Năm lối thoát
cho cuộc khủng hoảng Ukraine
Khủng hoảng Ukraine: Giải pháp ngoại giao có ngăn
được chiến tranh?
James
Landale
Phóng viên Ngoại giao
11 tháng 2 2022, 23:28 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/world-60349858
Lực lượng phòng vệ
lãnh thổ trên khắp Ukraine đã chuẩn bị cho một cuộc xâm lược có thể xảy ra của
Nga
Sẽ thật đáng sợ khi phải tính đến viễn cảnh về một
cuộc chiến tranh rộng lớn hơn ở Ukraine. Nếu Nga xâm lược, hàng nghìn người có
thể chết. Nhiều người khác có thể phải rời bỏ quê hương.
Thiệt hại kinh tế sẽ rất nghiêm trọng, thiệt hại
nhân đạo là vô cùng tàn khốc.
Tuy nhiên, Nga vẫn tăng cường lực lượng bao
vây Ukraine, và phương Tây tiếp tục đe dọa hậu quả nghiêm trọng nếu họ bước một
chân qua biên giới.
Vậy có một lối thoát ngoại giao nào, một lối
thoát cho cuộc đối đầu này theo hướng hòa bình và lâu bền không?
Nga bắt đầu tập trận quân
sự với Belarus
Căng thẳng Ukraine: Nga
phong tỏa đường biển, tập trận ồ ạt với Belarus
Khủng hoảng Ukraine-Nga:
Thủ tướng Anh nói về thời điểm hết sức nguy hiểm
Các nhà ngoại giao nói về một "con đường
thoát", một cách mà tất cả các bên có thể ra khỏi con lộ chiến tranh.
Nhưng việc tìm ra một lối đi như vậy quả thực không hề đơn giản.
Bất kỳ sự thỏa hiệp nào đều có cái giá của nó.
Mặc dù vậy, dưới đây là một số lộ trình tiềm năng không liên quan đến quân sự.
.
Phương Tây có thể
thuyết phục Tổng thống Putin rút lui
Theo kịch bản này, các cường quốc phương Tây sẽ
ngăn chặn hiệu quả bất kỳ cuộc xâm lược nào bằng cách thuyết phục Tổng thống
Nga Vladimir Putin rằng thiệt hại sẽ lớn hơn lợi ích đạt được.
Ông ấy sẽ bị thuyết phục rằng thương vong về
người, các lệnh trừng phạt kinh tế và tác động ngoại giao sẽ lớn quá, ngay cả
khi ông ấy đạt được lợi ích quân sự trên chiến trường.
Ông ta sẽ phải lo sợ phương Tây có thể hỗ trợ
một cuộc nổi dậy quân sự ở Ukraine, do đó khiến Nga sa lầy vào một cuộc chiến
tranh tốn kém trong nhiều năm.
Ông Putin sẽ phải tin rằng những tổn thất này
sẽ làm giảm sự ủng hộ trong nước với ông và do đó đe dọa vai trò lãnh đạo của
ông.
Theo cách này, phương Tây cũng sẽ phải cho
phép ông Putin tuyên bố chiến thắng về mặt ngoại giao, tự thể hiện mình là một
nhân vật chính yêu hòa bình, người không sẵn sàng đáp trả quân sự trước các
hành động khiêu khích của Nato.
Ông Putin có thể khẳng định rằng cuối cùng ông
đã thu hút được sự chú ý của phương Tây, những người đưa ra điều mà họ gọi là
"những lo ngại về an ninh hợp pháp" của ông Putin.
Khó khăn với câu chuyện này là ai đó sẽ dễ
dàng lập luận rằng ông Putin đã thất bại. Hành động của ông ta sẽ làm phương
Tây trở lên thống nhất; khiến Nato di chuyển lực lượng đến gần hơn biên giới của
Nga; và khuyến khích Thụy Điển và Phần Lan xem xét việc gia nhập Nato.
Nga đóng quân ở đâu
.
