Bầu cử Mỹ: Những
tranh cãi về người nhập cư
Võ Ngọc Ánh
Gửi
cho BBC từ bang Washington, Mỹ
16
tháng 10 2024, 17:41 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cvglyrnpk41o
Nước
Mỹ được hình thành từ những người nhập cư. Cũng vì lẽ đó mà đây là quốc gia cởi
mở nhất với người nhập cư. Nhưng vấn đề này cũng đang gây chia rẽ.
Còn
chưa đầy ba tuần nữa là đến ngày bầu của tổng thống Mỹ. Chủ đề nhập cư ngày
càng trở nên nóng bỏng với đầy những câu chuyện, sự kiện được phổ biến và diễn
dịch không đúng.
Xoáy
vào nhập cư được xem là điểm mạnh của Đảng Cộng hòa và bất lợi cho Đảng Dân chủ
hiện nay.
Chuyện
ở công ty xây dựng
Hơn
5 năm trước, tôi vào làm việc trong một công ty ở lĩnh vực xây dựng được thành
lập từ năm 1957. Nhìn vào kỷ yếu, những hình ảnh lưu niệm ở phòng trưng bày về
quá trình phát triển của công ty, tôi thấy trong những năm đầu đa số nhân viên,
công nhân của công ty là người da trắng và số ít người da đen. Đến những năm
1990 thì trên các tấm hình có thêm những màu da, màu tóc khác. Và sau những năm
2000 thì người Mỹ trắng chỉ còn là thiểu số. Lúc tôi vào làm thì đa số nhân
viên của công ty là người đến từ các quốc gia Nam Mỹ. Vài người Mỹ trắng còn lại
chỉ làm ở bộ phận văn phòng, kỹ thuật và các giao dịch định giá bên ngoài.
Thời
Covid, công ty còn phải tuyển thêm nhân viên bộ phận văn phòng nói tiếng Tây
Ban Nha để truyền đạt những quy định về dịch bệnh cho nhân viên, bởi nhiều nhân
viên không thể nghe hoặc nói được tiếng Anh.
Tại
một công ty khác, tôi có một anh bạn đồng nghiệp người Mexico đến Mỹ từ 20 năm
trước. Ban đầu anh làm công nhân sửa chữa đường sắt, sau đó làm nghề chăm sóc
vườn và bây giờ là công nhân ngành xây dựng. Cha của anh vừa mất 6 tháng trước,
nhưng anh không trở về tiễn cha lần cuối. Anh cho biết nếu về thì không trở lại
Mỹ được, nên vẫn ở lại làm thêm ba bốn năm nữa rồi trở về cố hương hưởng già.
Diễn
đàn Nhập cư Quốc gia, một nhóm vận động phi lợi nhuận về nhập cư đóng tại
Washington DC, đã công bố một báo cáo hồi tháng trước cho biết có đến 30% lao động
làm việc trong lĩnh vực xây dựng là người nhập cư.
Một
báo cáo khác do Đại học bang Michigan (University of Michigan) công bố hồi
tháng 5/2024 cho thấy, ở lĩnh vực xây dựng, nước Mỹ phụ thuộc vào lao động nhập
cư, chiếm khoảng 20%, đặc biệt là lao động không có giấy tờ. Báo cáo này cũng
chỉ ra rằng 63% lao động xây dựng của thành phố New York là người nhập cư.
Trong số này có đến 40% là người không có giấy tờ. Bang Texas có một nửa số
công nhân xây dựng (ước tính là 400.000 người) không có giấy tờ. California,
bang đông dân nhất và giàu nhất nước Mỹ, trong một báo cáo khác cũng có tỷ lệ
tương tự.
Nghiên
cứu của Đại học Michigan còn cho thấy, lao động không có giấy tờ bị trả lương
thấp hơn 3 đô la mỗi giờ so với lao động sinh ra tại Mỹ trong cùng một vị trí
và kỹ năng. Cùng với đó, họ bị mất đi các phúc lợi trong công việc. Nhưng họ lại
không biết hoặc không dám đứng ra để đòi quyền lợi cho mình.
