Monday, February 26, 2018

XA LỘ MỸ NGÀY NAY CÓ CÒN LÀ 'NIỀM TỰ HÀO'? (Tư Mỏ Lết)




Tư Mỏ Lết
February 25, 2018

Chuyên mục xe hơi này đã có lần ca ngợi những con đường xa lộ Mỹ như là biểu tượng của giấc mơ tự do đi lại theo kiểu người Mỹ. Xe Hoa Kỳ thì phải có đường Hoa Kỳ, đem người Hoa Kỳ đi đến khắp các thành phố miền quê, của một đất nước rộng đến gấp 30 lần Việt Nam, kéo dài từ bờ Đại Tây Dương sang bờ Thái Bình Dương.

Thế nhưng, cho dù những con đường xa lộ Mỹ vẫn còn đó, nhưng chất lượng của nó hiện nay không phải là một niềm tự hào, mà là một điểm đáng báo động của người dân và chính phủ Hoa Kỳ.

Trên trang mạng chuyên đề xe hơi Auto Blog www.autoblog.com có một bài viết ghi ngày 21 Tháng Hai, 2018, đã báo động về tình trạng… ổ gà trên xa lộ, một chuyện mà trước giờ chỉ hay bàn tán ở Việt Nam!

Ngay tại Detroit- Chicago, quê hương của nền công nghiệp xe hơi lớn nhất thế giới, những người cư dân tội nghiệp đã phải tự đứng ra lấp đầy các ổ gà trên xa lộ trong đêm tối bằng cát và đá dăm, trong khi cảnh sát phải bảo vệ họ bằng pháo hiệu (flare) báo hiệu, để xe cộ biết đường mà tránh họ ra. Những ai đã từng nghĩ rằng kiểu làm đường thủ công, chắp vá như vậy chỉ diễn ra ở những xứ nghèo như Việt Nam, thì nên… suy nghĩ lại! Dọc theo xa lộ liên bang I-94, hàng chục chiếc xe nằm nối dài trên xa lộ do hư hỏng vì lý do… sụp ổ gà! Còn ở thành phố Pittsburgh – Pennsylvania, những chồng đơn kiện của dân lái xe đã khiến công nhân cầu đường thành phố phải làm việc trong 12 giờ đồng hồ một ngày để lấp những “hố bom” trên xa lộ.

Người dân sống và lái xe ở những tiểu bang khí hậu ôn hòa, không có tuyết như California nên biết là mình đang sướng lắm, vì một trong những nguyên nhân gây ra thảm họa “ổ gà xa lộ” này là thời tiết ngày càng khắc nghiệt. Những ổ gà như vậy thường xuất hiện ở những tiểu bang miền Đông Bắc, sau những mùa đông phủ tuyết trắng. Nhưng năm nay, “mùa ổ gà” đến sớm, do thời tiết thay đổi đột ngột liên tục. Nhiệt độ nhanh chóng từ đóng băng chuyển sang nắng nóng lên đến 70 độ F tại nhiều nơi. Nhiệt độ thay đổi đột ngột như vậy đã làm cho mặt đường, vỉa hè co dãn liên tục, rất dễ bị phá hủy. Thêm vào nữa, tuyết tan, mưa nặng lại càng làm cho công việc sửa chữa mặt đường thêm khó khăn. Mới lấp lỗ thì mưa tuyết lại đổ, phá hoại vật liệu làm đường, và như thế là phải làm lại. Từ Chicago đến New York, đâu đâu cũng nghe đến “mùa ác mộng” của ổ gà. Nhưng lại là năm được mùa của những công ty chuyên sửa đường xá.

Thời tiết chỉ là một nguyên nhân gây ổ gà. Theo giới hữu trách của tiểu bang Maryland, đây là một thí dụ điển hình nhất cho sự xuống cấp của hệ thống cơ sở hạ tầng Hoa Kỳ, ở cả mức độ địa phương lẫn quốc gia. Sau nhiều thập kỷ không được tài trợ ngân sách đúng mức để tu sửa, ngày nay những con đường ổ gà là hậu quả tất yếu. Điều mỉa mai là, những con đường ổ gà này không kiêng nể một ai. Chúng xuất hiện ngay ở Bắc Detroit, ngay trước những nhà máy sản xuất xe hơi Chrysler và Ford khổng lồ tọa lạc, khiến những công ty xe Hoa Kỳ này phải “nóng mặt.” “Đường Hoa Kỳ” xuống cấp nay kéo theo “xe Hoa Kỳ” hư hỏng. Ở Albany New York, số lượng xe bị lủng bánh do ổ gà được công ty kéo xe AAA ghi nhận là gần gấp đôi năm ngoái, với 842 trường hợp chỉ từ ngày 1 đến 19 Tháng Hai năm nay. Đường xá như vậy ai mà muốn mua xe nữa!

Nói về tình trạng đường xá xuống cấp ở Mỹ, đây không phải là một thực tế mới mẻ. Trên trang mạng www.theconversation.com đã có một bài phân tích về hiện trạng của cơ sở hạ tầng Hoa Kỳ so với những quốc gia phát triển khác trên thế giới.

