The Ẻconomist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên
dịch
https://nghiencuuquocte.org/2023/06/13/the-gioi-hom-nay-13-06-2023/
Điện
Kremlin cho biết đã
ký hợp đồng với Akhmat, một tổ chức bán quân sự của Chechnya, để đặt nhóm này
dưới sự kiểm soát của bộ quốc phòng. Thông báo được đưa ra một ngày sau khi
Yevgeny Prigozhin, người đứng đầu tập đoàn lính đánh thuê Wagner, tuyên bố lực
lượng của ông sẽ không ký một hợp đồng nào. Ông Prigozhin có mâu thuẫn với bộ
quốc phòng Nga, mà ông cáo buộc là kém năng lực. Trong khi đó, Ukraine tuyên bố
đã giải phóng ngôi làng thứ tư ở miền đông Donetsk.
Cựu thủ tướng
Ý Silvio Berlusconi qua đời ở tuổi 86 sau giai đoạn chiến đấu với bệnh bạch
cầu. Ông Berlusconi, một ông trùm truyền thông hào hoa, lãnh đạo bốn chính phủ
của đảng Forza Italia trung hữu từ năm 1994 đến năm 2011. Sự nghiệp của ông bị
rung chuyển bởi các vụ bê bối tình dục, cáo buộc tham nhũng và bị kết tội gian
lận thuế. Ông trở lại thượng viện Ý sau cuộc bầu cử quốc gia hồi tháng 9.
JPMorgan
Chase đồng ý trả 290
triệu đô la để giải quyết vụ kiện tập thể với một trong những nạn nhân của
Jeffrey Epstein, người cáo buộc ngân hàng thu lợi từ các hành vi lạm dụng của
Epstein. Ngân hàng Mỹ vẫn còn vụ kiện với cựu giám đốc điều hành Jes Staley và
chính phủ Quần đảo Virgin thuộc Mỹ. Tháng trước Deutsche Bank, nơi ông Epstein
cũng là khách hàng, đã đồng ý trả 75 triệu đô la để giải quyết một vụ kiện
tương tự.
UBS đặt ra các hạn chế nghiêm ngặt lên
Credit Suisse sau khi hoàn tất tiếp quản. Các hoạt động “lằn ranh đỏ” bị cấm
bao gồm lệnh cấm khách hàng mới từ các nước rủi ro cao như Nga. Những năm cuối
của Credit Suisse với tư cách là một ngân hàng độc lập chìm trong bê bối, mà một
báo cáo nội bộ nói là do “thái độ dửng dưng trước rủi ro.”
Báo cáo của
Liên Hợp Quốc cho thấy tình trạng bất bình đẳng giới không cải thiện mấy
trong thập niên qua. Gần 90% người dân ở các quốc gia được khảo sát (chiếm 85%
dân số toàn cầu) vẫn có “ít nhất một [hình thức] thành kiến” đối với phụ nữ. Nguyên
nhân là do chuẩn mực xã hội và đại dịch covid, khiến nhiều phụ nữ mất việc làm.
Andreessen
Horowitz, một công ty
đầu tư mạo hiểm của Mỹ, sẽ mở văn phòng quốc tế đầu tiên tại London. Chi nhánh
mới sẽ tập trung vào các công ty khởi nghiệp về tiền điện tử và chuỗi khối.
Công ty tin rằng chính phủ Anh cởi mở hơn đối với tiền điện tử. Các cơ quan quản
lý ở Mỹ gần đây đã siết chặt quy định với các công ty tiền điện tử lớn.
Radio
New Zealand đã đình
chỉ một nhân viên khi điều tra về vụ chỉnh sửa bản tin để đưa vào các tường thuật
ủng hộ Nga về cuộc chiến ở Ukraine. RNZ đã xác định được ít nhất 16 báo cáo từ
các hãng thông tấn bao gồm cả Reuters bị chỉnh sửa với các đoạn nhắc đến các cuộc
đảo chính do Mỹ hậu thuẫn và “những phần tử tân Quốc xã” ở Ukraine. Giám đốc điều
hành của đài gọi những đoạn viết lại là “rác rưởi ủng hộ Kremlin.”