Nato và Nga có thể
đồng ý một thỏa thuận an ninh mới
Mỹ nói sẽ đóng đường ống dẫn
dầu của Nga nếu Ukraine bị xâm lược
Căng thẳng Ukraine: Ba
Lan, Romania, Đức đều lo ngại chiến tranh
Tổng thống Macron nói thỏa
thuận tránh chiến tranh Ukraine là khả thi
Các cường quốc phương Tây đã tuyên bố rõ ràng
rằng họ sẽ không thỏa hiệp về các nguyên tắc cốt lõi, chẳng hạn như chủ quyền
và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine; quyền tìm kiếm vai trò thành viên của Nato; mà
phải có một "cánh cửa mở" cho bất kỳ quốc gia nào muốn tham gia.
Nhưng dù sao thì Mỹ và Nato cũng chấp nhận rằng
điểm chung có thể được tìm thấy trong các vấn đề an ninh lớn hơn của châu Âu.
Điều này có thể bao gồm việc phục hồi các thỏa
thuận kiểm soát vũ khí đã hết hiệu lực để giảm số lượng tên lửa của cả hai bên;
tăng cường các biện pháp xây dựng lòng tin giữa lực lượng Nga và Nato; minh bạch
hơn về các cuộc tập trận quân sự và vị trí đặt tên lửa; và hợp tác thử nghiệm
vũ khí chống vệ tinh.
Nga đã tuyên bố rõ những vấn đề này sẽ không đủ
để thỏa mãn mối quan tâm cốt lõi của họ rằng việc cho phép Ukraine gia nhập
Nato sẽ mang đến hậu quả xấu đối với an ninh của Nga.
Nhưng nếu việc triển khai tên lửa của Nato bị
giảm đáng kể, điều đó có thể giải quyết ít nhất một số lo ngại của Nga.
Ở một khía cạnh nào đó, Putin đã đạt được những
lợi ích ở đây: Châu Âu tham gia vào một cuộc đối thoại an ninh về các điều khoản
của Nga.
.
Ukraine và Nga có
thể phục hồi thỏa thuận Minsk
Đây là một gói thỏa thuận được đàm phán vào
năm 2014 và 2015 tại thủ đô Minsk của Belarus, được tạo ra để chấm dứt cuộc chiến
giữa lực lượng chính phủ và lực lượng nổi dậy do Nga hậu thuẫn ở miền đông
Ukraine.
Rõ ràng là nó đã thất bại - cuộc chiến vẫn tiếp
tục. Nhưng ít nhất nó đặt ra một lộ trình hướng tới ngừng bắn và dàn xếp chính
trị dựa trên một hiến pháp có giá trị liên bang hơn.
Hàng nghìn lính Nga
đã đên Belarus để tham gia cuộc tập trận chung
Các chính trị gia phương Tây đã gợi ý rằng việc
khôi phục hiệp định Minsk giờ đây có thể là một giải pháp cho cuộc khủng hoảng
này.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói Minsk là
"con đường duy nhất cho phép chúng ta xây dựng hòa bình".
Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace nói với
Chương trình BBC Today rằng khôi phục Minsk sẽ là "một cách mạnh mẽ để giảm
leo thang".
Vấn đề là các điều khoản của thỏa thuận còn phức
tạp và có nhiều tranh chấp.
Điện Kremlin yêu cầu Ukraine phải tổ chức bầu
cử địa phương để trao quyền cho các chính trị gia thân Nga. Kyiv muốn Moscow
trước tiên giải giáp và loại bỏ các lực lượng chiến đấu của Nga.
Tranh chấp lớn nhất là về mức độ tự chủ mà
Minsk sẽ trao cho các khu vực ly khai ở Donbas.
Kyiv nói rằng chính phủ tự trị ở mức độ vừa phải.
Moscow không đồng ý và nói rằng Donetsk và Luhansk nên có tiếng nói đối với chính
sách đối ngoại của Ukraine và do đó có quyền phủ quyết đối việc Ukraine trở
thành thành viên của Nato.
Và đó là nỗi sợ hãi lớn ở Kyiv: rằng việc phục
hồi Minsk là cách nhanh nhất cho việc loại trừ Ukraine gia nhập Nato.
.
Ukraine có thể trở
nên trung lập, giống Phần Lan
Ukraine có thể bị thuyết phục để chấp nhận một
số hình thức trung lập?
Đã có những báo cáo - sau đó bị phủ nhận - rằng
các quan chức Pháp đề nghị Ukraine có thể lấy Phần Lan làm hình mẫu.