Theo World Economic Forum, trong năm 2017, cơ sở hạ tầng tổng thể của Hoa Kỳ được xếp hạng thứ 12 trên thế giới. Đứng đầu danh sách này là Thụy Sĩ, rồi đến Hong Kong, Singapore, Nhật, Hoà Lan… Điều này gợi ý rằng những quốc gia giàu có, có diện tích nhỏ thì dễ có hệ thống đường xá tốt hơn là quốc gia quá rộng lớn như Mỹ.

Còn theo Hiệp Hội Kỹ Sư Công Chánh Hoa Kỳ, trong 2 năm liên tiếp, hệ thống cơ sở hạ tầng của Mỹ chỉ được cho điểm D+. Năm nay, hiệp hội này khẩn khoản đề nghị chính phủ và các công ty tư nhân hãy dành ra $2 ngàn tỷ trong 10 năm tới để cải tiến cơ sở hạ tầng đã xuống cấp từ lâu. Con số này cũng không cách xa mấy so với ước tính của Tòa Bạch Ốc đưa ra vào ngày 12 Tháng Hai, 2018, đề nghị kế hoạch chi $1.5 ngàn tỷ cho cơ sở hạ tầng, trong đó ngân sách từ liên bang là $200 tỷ trong 10 năm. Với con số chi tiêu khổng lồ như vậy, để được thông qua, giải ngân chắc chắn cần nhiều thời gian. Cho nên đường xá Mỹ sẽ vẫn còn tiếp tục bị “bầm dập.” Một điểm đáng lưu ý nữa: đánh giá cơ sở hạ tầng dựa trên nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm sự hiệu quả, mức độ an toàn, số tiền đầu tư vào… Nước Mỹ xếp hạng nhì trên thế giới trong việc chi tiền cho đường xá, nhưng lại xếp hạng 60 trong tiêu chuẩn đường xá an toàn, do tỉ lệ tử vong cao vì tai nạn lưu thông.

Vấn nạn ổ gà rõ ràng là như vậy. Nhưng mà tại sao chính phủ Hoa Kỳ chưa thể giải quyết được? Vấn đề “đầu tiên” là… “tiền đâu!” Ngân sách Mỹ thâm thủng triền miên từ đời tổng thống này sang tổng thống khác. Tổng Thống Trump mới nhậm chức đã làm một việc nghe chừng là được lòng dân, đó là giảm thuế cho doanh nghiệp. Nhưng ông đồng thời cũng đòi tăng chi đủ thứ, trong đó có 200 tỉ cho cơ sở hạ tầng. Tiền đâu ra? Đã giảm thuế, thì sẽ phải tìm một cách moi tiền từ túi dân theo kiểu khác.

Cũng trên www.autoblog.com ngày 21 Tháng Hai, 2018 đưa tin, chính phủ Trump đã khen ngợi một chương trình thử nghiệm tại tiểu bang Oregon, cho phép đánh “thuế đường” lên các người lái xe tình nguyện dựa trên số mile di chuyển. Đây là một tiểu bang có khuynh hướng Dân Chủ. Những người lái xe sẽ trả 1.7 cent cho một mile di chuyển trên con đường của tiểu bang. Mức này tương đương với họ phải trả $170 tiền thuế trong một năm nếu họ di chuyển 10,000 mile/năm, một con số khá trung bình đối với dân lái xe Mỹ. Theo Tòa Bạch Ốc, đây là một cách lấy tiền thuế dân khá “sáng tạo,” cùng với việc tăng xăng dầu.

Tiền thuế xăng cho liên bang hiện nay là 18.4 cent cho một gallon, đã không tăng mãi từ năm 1993. Đây là nguồn ngân sách chính để dành cho xây dựng và sửa chữa đường xá. Nhưng hiện nay, ngân sách từ thuế xăng dầu không đủ chi, bởi vì xe hơi ngày nay chạy tiết kiệm xăng hơn 20 năm trước khá nhiều. Nghe nói tổng thống Trump ủng hộ việc tăng thuế xăng dầu lên 25 cent một gallon. Và nay là ý tưởng về lấy “thuế đường.” Tuy nhiên, ý tưởng này không làm hài lòng nhiều nhà lập pháp, của kể cả đảng Cộng Hòa vốn có chủ trương giảm thuế. Bởi vì ông Trump giảm thuế cho doanh nghiệp – có nghĩa là giảm thuế cho nhà giàu; trong khi ông lại tăng thuế xăng, thuế đường – tương đương với việc đánh thuế dân thường. Như vậy là kỳ bầu cử cuối năm nay, ông Trump và đảng Cộng Hòa có thể sẽ gặp nguy to!

Câu chuyện dài về những chiếc ổ gà ngày càng nhiều trên xa lộ Hoa Kỳ là thế. Như đã nói trên, nó là hậu quả tất yếu của một hệ thống đường xá đã cũ kỹ, xây dựng trên nửa thế kỷ. Đó không phải là lỗi của chính phủ Trump. Nhưng nó cho thấy việc ông Trump giảm thuế cho doanh nghiệp không chỉ toàn màu hồng như nhiều người nghĩ. Và dân lái xe Mỹ coi chừng sẽ bị moi thêm tiền túi để lấp những ổ gà này trong tương lai mà không hề hay biết. (Tư Mỏ Lết)

----------------------------

February 12, 2018

Dec 19, 2017

 23/12/2017







No comments: