TỪ MỘT CHUYỆN NHỎ NGHĨ THÊM VỀ CÁC VIỆC LỚN
VÕ HƯNG THANH
Việc Ngô Bảo Châu nhận giải thường Fields chỉ là chuyện nhỏ. Điều nói lên tài năng toán học của NBC cũng nói lên tài năng trí tuệ của ngơời VN. Đây hoàn toàn không phải là tiền lệ hay sự đột biến duy nhất chỉ đến nay mới có.
Nhưng thật sự nếu không có Gerard Laumon cũng không thể có NBC được như âậy. Mà nhiều lắm cũng chỉ tới cỡ HCV Olympic là cùng.
Chính Laumon đã dẫn dắt NBC vào đúng với yêu cầu chiến lược của toán học hiện nay trong phạm vi của lý thuyết Nhóm Lie, đại số hình học chẳng hạn, để cho NBC giải được một hướng mũi nhọn của yếu cầu toán học hiện đại trong đề tài luận án TS của mình.
Tinh thần của Laumon là tình thần khoa học thật sự, chính nhờ phẩm chất đạo đức khoa học tốt đẹp của ông mà tạo nên được thành quả của NBC. Bởi nếu NBC không có vi thầy này hay chỉ tự bương chãi, tự bơi trong biền khoa học cũng chưa chắc gì.
Điều đó cho thấy mọi ý nghĩa khác trong khoa học xã hội hay trong chiến lược và yêu cầu lãnh đạo xã hội, lãnh đạo đất nước cũng giống vậy.
Tức kết quả và năng lực hay tài năng chỉ phát huy được dó sự quyết định bởi "nguồn" của nó. Chỉ có những nguồn trong sáng, vĩ đại thật sự, có ý nghĩa và lý tưởng tốt đẹp thật mới hi vọng tạo ra tiến trình và kết quả tương ứng.
Chỉ trí tuệ và đạo đức chân chính mới tạo ra trí tuệ và đạo đức chân chính cũng như các kết quả chân chính khác.
Một xã hội nào đó suốt trong cả gần thế kỷ chỉ đi theo con đường 'ý thức hệ mù quáng', tức không có sự kiểm định của khoa học, cốt lấy 'giai cấp' công nhân và nông dân làm nền tảng cho động lực phát triển xã hội thì còn đâu hiệu quả hay hiệu năng thật sự phát triển khách quan của đất nước đó nữa. Chỉ đối chiếu với mức kết quả phúc lợi xã hội, các tiêu chí quốc tế cho sự phát triển trên thế giới, thì việc xác định nó không đứng vào hạng gần áp chót thì mới là lạ.
Vậy trách nhiệm đó do đâu : giới trí thức, giới nông dân, giới công nhân, hay một thiểu số các cá nhân nào đó nắm quyền hành và nhân danh ý thức hệ, nhân danh công nhân và nông dân, trong khi họ chỉ đã hoàn toàn mù quáng theo 'ý thức hệ' hay không thật sự là những thứ đó ?
Giới trí thức bị khống chế trí tuệ của mình, cũng như những kẻ vì chủ quan hay vì các lợi ích riêng tư nào đó, lại đi khống chế giới trí thức khoa học nói chung, đều nhất thiết phải tự chịu trách nhiệm về điều đó cả.
Nói khác, chính các thứ 'chủ nghĩa nhân danh' mang đầy tính chất cảm tính lại tự nhận là 'đỉnh cao của trí tuệ loài người', từng khống chế trong một thời gian dài gần thế kỷ của quá khứ, và để thêm ra bao hệ luận như 'chủ nghĩa anh hùng', 'chủ nghĩa anh hùng cách mạng' v.v... và v.v... cũng như đi kèm theo đó là các hiện tượng "ca ngợi", "ngợi ca" của một số người, về một số người, đã trở thành và được coi như là "chiến lược" thiết yếu của toàn xã hội, thì làm gì mà chẳng đưa đến các kết quả nhãn tiền như vậy. Các đến đài kỷ niệm, bảo tàng ... mọc lên nhan nhãn, con người chỉ sống trong khẩu hiệu, cảm tính, hoan hô, ca ngợi ... là chính thì có đâu những thành quả xã hội lịch sử đích thực được. Trong suốt khoảng thời gian đăng đẵng ấy, "văn nghệ sĩ" và văn chương chữ nghĩa nói chung cũng không đi ra ngoài cái quán tính nghiệt ngã kia, tức chỉ nhằm "ca ngợi" và tâng bốc nhau là "anh hùng", thì thử hỏi ý nghĩa văn học đích thực của một đất nước, một xã hội, sau trăm năm nữa sẽ còn lại những gì hay chỉ là những con số không to tướng.
Tất cả mọi trách nhiệm và hậu quả này là do đâu, nếu không phải do từ "nguồn" của nó. Và nguồn này là gì thì ai cũng biết rồi, biết mà không muốn nối ra, không tự nói ra hay không thể tự nói ra, hoặc như trên kia phần nào đã nói.
Đấy chính là bài toán chiến lược về khoa học xã hội, cũng gần giống như bài toán chiến lược trong toán học hay trong khoa học tự nhiên nói chung mà NBC đã có cơ hội góp phần giải quyết.
Chỉ tiếc rằng trong Khoa học xã hội, chính Trần Đức Thảo từng nổi tiếng một thời mà thực chất chỉ là một trí thức hay một nhà triết học dởm. Trần Đức Thảo chỉ là hệ lụy, là nạn nhân, hay đúng tác nhân thật sự của một đầu óc thấp kém, không có thực chất và tầm nhìn khoa học và triết học thật sự ? Điều này cứ để mọi người và lịch sử khách quan lý giải.
Bởi vậy, ý nghĩa của lãnh đạo xã hội phải là sự sáng tạo, nhằm vào mũi nhọn chiến lược của thời đại, là sự xông xáo vào cái khó, giống như NBC đã làm, và có thầy mớm ý và hướng dẫn; trong toán học, khoa học tự nhiên, khoa học nói chung, và kể cả trong hoạt động đời thường của lịch sử xã hội cũng vậy.
Có đâu cái "chủ nghĩa quần chúng" thường tình, rập khuôn nhất nhất, sống lâu lên lão, cứ đường xưa lối cũ mà bò đi hạch đụi, như kiểu lão kim quy già lụ khụ, sắp hàng dọc tiến lên của riêng một nhóm người v.v... và v.v... thì cả trăm năm thậm chí ngàn năm cũng không thể bằng con thỏ nhỏ ... chỉ chạy đi trong thoáng chốc ...
Còn buồn cười nữa là có người thấy NBC tưng bừng nhận huy chương Fields lại nghĩ ngay đến việc đẩy mạnh và phát huy toán học. Nghĩ rằng đó như một của các giải pháp. Họ không hiểu toán học chỉ là một lãnh vực của tư duy trừu tượng, không thể nào tiêu biểu hay thay thế hết được cho các tư duy xã hội hoặc trừu tượng khác nhau khác nữa. Quả là thiển cận hay bé cái lầm.
Nhưng mà thôi .... chuyện nhỏ không nên nói dài, và cũng chẳng cần phải nói dài.
Vấn đề chính là từ một chuyện nhỏ để suy ra chuyện lớn khác.
Các chuyện lớn khác đó là chiến lược phát triển quốc gia, xã hội, không phải chỉ là những chuyên "tiểu sự" lối thôn trang, hoặc kiểu "trẻ thơ thực tiển", chỉ biết "làm theo", "học theo" như mọi người đều thấy, mà trái lại rất cần phải là một điều hết sức nghiêm túc, giống như các hậu quả thực tế của nó đã nói lên, cùng lịch sử khách quan của quá khứ cũng đã hoàn toàn chứng tỏ.
Tính cách chiến lược nghiêm túc hay kiểu trẻ thơ chì khác nhau ở trí lực hay cảm tính, ở tầm nhìn rộng khắp hay ở trì lực, ở sự tự do hay ở sự nô lệ về mặt ý thức, ở sự tự chủ hay ở trong sự bị buộc ràng, ở trong sự sáng suốt, thiện chí, hoặc ở trong sự thiển cận, quán tính, sự thiếu quả cảm và thiếu khách quan, ở trong mục tiêu nhân văn và con người tích cực, mục đích lớn rộng của dân tộc và đất nước, hay chỉ ở trong các quyền lợi hoặc lợi thế cá nhân hoặc tập thể đặc thù nào đó vốn đã do lịch sử ngẫu nhiên mang lại, thế thôi.