Không
chỉ trong lĩnh vực xây dựng, lao động nhập cư làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp
cũng đông không kém. Tôi đã vài lần đến các vùng trồng táo và cherry của bang
Washington ở Yakima và các vùng lân cận. Những công nhân trực tiếp làm việc
trong vườn mà tôi gặp đa số là người gốc Nam Mỹ.
·
Vì sao bang này quan
trọng bậc nhất trong cuộc bầu cử Mỹ?10 tháng 10 năm 2024
·
Bầu cử Mỹ: người Việt
vẫn chia rẽ sâu sắc vì Donald Trump3 tháng 10 năm 2024
·
Trump hay Harris? Người
Trung Quốc muốn gì từ cuộc bầu cử Mỹ 2024?14 tháng 10 năm 2024
Chợ
người
Tại
cửa hàng vật liệu xây dựng Home Depot ở phía nam thành phố Tacoma nơi tôi đang
sống rất dễ để tìm được một người làm. Ngay cổng vào luôn có hai hàng người đứng
hai bên vỉa hè bất kể trời nắng hay mưa, sáng hay chiều. Họ đứng đó, khi thấy
có người lái xe vào thì chạy ra vẫy tay, ra hiệu, môi mấp máy, chỉ vào người
như lời chào hỏi, có cần thuê họ không.
Chỉ
cần hạ kính xe, chạy chậm lại sẽ có nhiều người chạy theo. Sau đó là nói về
công việc, thỏa thuận giá cả, trong lúc này chức năng dịch thuật của Google
trên điện thoại trở nên vô cùng hữu dụng.
Những
con người này làm việc theo kiểu “thợ đụng”, từ phụ trên công trường xây dựng,
đến khuân vác, dọn dẹp vườn tược, nhà cửa… Đa số họ không có kỹ năng cao. Nhân
lực của chợ người này đến từ Mexico và các quốc gia ở Nam Mỹ hoặc Trung Mỹ.
Họ
đến đây từ các quốc gia khác nhau, dân tộc khác nhau, nhưng tôi thấy họ cùng
nói một ngôn ngữ và cũng chỉ nhận tiền mặt sau một ngày lao động.
Tình
cảnh của họ, theo cảm nhận của tôi, ngày nào có người thuê là may mắn. Ngày nào
chờ từ sáng đến chiều thì sự lo lắng còn hằn trên mặt khi màn đêm buông xuống.
Những
người ở cửa hàng Home Depot làm tôi liên tưởng tới những chợ người ở Hà Nội,
hay tại vùng Lạc Lâm, huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng mà tôi đã chứng kiến ngày
trước.
Ông
Trump sẽ trục xuất hết người nhập cư?
Ứng
cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa luôn đưa ra thông điệp trong suốt quá
trình tranh cử, nếu thắng ông sẽ trục xuất hết lao động bất hợp pháp này ra khỏi
nước Mỹ.
Theo
Viện Chính sách và Di cư (MPI), một tổ chức tư vấn độc lập có trụ sở tại
Washington DC, nước Mỹ đang có 11 triệu nhập cư bất hợp pháp. Con số này khớp với
con số do Pew Research Center, một trung tâm nghiên cứu uy tín hàng đầu của Mỹ,
đưa ra cùng thời điểm.
Tuy
nhiên, con số này thường bị ứng cử viên tổng thống của Hoa Kỳ nói vống lên, lúc
thì 15 triệu, lúc thì hơn 20 triệu người nhập cư bất hợp pháp. Ông Trump đưa ra
những con số này, vốn đã bị nhiều cơ quan uy tín kiểm chứng và xác định là
không đúng, để tạo ra nỗi sợ trong dân chúng nhằm giành lợi ích chính trị.
Cùng
với đó, ông thổi phồng tỷ lệ tội phạm ở người nhập cư bất hợp pháp.
Những
điều ông Trump nói trái ngược với công bố của cơ quan Nghiên cứu, Phát triển và
Đánh Giá (NIJ) của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ hồi năm 2022 cho thấy: Tại bang Texas, cửa
ngõ chính của nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ, dữ liệu của Sở An toàn Công cộng
Texas chỉ ra rằng người nhập cư không có giấy tờ bị bắt ít hơn một nửa so với
công dân được sinh ra Hoa Kỳ về tội bạo lực và ma túy, chỉ bằng một phần tư so
với công dân bản địa về tội phạm khác.
