Phía sau thỏa thuận
hợp tác năng lượng hạt nhân Việt Nam - Nga
BBC News Tiếng Việt
16
tháng 1 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cgkjx15dzpjo
Việt
Nam và Nga đã ký một thỏa thuận vào thứ Ba (14/1) nhằm tăng cường hợp tác về
năng lượng hạt nhân trong chuyến thăm Hà Nội kéo dài hai ngày của Thủ tướng Nga
Mikhail Mishustin.
Thủ
tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin tham dự lễ
đón tại Phủ Chủ tịch ở Hà Nội vào ngày 14/1/2025
Ông
Mishustin đã có cuộc hội đàm song phương với người đồng cấp Việt Nam Phạm Minh
Chính. Trong cuộc gặp, ông Mishustin đã nhấn mạnh mối quan hệ đối tác chặt chẽ
giữa hai quốc gia.
"Việt
Nam là đối tác quan trọng của Nga tại Đông Nam Á", Mishustin cho biết.
"Hôm nay, chúng tôi có kế hoạch thảo luận với các bạn về một kế hoạch toàn
diện về hợp tác giữa Nga và Việt Nam, kéo dài đến năm 2030".
Tuy
vậy, nội dung chi tiết của bản thỏa thuận không được tiết lộ.
Quảng
cáo
Thông
cáo chung của hai nước do truyền thông Việt Nam đăng tải chỉ đề cập ngắn gọn về
điện hạt nhân:
"Hai
bên sẽ tiếp tục hợp tác trong triển khai dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu
khoa học công nghệ hạt nhân tại Việt Nam. Nga sẵn sàng tham gia xây dựng ngành
công nghiệp điện hạt nhân quốc gia của Việt Nam."
Tuy
nhiên, trang The Moscow Times của Nga cho hay Nga và Việt Nam đã ký kết thỏa
thuận năng lượng hạt nhân trong dịp này.
Theo
một văn bản chung liệt kê các thỏa thuận hợp tác đã ký giữa hai bên, Rosatom, tập
đoàn năng lượng nguyên tử nhà nước của Nga, và Tập đoàn điện lực Việt Nam đã nhất
trí tăng cường hợp tác trong lĩnh vực hạt nhân.
Thủ
tướng Việt Nam Phạm Minh Chính (phải) và Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin (trái)
bắt tay nhau trong lễ ký kết tại Văn phòng Chính phủ tại Hà Nội vào ngày
14/1/2025
Lễ
ký kết diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang tìm cách khôi phục lại chương trình
điện hạt nhân nhằm giải bài toán thiếu năng lượng cũng như nhắm đến mục tiêu đạt
mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Hồi
năm 2009, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được Quốc hội phê duyệt lần đầu với tổng
công suất 4.000 MW, chia thành 2 nhà máy tại Ninh Thuận trên diện tích 1.642
ha.
Tuy
nhiên, đến năm 2016, Quốc hội ra nghị quyết tạm dừng dự án do chi phí tăng cao
và lo ngại về an toàn, sau sự cố nhà máy điện hạt nhân Fukushima của Nhật Bản.
Đến
ngày 30/11/2024, Quốc hội Việt Nam khóa XV, tại kỳ họp thứ 8, đã đồng ý tái khởi
động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận sau 8 năm đình hoãn.
Chính
phủ cũng đã nhanh chóng thành lập Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng Nhà máy điện hạt
nhân, do Thủ tướng làm Trưởng ban.
Trong
diễn biến mới nhất, sáng 15/1/2025, Phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo đã được
tổ chức dưới sự chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Trước
đó, vào hôm thứ Hai, ngày 13/1, ông Alexey Likhachev, Tổng giám đốc Rosatom, tập
đoàn về năng lượng hạt nhân của Nga, đã đến Hà Nội, bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Việt
Nam xây dựng các nhà máy điện hạt nhân và trung tâm nghiên cứu, cũng như chia sẻ
và bản địa hóa công nghệ hạt nhân của Nga, theo truyền thông nhà nước Việt Nam.
