libération lần lượt có các bài viết « Tranh
luận về tương lai của việc đánh bắt cá bằng điện » và « Đánh bắt bằng điện :
châu Âu tranh cãi ».
Cho
phép hay không ? Vào đầu giờ chiều ngày thứ Ba này, các nghị sĩ châu Âu sẽ ra
quyết định về việc có tiếp tục cho phép dùng xung điện trong đánh bắt cá tại
Liên Hiệp Châu Âu. Bị cấm từ năm 1998 tại những vùng biển của Liên Hiệp, cách
đánh bắt này đã được cho phép trở lại dưới danh nghĩa « thí điểm » vào năm 2006
tại vùng phía nam của biển Bắc.
Trước
kỳ bỏ phiếu hôm nay, vào ngày 10/01, gần 250 đại biểu châu Âu đã kêu gọi Nghị
Viện cấm hoàn toàn việc sử dụng xung điện trong đánh bắt mà các nhà khoa học,
nhiều ngư dân và nhiều quốc gia lên án là có những hệ quả tai hại.
Trang
nhất các báo Pháp
Trang
nhất các báo Pháp ngày 16/01/2018 tập trung khai thác các chủ đề thời sự trong
nước. « Hạt nhân : ASN đánh giá dự án này là nguy hiểm » là tít chính trên Le
Monde. Nhật báo trích giải thích của chủ tịch Cơ Quan An Toàn Hạt Nhân ASN,
Pierre-Franck Chevet, cho rằng dự án trữ chất thải hạt nhân tại Bure phải được
xem xét lại vì lý do « rủi ro hỏa hoạn ».
Le
Figaro thì quan tâm đến việc « Macron đối mặt với những ưu tiên của người dân
Pháp : An ninh, Di dân, Việc làm ». Theo thăm dò của Kantar-Sofres-OnePoint,
theo đơn đặt hàng của báo Le Figaro, RTL và LCI, công luận mong muốn lãnh đạo
Pháp có thái độ cứng rắn hơn trên một số chủ đề nóng bỏng.
Theo
đó, 43% số người được hỏi xem việc củng cố luật chống khủng bố và chống nhập cư
trái phép là ưu tiên. 41% cho rằng chính phủ nên đặt trọng tâm vào việc tạo thuận
lợi cho giới trẻ gia nhập thị trường lao động. 38% ưu tiên giảm thuế và 37% ưu
tiên cho việc thiết lập mức án trần cho những kẻ hành hung cảnh sát.
Les
Echos thông báo « Bery khởi động tranh luận về ngưỡng xã hội ». Bộ trưởng Kinh
tế Bruno Le Maire mong muốn giảm bớt thuế và phần đóng góp của doanh nghiệp có
liên quan đến việc vượt ngưỡng.
Libération
dành trang nhất và nhiều trang báo lớn để nói lên nỗi bất bình của những người
làm công tác quản giáo trong các trại giam. Sau vụ ba người quản giáo bị một tù
nhân hành hung, các nhân viên giám sát trại tù hôm nay đình công để lên án điều
kiện làm việc.
Căng
thẳng xung quanh dự án mở rộng sân bay Notre-Dames-Des-Landes tại Nantes, miền
trung tây nước Pháp là chủ đề chính của La Croix. Trên nền ảnh một người nông
dân, trước nông trại của mình có gắn tấm biển ghi chữ « Sân bay thì Không », tờ
báo cho biết số phận của dự án này đang được đếm từng giờ từng phút sau chuyến
thăm bất ngờ của thủ tướng Edouard Phillipe.
No comments:
Post a Comment