Ứng
cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa luôn đưa ra thông điệp trong suốt quá
trình tranh cử, nếu thắng ông sẽ trục xuất hết lao động bất hợp pháp này ra khỏi
nước Mỹ.
Vậy
liệu ông Trump có thể trục xuất được hết số lao động này không?
Trước
hết, cần phải có một khoản tiền khổng lồ, ước tính phải trên 300 tỷ USD để trục
xuất số di dân này, từ việc dựng lên các trung tâm tạm giữ, đến những chuyến
bay. Vấn đề kế tiếp là các quốc gia họ sinh ra có sẵn sàng nhận họ trở lại hay
không? Và nhân lực lao động ở đâu để thay thế số người bị trục xuất?
Nếu
việc trục xuất này được thực hiện theo cách nói của Donald Trump thì đó sẽ là sự
chà đạp lên lòng nhân đạo và quyền con người mà nước Mỹ không ngừng rao giảng.
Ông
Trump đòi trục xuất người nhập cư từ Nam Mỹ, châu Á, châu Phi,… nhưng ông lại mời
gọi người nhập cư da trắng từ Na Uy, Đan Mạch, Thụy Sĩ, các quốc gia châu Âu,
theo một tường thuật của báo New York Times hồi tháng 4/2024. Đây chính là một
điều mâu thuẫn trong lập trường của ông.
VIDEO
: https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cvglyrnpk41o
Tim Walz
vs JD Vance: Những điểm đáng chú ý trong tranh luận phó tổng thống Mỹ
Người
nhập cư đến Mỹ để ăn bám?
Đa
số lao động nhập cư làm các công việc nặng nhọc, hoặc có mức lương không cao…
những việc mà người sinh ra ở Mỹ không muốn làm.
Báo
cáo hằng tháng của Bộ Lao động Mỹ vẫn có người thất nghiệp, nhưng thực tế quan
sát của tôi thấy thông báo tuyển dụng khắp nơi, từ các trang tuyển dụng chuyên
nghiệp, đến trước cổng doanh nghiệp, dán trên xe; từ các hãng, xưởng trung
bình, đến công ty nhỏ hơn, tại các nhà hàng, trong các chợ…
Có
thể nói, đa số người tìm cách vào Mỹ hiện nay vì lý do kinh tế. Họ đến Mỹ để được
làm việc, từ đó có một cuộc sống tốt đẹp hơn chứ không phải để ăn bám. Vì thế họ
làm việc chăm chỉ để tạo dựng cuộc sống ổn định. Họ chấp nhập làm nhiều giờ,
làm thêm, với mức lương không cao. Và họ đã góp phần vào sự phát triển của nước
Mỹ.
Điều
này tôi thấy chính ở những người đồng bào của tôi tại tiểu bang Washington, nơi
có người Việt đông thứ ba ở Mỹ. Quan sát trong khoảng chục năm trở lại đây, tôi
thấy đa phần người Việt đến Mỹ gần như từ hai bàn tay trắng, nhưng ba đến bốn
năm sau, nhiều người đã mua được nhà, dù giá nhà trung bình ở khu vực tôi không
cao như ở California, nhưng lại không thấp như Texas.
Chưa
thấy con số thống kê chính thức với người Việt, nhưng quan sát tôi thấy tỷ lệ
người Việt sở hữu nhà riêng là khá cao so với mặt bằng chung dân Mỹ sở hữu nhà ở
mức khoảng 66%.
Nước
Mỹ và giấc mơ Mỹ vẫn là điểm đến của nhiều người, kể cả bằng con đường hợp pháp
lẫn bất hợp pháp.
Chỉ
khi nước Mỹ không còn dẫn đầu, rơi vào khủng hoảng kinh tế hoặc phân biệt chủng
tộc là hợp pháp thì người ta mới ngưng tìm cách vào Mỹ. Hoặc nước Mỹ phải có một
luật nhập cư mới nghiêm ngặt, rõ ràng hơn so với hiện nay.
---
Tác
giả Võ Ngọc Ánh hiện sinh sống tại bang Washington, Mỹ.
No comments:
Post a Comment