Ngoài
thỏa thuận năng lượng hạt nhân, Nga cũng đồng ý cung cấp cho Việt Nam một tàu
nghiên cứu khoa học để nghiên cứu biển.
Chuyến
thăm của Thủ tướng Mishustin là một điểm nhấn trong các nỗ lực của Nga nhằm
tăng cường quan hệ ở châu Á trong bối cảnh nước này bị cô lập trên trường quốc
tế sau cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào năm 2022.
Trước
đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đến Hà Nội vào tháng 6/2024, và lãnh đạo
hai nước khi đó cũng đã nhất trí xây dựng lộ trình cho một trung tâm khoa học
và công nghệ hạt nhân tại Việt Nam.
Việt
Nam và Nga đã duy trì quan hệ ngoại giao từ năm 1950 và là đồng minh thân thiết
kể từ thời Chiến tranh Lạnh.
Vì
sao Nga?
HÌNH : 5
quốc gia sản xuất nhiều điện hạt nhân nhất
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cgkjx15dzpjo
Nguồn:
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA)
Theo
đánh giá của một số nhà quan sát, Việt Nam có lý do nếu quyết định lựa chọn Nga
làm đối tác chính trong dự án điện hạt nhân của mình.
"Từ
những năm 1980, Nga đã giúp Việt Nam trong các hoạt động nghiên cứu hạt nhân.
Việt Nam đã gần đưa ra quyết định cuối cùng về việc xây dựng nhà máy điện hạt
nhân đầu tiên của mình ngay trước thảm
họa Fukushima, sau nhiều năm cân nhắc và thảo luận với Nga.
"Việt
Nam cũng đã gửi các học giả và kỹ sư đến Nga để đào tạo. Vì vậy, không có gì ngạc
nhiên khi Việt Nam vẫn coi Nga là một trong những đối tác tiềm năng về năng lượng
hạt nhân," Tiến sĩ Victor Nian, đồng chủ tịch sáng lập Trung tâm Năng lượng
và Tài nguyên Chiến lược, một viện nghiên cứu độc lập có trụ sở tại Singapore,
nói với BBC.
Trong
lịch sử, Nga đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Việt Nam vận hành lò phản
ứng hạt nhân tại Đà Lạt bằng cách cung cấp uranium làm giàu. Lò phản ứng Đà Lạt
sản xuất ra các đồng vị phóng xạ được sử dụng trong nghiên cứu y tế và nông
nghiệp.
Nga
cũng đã hỗ trợ đào tạo các chuyên gia Việt Nam để quản lý các nhà máy điện hạt
nhân.
Một số cột
mốc đáng chú ý:
Năm
2011,
một nhóm sinh viên Việt Nam đã bắt đầu khóa học sáu năm về công nghệ hạt nhân tại
Đại học Nghiên cứu Hạt nhân Quốc gia Nga. Hai mươi tám sinh viên đã tốt nghiệp
vào đầu năm 2017.
Nga
cung cấp cho Việt Nam khoản vay 500 triệu đô la để trang trải cho việc thành lập
Trung tâm Khoa học và Công nghệ Năng lượng Hạt nhân (CNEST) - được điều hành
chung bởi Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Tổng công ty Năng lượng Nguyên tử
Nhà nước Nga (Rosatom).
Năm
2012,
Rosatom đã đóng góp vào việc thành lập Trung tâm Thông tin Công nghiệp Hạt nhân
tại Đại học Bách khoa Hà Nội.
Năm
2014,
344 sinh viên Việt Nam đã được gửi đến Nga để bắt đầu các nghiên cứu liên quan
đến công nghệ hạt nhân. Đồng thời, 150 kỹ sư Việt Nam đã gia nhập lực lượng lao
động Nga để xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Rostov.
Năm
2019,
một Biên bản ghi nhớ đã được ký kết để khởi động việc thành lập CNEST trong đó
có khoản cung cấp lò phản ứng nghiên cứu VVR (làm mát bằng nước) công suất 15
MWT nhằm đào tạo cán bộ Việt Nam.
Tháng
6/2024, Việt
Nam và Nga ký biên bản ghi nhớ liên bộ khôi phục lại đề xuất đang bị
trì hoãn về việc xây dựng Trung tâm Khoa học và Công nghệ Năng lượng Hạt nhân
vào năm 2027.