Con số
trong ngày: 9.000, là
số công ty Trung Quốc bị phương Tây trừng phạt.
TIÊU ĐIỂM
Ông
Trump ra trình diện toà ở Florida
Vào thứ Ba
này Donald Trump, cựu tổng thống Mỹ duy nhất từng bị truy tố hình sự, sẽ ghi
thêm một kỷ lục. Khi ra trình diện tại Tòa án Wilkie D. Ferguson Jr. ở Miami,
ông sẽ là tổng thống duy nhất bị buộc tội tại tòa án liên bang — có thể là bởi
một thẩm phán do chính ông bổ nhiệm. Ông Trump bị cáo buộc 37 trọng tội vì xử
lý sai các tài liệu mật (ví dụ như cất giữ chúng trong phòng khiêu vũ ở khu nghỉ
dưỡng Mar-a-Lago) và cản trở cuộc điều tra của chính quyền liên bang. Ông Trump
phản đối bản cáo trạng. Cuối tuần qua, ông cảnh báo với những người ủng hộ mình
là các quan chức liên bang đang “săn lùng bạn.”
Nhiều khả
năng khu vực xung quanh sẽ bị mất an ninh: tổ Proud Boys địa phương, một nhóm
theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng, sẽ tổ chức tuần hành bên ngoài tòa án.
Phiên tòa buộc tội ông Trump ở hạ Manhattan hồi tháng 4 dù hỗn loạn nhưng tương
đối yên bình. Các cơ quan an ninh hy vọng điều tương tự ở Miami.
Châu
Âu sắp có luật AI đầu tiên trên thế giới
Vào thứ
Ba, Nghị viện châu Âu sẽ thảo luận, và sau đó một ngày sẽ bỏ phiếu, về bộ luật
đầu tiên trên thế giới để điều chỉnh trí tuệ nhân tạo, mang tên Đạo luật AI. Các nhà
lập pháp muốn đặt ra luật cho AI dựa trên tác hại mà chúng có thể gây ra, chẳng
hạn như bắt buộc đánh giá tác động đối với những hệ thống rủi ro nhất. Dự luật
có thể sẽ chưa có hiệu lực hoàn toàn cho đến năm 2025. Các bộ phận khác nhau
trong bộ máy của EU cần thống nhất về phiên bản cuối cùng.
Tuy nhiên,
các công ty công nghệ có thể sẽ phải tuân thủ các phần của luật từ trước khi nó
có hiệu lực hoàn toàn. Các quy tắc này cũng được cho là sẽ ảnh hưởng đến “Bộ
quy tắc ứng xử” chung về công nghệ mà EU và Mỹ công bố vào cuối tháng 5. Một hy
vọng khác là đạo luật này sẽ làm thay đổi cuộc tranh luận về luật AI trong nhóm
các nước giàu G7, bao gồm cả Anh, Canada và Nhật Bản. Nếu mọi thứ diễn ra theo
đúng kế hoạch — một chữ “nếu” lớn — đây sẽ là lần đầu tiên chính sách đi trước
công nghệ.
Fed
chuẩn bị họp bàn lãi suất
Lạm phát ở
Mỹ vẫn cao một cách khó chịu. Các số liệu được công bố vào thứ Ba dự kiến cho
thấy lạm phát lõi — trong đó không tính chi phí năng lượng và thực phẩm — đã
tăng 0,4% trong tháng 5 so với tháng 4. Bấy nhiêu đương với tỷ lệ năm gần 5%,
cao hơn gấp đôi mục tiêu của Fed. Trong khi đó lạm phát tiêu đề có thể chậm lại,
phần lớn là nhờ giá năng lượng giảm.
