Liệu Trump có trở lại
Tòa Bạch Ốc?
Joseph S. Nye, Jr.
16/06/2023
https://vietbao.com/a316070/lieu-trump-co-tro-lai-toa-bach-oc-
Lời người
dịch: Theo kết
quả của các cuộc thăm dò gần đây về cuộc bầu cử sơ bộ cho thấy, cựu Tổng thống
Trump vẫn đứng đầu với hơn 52.1% phiếu bầu, Thống đốc Florida Ron DeSantis chiếm
vị trí thứ hai với khoảng 22.9%, cựu Phó Tổng thống Pence và cựu Đại sứ Mỹ tại
Liên Hiệp Quốc Nikki Haley đang ở vị trí thứ ba với khoảng từ 4-5%. Các ứng cử
viên khác đang bắt đầu vận động gồm có cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie,
Thượng nghị sĩ Tim Scott, cựu Thống đốc Arkansas Asa Hutchinson và doanh nhân
ngành dược phẩm sinh học Vivek Ramaswamy.
Ngược lại
với dự đoán này, giới hoạch định sách lược về bầu cử của Đảng Dân chủ có những
nhận định khác hơn. Từ nay cho đến ngày bầu cử, Trump còn phải lo đối phó với
khoảng 17 vụ tranh tụng trước tòa và nhiều vụ điều tra hình sự khác. Hai phán
quyết trong vụ kiện liên quan đến tài tử Stormy Daniels và nhà báo E. Jean
Carroll làm cho uy tín cá nhân Trump xuống thấp đến độ có thể không còn được đảng
Cộng hòa đề cử; nhưng cho dù nếu có, ông cũng không thể đánh bại được Tổng thống
Biden.
Nhưng Tổng
thống Joe Biden cũng sẽ không vì thế mà lạc quan hơn về triển vọng thắng cử, vì
hiện nay ông chỉ còn khoảng 41%, dân chúng ủng hộ, tức gần như là mức thấp nhất
kể từ khi ông nắm quyền.
Với việc
ban hành hai đạo luật Inflation Reduction Act và CHIPS and Science Act, Biden
đã mang lại một niềm tin mới cho dân chúng trong việc chống lạm phát, biến đổi
khí hậu và đầu tư sau trận đại dịch. Dù nền kinh tế Mỹ đã bắt đầu đi đúng hướng,
nhưng mối quan tâm lớn hiện nay của dân chúng là mức lạm phát còn tương đối
cao, gây ảnh hưởng trực tiếp đến các chi phí trong việc mượn nợ mua nhà và xe
hơi. Ngân Hàng Trung Ương Mỹ đang cố kiểm soát tình hình, nhưng không có
gì bảo đảm cho tương lai đất nước ổn định và khởi sắc.
Bài
viết sau đây, tác giả Joseph S. Nye, Jr. chỉ thảo luận đến chính sách đối ngoại
của Hoa Kỳ nếu Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1 năm 2025. Thời gian sắp tới,
chính trường Mỹ sẽ sôi động hơn với nhiều tranh luận và còn gây nhiều ngạc
nhiên. Do đó, các kết quả thăm dò hay nhận định trong bước đầu này sẽ còn nhiều
thay đổi. Sau đây là bản dịch.
https://vietbao.com/images/file/WCxVqChu2wgBADpd/w800/gettyimages-1497711008.jpg
PALM
BEACH, FLORIDA - NGÀY 11 THÁNG 6: Những người ủng hộ cựu Tổng thống Donald
Trump tập trung gần dinh thự ở Mar-A-Lago của ông sau khi ông bị truy tố về một
loạt cáo buộc mới liên quan đến việc xử lý sai các tài liệu mật vào ngày 11
tháng 6 năm 2023 tại Palm Beach, Florida . Trump dự kiến sẽ hầu tòa tại Miami
vào thứ Ba. (Ảnh của Scott Olson/Getty Images)
***
Nhiệm kỳ tổng
thống lần thứ hai của Donald Trump có ý nghĩa gì đối với chính sách đối ngoại của
Mỹ và thế giới? Mặc dù bản thân ông không thể tiên đoán, nhiệm kỳ đầu tiên và
hành vi của ông kể từ khi thất cử hồi năm 2020 đem lại nhiều manh mối, nhưng
không có chứng cứ nào trong số đó sẽ gây thoải mái cho các đồng minh của Mỹ.
Khi cuộc vận
động sơ bộ cho việc tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024 bắt đầu, cuộc thi chung quyết
có nhiều khả năng nhất là trận tái đấu giữa Tổng thống Joe Biden và Donald
Trump. Đánh giá dựa theo lộ trình bầu cử năm 2020, Biden sẽ có vị trí tốt để thắng
cử. Nhưng nền chính trị Mỹ thì không thể tiên đoán, và các ngạc nhiên trong vấn
đề y tế, pháp lý hoặc kinh tế có thể làm thay đổi triển vọng. Do đó, nhiều thân
hữu ở nước ngoài đã hỏi tôi điều gì sẽ xảy ra với chính sách đối ngoại của Mỹ nếu
Trump trở lại Nhà Trắng.