Tổng
giám đốc Rosatom, ông Alexei Likhachev, đã gặp Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh
Chính để hoàn thiện biên bản ghi nhớ liên quan đến trung tâm này.
Theo
Giáo sư danh dự Carl Thayer từ Đại học New South Wales của Úc, Nga nắm giữ trữ
lượng uranium lớn nhất thế giới và có ngành công nghiệp chế biến hạt nhân trong
nước lớn nhất. Theo ước tính, Nga kiểm soát 44% công suất làm giàu uranium của
thế giới.
Năm
2022, Nga chiếm một nửa trong số tất cả các thỏa thuận thương mại liên quan đến
xây dựng, cung cấp nhiên liệu lò phản ứng, quản lý chất thải hạt nhân và dừng
hoạt động các lò phản ứng lỗi thời.
Bất
chấp lệnh trừng phạt của phương Tây sau cuộc xâm lược Ukraine của Nga, hiện Nga
đang tham gia vào hơn một phần ba hoạt động xây dựng lò phản ứng hạt nhân mới
trên thế giới, bao gồm cả ở các quốc gia như Bangladesh, Trung Quốc, Ai Cập, Ấn
Độ, Iran và các thành viên NATO là Slovakia và Thổ Nhĩ Kỳ.
"Những
yếu tố này kết hợp lại đưa Nga trở thành nước xuất khẩu lò phản ứng hạt nhân
hàng đầu thế giới," Giáo sư Carl Thayer nói với BBC. Ông nói thêm rằng
"Nga là lựa chọn đầu tiên hiển nhiên cho Việt Nam."
"Việt
Nam đang bắt đầu từ con số không và sẽ mua các lò phản ứng hạt nhân hiện đại kết
hợp công nghệ an toàn mới nhất. Nga và Việt Nam là đối tác chiến lược toàn diện
và sự phụ thuộc của Việt Nam vào Nga để cung cấp uranium làm giàu không phải là
vấn đề đáng lo ngại.
"Có
mức độ tin tưởng chính trị cao giữa Hà Nội và Moscow," Giáo sư Carl Thayer
nhận định.
Nhà
máy điện hạt nhân trên thế giới
Khoảng
65 lò phản ứng đang được xây dựng trên toàn thế giới. Khoảng 90 lò phản ứng
khác đang được lên kế hoạch, theo số liệu mới nhất của Hiệp hội Hạt nhân Thế giới.
Riêng
Nga đang xây dựng sáu nhà máy điện hạt nhân và có kế hoạch xây tiếp 14 nhà máy
nữa.
Hầu
hết các lò phản ứng đang được xây dựng hoặc lên kế hoạch đều ở Châu Á.
Số
lượng các nhà máy mới đi vào hoạt động trong những năm gần đây gần như đã cân bằng
với số các nhà máy cũ đã ngừng hoạt động. Trong 20 năm qua, 106 lò phản ứng đã
ngừng hoạt động khi 102 lò bắt đầu hoạt động.
Các
nước mới xây dựng và đang vận hành nhà máy điện hạt nhân
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cgkjx15dzpjo
Nguồn:
IAEA
-----------------------------
Tin
liên quan
·
Điện hạt nhân Việt
Nam: Chọn đối tác nào và vì sao?
25
tháng 11 năm 2024
·
Điện hạt nhân Việt
Nam: Để tránh mắc kẹt vào công nghệ của một nước
26
tháng 11 năm 2024
·
Có phải năng lượng
hạt nhân đang hồi sinh?
21
tháng 11 năm 2024
·
Lại sửa Quy hoạch
điện 8 - Gọt chân sao cho vừa giày?
3
tháng 1 năm 2025
·
Việt Nam tiếp tục
khủng hoảng điện do thủ tướng 'vội vàng'?
28
tháng 5 năm 2024
·
Việt Nam nhận 15 tỷ
USD để giảm điện than nhưng xây thêm nhà máy: Mỹ ‘sẽ giám sát chặt’
2
tháng 7 năm 2024
No comments:
Post a Comment