Dữ liệu lạm
phát đến đúng vào lúc Fed chuẩn bị họp hai ngày. Họ sẽ công bố một quyết định về
lãi suất vào thứ Tư. Thông thường, lạm phát cao sẽ buộc ngân hàng phải tăng lãi
suất trở lại. Nhưng nhiều nhà phân tích cho rằng nền kinh tế vẫn chưa thấm được
hết tác động của thắt chặt trong năm qua, và rằng lãi suất đã đủ cao. Do đó,
Fed có thể sẽ chọn một giải pháp ở giữa: không tăng lãi suất, nhưng thông báo
có thể tiếp tục tăng trong tháng tới nếu lạm phát vẫn cao.
Trung
Quốc gia tăng ảnh hưởng ở Mỹ Latinh
Vào thứ
Ba, tổng thống Honduras Xiomara Castro sẽ khép lại chuyến thăm cấp nhà nước kéo
dài sáu ngày tới Trung Quốc, chuyến thăm đầu tiên của bà kể từ khi hai nước thiết
lập quan hệ ngoại giao hồi tháng 3. Nó diễn ra sau khi chính phủ của bà từ bỏ
quan hệ với Đài Loan, hòn đảo tự trị bị Trung Quốc tuyên bố chủ quyền. Bà
Castro đã tham dự lễ khai trương đại sứ quán Honduras tại Bắc Kinh và yêu cầu
cho nước bà gia nhập Ngân hàng Phát triển Mới, một ngân hàng có trụ sở tại Thượng
Hải được lập ra bởi BRICS, một khối các nền kinh tế lớn mới nổi.
Sự cởi mở
ngày càng tăng của Mỹ Latin đối với Trung Quốc đang gây báo động ở Washington.
Đầu tư từ Trung Quốc không quan tâm nhiều đến các quy định môi trường hay lao động,
và lợi ích kinh tế đang dần phát triển thành các mối quan hệ an ninh. Tuần trước
đã xuất hiện báo cáo cho thấy Cuba đồng ý cho Trung Quốc đặt một căn cứ gián điệp.
Các quan chức Mỹ và Cuba phủ nhận câu chuyện, nhưng New York Times sau
đó cho rằng một căn cứ như vậy đã tồn tại từ năm 2019, trích dẫn một nguồn tin
giấu tên trong chính quyền Biden. Dù sự thật là gì, nhiều nhà phân tích cho rằng
các báo cáo là tiếng chuông báo động cho những điều sắp xảy ra trong khu vực.
Triển
vọng chính trường Ý sau Berlusconi
Sau cái chết
hôm thứ Hai của Silvio Berlusconi, nhân vật chủ chốt của chính trường Ý trong gần
30 năm qua, các chính trị gia sẽ bắt đầu tìm hiểu xem sự vắng mặt của ông có ý
nghĩa gì. Một hậu quả có thể là xích mích trong liên minh cánh hữu của thủ tướng
Giorgia Meloni, vốn có Forza Italia, đảng do ông Berlusconi thành lập và lãnh đạo.
Mặc dù chỉ đạt số phiếu quanh mức 7%, Forza có đủ số hạ nghị sĩ và thượng nghị
sĩ cần thiết để giúp chính phủ kiểm soát quốc hội.
Ông
Berlusconi nhiều lần chần chừ trong việc chỉ định người kế nhiệm. Một ứng viên
rõ ràng là ngoại trưởng Antonio Tajani, người từng là ủy viên EU và chủ tịch
Nghị viện châu Âu. Nhưng năm ngoái, ông Berlusconi đã làm phức tạp thêm vấn đề
bằng một “cuộc hôn nhân tượng trưng” (trao nhẫn nhưng không có hiệu lực pháp
lý) với Marta Fascina, một nhà lập pháp trẻ của Forza. Kể từ đó, bà đã tìm cách
giành quyền kiểm soát đảng. Nếu không có nhà lãnh đạo lôi cuốn Berlusconi,
Forza có thể tan rã. Các nghị sĩ của họ hoàn toàn có thể bị các đảng khác trong
liên minh giành mất.
No comments:
Post a Comment