Câu hỏi phức
tạp bởi vì thực tế bản thân ông Trump là người không thể tiên đoán. Nhiệm kỳ tổng
thống là nhiệm sở chính trị đầu tiên của ông, và kinh nghiệm nền tảng của ông
biến ông ta thành một loại phong cách chính trị cực kỳ độc đáo. Thành công của
Trump với tư cách là một tài tử trong chương trình truyền hình thực tế có nghĩa
là Trump luôn tập trung vào việc giữ sự chú ý của ống kính thu hình, thường bằng
những tuyên bố đao to búa lớn hơn là sự thật và bằng cách phá vỡ các chuẩn mực
thông thường của hành vi.
Bằng trực
giác Trump có thể huy động sự bất mãn qua cách chỉ trích những hậu quả bất công
trong kinh tế của nền thương mại toàn cầu và gây ra sự phẫn nộ về tình trạng nhập
cư và thay đổi văn hóa, đặc biệt là ở giới trung niên da trắng không có trình độ
đại học. Với một loạt các tuyên bố liên tục mang màu sắc dân tộc, dân tuý và bảo
hộ, ông đã tạo được cho mình những bài tường thuật thường xuyên của các phương
tiện truyền thông.
Trở lại
năm 2016, nhiều người kỳ vọng rằng Trump sẽ chuyển đến tâm điểm để mở rộng sức
thu hút chính trị, như hầu hết các chính trị gia bình thường sẽ làm. Nhưng thay
vào đó, ông ta tiếp tục giao lưu với nhóm cử tri trung thành mà ông đã sử dụng
nó như một đòn bẩy mạnh để chống trả bất kỳ một thành viên quốc hội nào trong đảng
dám chỉ trích hoặc gây mâu thuẫn với ông ta. Những đảng viên Cộng hòa công khai
phản đối ông có xu hướng thua cuộc bầu cử sơ bộ trước những đối thủ được ông ủng
hộ. Kết quả là Trump đã thiết lập quyền kiểm soát gần như hoàn toàn trong đảng
Cộng hòa. Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử năm 2020, lời kêu gọi của ông đối với
phe cực hữu có thể đã khiến ông mất đi sự ủng hộ của một số đảng viên Cộng hòa
ôn hòa và thành phần độc lập ở các tiểu bang dao động quan trọng.
Trump là tổng
thống khác biệt so với tất cả những vị tiền nhiệm. Ông thường công bố các chính
sách mới quan trọng (hoặc sa thải các nhân viên nội các) trên Twitter, và dường
như theo ý thích bất chợt. Do đó, những thay đổi thường xuyên trong thành phần
nhân sự hàng đầu và các thông điệp về chính sách đầy mâu thuẫn là đặc trưng về
chính quyền của ông, trong đó có việc tổng thống cắt giảm các quan chức cao cấp
của mình. Tuy nhiên, những gì ông làm mất đoàn kết về mặt tổ chức được bù đắp bằng
sự chủ động gần như hoàn tòan trong chương trình nghị sự. Tính cách bất khả
tiên đoán là một trong những công cụ chính trị mạnh nhất của Trump.
Trong khi
Trump có quan điểm chính trị sâu sắc, chúng là chiết trung, hơn là theo truyền
thống của đảng Cộng hòa. Từ lâu, Trump đã bày tỏ quan điểm về bảo hộ mậu dịch
và chuyển sự phẫn nộ theo tinh thần dân tộc bằng cách cáo buộc các đồng minh của
Mỹ là đang trục lợi. Trump đã công khai thách thức sự đồng thuận sau năm 1945 về
trật tự quốc tế tự do và tuyên bố rằng khối NATO đã lỗi thời, khiến cho John
Bolton, một trong những cựu cố vấn an ninh quốc gia của ông lo âu rằng, Trump sẽ
rút Mỹ ra khỏi liên minh nếu tái đắc cử. Về phần mình, gần đây, Trump hứa sẽ “hoàn
tất tiến trình mà chúng ta đã bắt đầu dưới thời tôi cầm quyền là đánh giá lại một
cách cơ bản về mục đích của khối NATO“.
Là tổng thống,
Trump đã rút khỏi thỏa thuận về biến đổi khí hậu tại Paris và từ bỏ Hiệp định Đối
tác xuyên Thái Bình Dương mà Tổng thống Barack Obama đã đàm phán. Ông làm suy yếu
Tổ chức Thương mại Thế giới; áp thuế nhập khẩu thép và nhôm từ các đồng minh;
phát động chiến tranh thương mại chống lại Trung Quốc; rút khỏi thỏa thuận hạt
nhân với Iran; chỉ trích khối G7; và ca ngợi các nhà lãnh đạo độc tài với các
thành tích nổi tiếng về vi phạm nhân quyền. Ông nhẹ nhàng một cách đặc biệt
trong quan hệ với Tổng thống Nga Vladimir Putin và hoài nghi về sự ủng hộ của Mỹ
đối với Ukraine.