Nói cụ thể hơn, chỉ cần nhìn vào các chiến lược phát triển một quốc gia, các chính sách cùng phương thức đào tạo, giáo dục chính thức của nó nơi học đường các cấp, cũng như trong xã hội nói chung của nước đó, mà biết rõ được đất nước đã được khởi đi từ đâu, nguồn gốc đó là gì, thực trạng của nó thế nào, cũng như triển vọng và tương lai của nó sẽ ra sao, thật chẳng có gì xa xôi hay khó hiểu cả. Nên đây quả cũng chỉ là một sự gợi ý nhỏ cho những cái nhìn rộng lớn.
VÕ HƯNG THANH
-------------------------------
Bình luận của Lai Quang Nam
Ông Anh ui,
Chuyện của ông anh phải chẻ từng phân đoạn một họa may .
Ông anh viết :
1-Việc Ngô Bảo Châu nhận giải thường Fields chỉ là chuyện nhỏ. Điều nói lên tài năng toán học của NBC cũng nói lên tài năng trí tuệ của ngơời VN. Đây hoàn toàn không phải là tiền lệ hay sự đột biến duy nhất chỉ đến nay mới có.
2-Nhưng thật sự nếu không có Gerard Laumon cũng không thể có NBC được như âậy. Mà nhiều lắm cũng chỉ tới cỡ HCV Olympic là cùng.
Chính Laumon đã dẫn dắt NBC vào đúng với yêu cầu chiến lược của toán học hiện nay trong phạm vi của lý thuyết Nhóm Lie, đại số hình học chẳng hạn, để cho NBC giải được một hướng mũi nhọn của yếu cầu toán học hiện đại trong đề tài luận án TS của mình.
3--Tinh thần của Laumon là tình thần khoa học thật sự, chính nhờ phẩm chất đạo đức khoa học tốt đẹp của ông mà tạo nên được thành quả của NBC. Bởi nếu NBC không có vi thầy này hay chỉ tự bương chãi, tự bơi trong biền khoa học cũng chưa chắc gì.
Ý kiến lạiquangnam
I-
1-Đúng 100% ,đó là cái đầu của người Tây Phương.
II
Trường hợp giải bài toán thế kỷ không phải ai ai cũng làm được, nó vượt lên tầm của PhD hay của Docteur d’état xa lắm. Đó là công việc của một tài năng xuất chúng .
III
2- Làm thầy giáo sung sướng nhất là chọn được đứa học trò thông minh và nó sẽ tiếp tục đi theo con đường của mình , và hạnh phúc nhất của người học trò là có vị thầy nổi tiếng mà mình “ thần tượng” cho mình làm học trò. Điều đáng tiếc là NBC không có một lời nói gì về người thầy của mình trong ngày nhận giải.