Phần Lan đã áp dụng chính thức trung lập trong
Chiến tranh Lạnh. Đó là một quốc gia độc lập, có chủ quyền và dân chủ. Nó đã -
và vẫn đang - nằm ngoài Nato.
Điều này có thể hấp dẫn đối với Kyiv? Nó sẽ
tránh được một kết cục quân sự. Về lý thuyết, nó có thể đáp ứng mong muốn của
ông Putin về việc Ukraine không bao giờ gia nhập Nato.
Và liên minh Nato sẽ không phải thỏa hiệp về
chính sách "mở cửa" của mình: Ukraine sẽ có lựa chọn chủ quyền là
không tham gia.
Nhưng liệu Ukraine có ủng hộ điều này? Có lẽ
là không bởi vì sự trung lập sẽ tạo cơ hội mở rộng ảnh hưởng của Nga lên
Ukraine.
Có thể khó thực thi sự trung lập, và liệu Nga
có tuân thủ các điều khoản hay không? Sự trung lập sẽ là một nhượng bộ lớn của
Kyiv, nước sẽ phải từ bỏ khát vọng trở thành thành viên của Nato.
Sự trung lập cũng có thể khiến tư cách thành
viên của Liên minh châu Âu trở nên xa vời hơn.
VIDEO : Ukraine's teenage rock band singing for
peace
https://www.bbc.com/vietnamese/world-60349858
Tình trạng bế tắc
hiện tại có thể giữ nguyên trạng
Có khả năng cuộc đối đầu hiện tại chỉ kéo dài
- nhưng giảm dần cường độ theo thời gian?
Nga có thể từ từ kéo quân về doanh trại, tuyên
bố kết thúc các cuộc tập trận. Nhưng đồng thời rất nhiều thiết bị quân sự có thể
bị bỏ lại, để đề phòng.
Moscow có thể tiếp tục hỗ trợ lực lượng nổi dậy
ở Donbas. Và trong thời gian đó, nền chính trị và kinh tế của Ukraine sẽ tiếp tục
bất ổn bởi mối đe dọa thường xuyên từ Nga.
Đổi lại, phương Tây sẽ duy trì sự hiện diện
tăng cường của Nato ở Đông Âu. Các chính trị gia và nhà ngoại giao của Nato sẽ
tiếp tục thỉnh thoảng tham gia đối thoại với những người đồng cấp Nga - nhưng đạt
được rất ít tiến bộ đáng kể.
Ukraine sẽ tiếp tục đấu tranh. Nhưng ít nhất sẽ
không có chiến tranh toàn diện.
Không có lựa chọn nào trong số này là dễ dàng
hoặc có khả năng xảy ra. Tất cả đều liên quan đến sự thỏa hiệp.
Nỗi sợ hãi ở Kyiv là Ukraine có thể là quốc
gia phải thỏa hiệp nhiều nhất. Tuy nhiên, tính toán là liệu mối đe dọa của cuộc
xung đột tàn khốc là có thật hay không và nếu có, có thể làm gì để tránh xảy
ra.
Dấu hiệu hy vọng duy nhất lúc này là tất cả
các bên dường như vẫn sẵn sàng đàm phán, tuy nhiên không có kết quả. Và càng
đàm phán lâu hơn, thì cánh cửa ngoại giao cho một giải pháp càng mở lâu hơn,
ngay cả khi nó chỉ được hé mở.
-----------------------
TIN LIÊN QUAN
Căng thẳng Ukraine: Nga
phong tỏa đường biển, tập trận ồ ạt với Belarus
11 tháng 2 năm 2022
.
Khủng hoảng Ukraine:
Macron nói Putin cam kết không leo thang
8 tháng 2 năm 2022
.
Căng thẳng Nga-Ukraine: Ba
Lan, Romania, Đức đều lo ngại chiến tranh nổ ra
7 tháng 2 năm 2022
.
Tổng thống Macron nói thỏa
thuận tránh chiến tranh Ukraine là khả thi
7 tháng 2 năm 2022
.
Căng thẳng Ukraine: Mỹ đưa
thêm quân tới Ba Lan, Đức và Romania
3 tháng 2 năm 2022
No comments:
Post a Comment