Các cuộc
thăm dò cho thấy, quyền lực mềm của Mỹ đã suy giảm đáng kể trong những năm
Trump cầm quyển. Mặc dù các dòng tweet có thể giúp cho ông thiết lập một chương
trình nghị sự trong toàn cầu, giọng điệu và nội dung của chúng cũng có thể xúc
phạm các quốc gia khác. Trump rất ít quan tâm đến các vấn đề nhân quyền, và các
bài phát biểu của ông đã thu hẹp các nguyên tắc dân chủ mà từ tổng thống Jimmy
Carter và Ronald Reagan đã áp dụng. Ngay cả giới chỉ trích hoan nghênh Trump
trong lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc cũng đổ lỗi cho ông vì đã
không hợp tác với các đồng minh để đáp trả hành vi của Trung Quốc. Hơn nữa,
Trump đã cắt giảm những lợi thế mà Mỹ từ lâu đã tận hưởng như một ảnh hưởng
hàng đầu trong các thể chế toàn cầu.
Chúng ta
hãy nhớ lại trước cuộc bầu cử năm 2016, có 50 cựu quan chức an ninh quốc gia của
đảng Cộng hòa đã ký một bảng tuyên bố cảnh báo rằng: “Một vị Tổng thống phải
có kỷ luật, kiểm soát các cảm xúc và chỉ hành động sau khi suy nghĩ và cân nhắc
cẩn thận… Trump không có những phẩm chất quan trọng này. Ông ta
không khuyến khích những quan điểm trái chiều. Trump thiếu tự chủ và hành động
bốc đồng. Trump không thể chịu đựng được những lời chỉ trích về cá nhân. Trump
đã báo động cho các đồng minh thân cận nhất của chúng ta bằng hành vi thất thường
của ông ta”. Khi Trump thắng cử, giới chỉ trích này đã bị ông loại ra
khỏi bất kỳ vai trò nào trong chính quyền, điều này có thể sẽ xảy ra một lần nữa.
Là một nhà
lãnh đạo chính trị chỉ nghĩ đến việc thu tóm quyền lực, rõ ràng là Trump đã chứng
tỏ rằng mình có khả năng [trong việc này]. Nhưng tính khí nóng nảy khi cầm quyền
đã cho thấy rằng ông thiếu thông mình về cảm xúc, vốn làm nền tảng cho sự thành
công của các tổng thống như Franklin D. Roosevelt và George H.W. Bush.
Như Tony
Schwartz, tác giả cuốn tự truyện của Trump, từng nói: “Ngay từ đầu, tôi đã
nhận ra rằng cảm giác tự cao tự đại của Trump luôn ở trong tình trạng nguy hiểm.
Khi Trump cảm thấy khó chịu, ông phản ứng một cách bốc đồng và phòng thủ, bịa
chuyện để tự biện minh mà không dựa trên sự thật… Đơn giản chỉ vì Trump không
quan tâm đến cảm xúc hoặc không quan tâm đến người khác… Một phần quan trọng của
câu chuyện là bất cứ điều gì mà Trump cho là sự thật mà nó có vào bất kỳ một
ngày nào đó.“ Là tổng thống, do nhu cầu cá nhân, Trump thường bóp méo
động cơ và can thiệp vào các mục tiêu chính sách của ông.
Tính khí của
Trump cũng đã hạn chế trí thông minh tuỳ theo hoàn cảnh. Mặc dù việc thiếu kinh
nghiệm về chính quyền và các vấn đề quốc tế đã khiến cho ông kém trình độ hơn hầu
hết những người tiền nhiệm, nhưng sau đó ông hầu như không quan tâm đến việc bổ
sung những khiếm khuyết trong kiến thức của mình. Tệ hơn nữa, do nhu cầu thường
xuyên trong việc muốn xác nhận giá trị cá nhân đã dẫn ông đến các lựa chọn
chính sách thiếu sót mà nó làm suy yếu các liên minh của Mỹ, ví dụ như sau các
cuộc họp thượng đỉnh năm 2018 với Putin và Kim Jong-un của Bắc Triều Tiên.
Không có
gì thay đổi khi đánh giá về hành vi của Trump như là một cựu tổng thống, Trump
vẫn không sẵn sàng chấp nhận việc thất cử năm 2020 và chiến dịch trở lại Nhà Trắng
sau cuộc bầu cử năm tới đã đưa ra những tuyên bố cực đoan để huy động các nhóm
cử tri trung thành của ông. Nếu ông thành công, đặc điểm duy nhất có thể dự
đoán được trong chính sách đối ngoại của Mỹ sẽ là sự khó lường.
--
Joseph S. Nye, Jr.
Đỗ
Kim Thêm dịch
Joseph S.
Nye, Jr., là giáo sư Đại học Harvard, Cựu trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ.
Cuốn sách gần đây nhất của ông có tựa đề: Do Morals Matter? Presidents and Foreign Policy from FDR to
Trump do Nhà xuất bản Đại học Oxford ấn hành năm 2020.
No comments:
Post a Comment