3-Xưa nay khi hướng dẫn đề tài khoa học ở cấp tiến sĩ quốc gia , thì giáo sư phải là người có kinh nghiệm và từng đi dự nhiều cuộc họp ở đẳng cấp thế giới để từ đó biết hướng đi mà mình sẽ hướng dân học trò mình để đạt đến mục tiêu , đích nhắm là giải nobel và trong toán là giải Field . Các giáo sư ở tầm này Việt
Một môi trường học tập như thế , nhà nước này bó tay thôi .Trường hợp của Hoàng Tụy cũng có hướng từ trường phái liên xô mà ra lúc ban đầu , thế nên tụi tôi hay nói, ngu xuẩn nhất là xin làm thèse tiến sĩ khoa học tại Việt Nam , vừa rất lâu ( do thầy dốt , do thiếu thầy, thiếu môi trường ) khiến sinh viên vừa phung phí thời gian vừa phung phí nội lực ,thế nên các SV , người muốn theo đuổi mục tiêu này trước tiên phải thông thạo ngoại ngữ (đời hỏi 1 ) ( tiền cha mẹ ), tham gia bài viết trên các tạp chí khoa học nổi tiếng để từ đó truy tìm học bổng . NBC đủ các điều kiện này ,do có sự vận động hành lang của bố mẹ (đang là người có chức có quyền, giỏi bọc lót cho con vào đội chuyên toán gà chọi), do sinh ra trong gia đình có chức có quyền, có điều kiện tiếp cận tốt hơn các con nhà nghèo rất nhiều .Muốn có một NBC thì cha mẹ phải có điều kiện ( 1) cha mẹ phải là người có học tương đối , cở tốt nghiệp đại học ,gia đình phải khá giả nếu không nói là giàu có ,trường hợp của NBC và TXT đều như vậy cả , còn dân nhà nghèo khi đeo đến tiến sĩ thì đã đuối rồi , khó có thêm cái mới ,nếu trên 25 tuổi .Thường thì trên 28 tuổi, họ chỉ còn siết bù loong lại những gì họ đã “ phát minh ,phát kiến “ lúc trẻ . Trường hợp SV tài hoa ,mà là người HK thì may mắn hơn bởi họ có thể tìm đến nhưng nguồn vay khác từ chính phủ từ các “foundation” . Việt nam , trong nước thì người càng giàu càng tệ về tấm lòng , nhất là thời buổi bây giờ.
Vậy : tạo ra một NBC không dễ ,nếu như không có đủ ba điều kiện, gia đình giàu có ,bản thân là một tài hoa ,và môi trường giáo dục thật tốt môi trường có nhiều người thầy tử tế.
Ví dụ tại xứ mình , ngay cả giáo sư tiến sĩ sinh vật của Việt nam hiện nay như Nguyễn Lân Dũng cũng chỉ là một anh phó tiến sĩ được đôn lên , tuồng như ông (?) là người du nhập ốc bưu vàng vào Việt Nam để cải thiện thực phẩm giàu protein cho nhân dân thì phải , ai có khả năng thì kiểm chứng lại. Xin gõ cụm từ khóa “tiến sĩ dõm tại việt nam “ (1) thì các vị biết ngay mà , đọc qua bằng cấp của các giáo su hiệu trưởng đại học này là biết ngay mà ,nói vậy thì làm gì có NBC .
Anh tìm đọc trong giới toán anh sẽ thấy , người Việt hiện nay trong lãnh vực toán được truy cập và nhắc nhiều nhất trong các bài viết , các bài khảo cứu lại là giáo sư HUỲNH HUYNH (2) , nay đang là giáo sư tại Canada về toán thống kê, HH về nước khoảng năm 1970,72 gì đó dạy toán tại ĐHKHSG. Giáo sư HH ngày nay thì nổi tiếng hơn gs ĐĐA và bỏ xa GS NĐN nhiều, tuy cả hai vị đều là tiến sĩ cả , một học ở Mỹ, một học ở pháp .
Nghành toán thống kê là ngành toán rất cần cho các bộ môn khác , nay Việt
Giới học giỏi của Việt Nam thường nói chuyện trên trời , nói cho ngay, cả nước ta ăn nước mắm, nói nước mắm là món quốc hồn quốc túy, vậy mà có quy trình nào làm nước mắm của Việt Nam ra hồn chăng, nước mắm Việt Nam hôi rình, cũng thì một chai nước mắm mà CHINFU (của ba tàu ) hay KNOR ( Hoa Kỳ) mở nắp chai ra nghe nhẹ mùi hơn nước mắm truyền thống của ta.
Nói chung, các ông anh nghe đừng buồn, trí thức trong nước nay rất “nặng mùi” do nói chuyện trên trời. Trong khi dưới đất thì nội cái nước mắm làm cũng chẳng ra đám ôn gì , hiện nay nói chuyện đóng tàu, làm bom nguyên tử nữa sao nghe mà muốn …” mít đặc “ quá chừng!
Lần sau bàn tiếp các phần còn lại của anh
Thân ái
Quê người
Lai Quang Nam
.
GHI CHÚ :
(1) Tạp chí Giáo sư Dỏm Việt Nam (Journal of Incompetent Professors in Vietnam)
http://www.talawas.org/?p=22706
(2) Vài đóng góp quan trọng của người Việt trong khoa thống kê
.
.
.
No comments:
Post a Comment