Nga
hy vọng “thoát” đô la Mỹ với ứng dụng BRICS Pay
Thu
Hằng - RFI
Đăng
ngày: 23/10/2024 - 11:49Sửa đổi ngày: 23/10/2024 - 14:01
Tổng
thống Nga Vladimir Putin tự tin không bị cô lập khi đón hơn 20 nguyên thủ quốc
gia đến dự thượng đỉnh BRICS ở Kazan, bên bờ sông Volga từ ngày 22-24/10/2024.
BRICS ngày càng hấp dẫn các nước phương Nam trong bối cảnh Matxcơva tìm thêm đối
tác mới để làm đối trọng với phương Tây và vô hiệu hóa các biện pháp trừng phạt
vì gây chiến ở Ukraina, trong đó có ứng dụng thanh toán BRICS Pay và dự án đồng
tiền chung duy nhất của nhóm 9 nước giúp tránh sử dụng đô la Mỹ.
HÌNH
:
Ảnh
minh họa : Mặt tiền một cửa hàng đổi tiền tại Central, khu thương mại ở Hồng
Kông, Trung Quốc, ngày 06/08/2019. AP - Kin Cheung
Theo trang
Global Times của Trung Quốc ngày 17/10, “các nước thành viên BRICS đang
thử nghiệm một hệ thống thanh toán mới để tăng cường hợp tác”. BRICS Pay là
hệ thống nhắn tin thanh toán độc lập, phi tập trung được các quốc gia thành
viên BRICS phát triển từ nhiều năm nay, theo trang web của BRICS Pay và có thể
so sánh với hệ thống SWIFT của châu Âu. Ý tưởng được hình thành từ năm 2019 và
đạt được nhiều tiến bộ theo ghi nhận trong Tuyên bố Thượng đỉnh lần thứ 12 của
BRICS ở Matxcơva, công bố ngày 17/11/2020.
BRICS
Pay cạnh tranh với SWIFT ?
Đối
với giáo sư Song Wei, Trường Quan hệ Quốc tế và Ngoại giao tại Đại học Ngoại ngữ
Bắc Kinh, “việc triển khai một hệ thống thanh toán như vậy cho BRICS là
việc hiển nhiên” giúp “bảo vệ chủ quyền kinh tế cho các nước
đang phát triển và mở rộng hợp tác kinh tế và thương mại”. Vương Bằng (Wang
Peng), cộng tác viên nghiên cứu tại Viện Khoa học Xã hội Bắc Kinh được Global
Times trích dẫn ngày 17/10, cho rằng hệ thống BRICS Pay sẽ thách thức sự thống
trị của đô la Mỹ trong suốt thời gian dài : “Hệ thống thanh toán BRICS
sẽ giúp giảm sự phụ thuộc vào đô la và cung cấp cho các quốc gia thành viên những
lựa chọn thanh toán thay thế, độc lập và an toàn hơn”.
Ngoài
ra, Trung Quốc cũng là nước được hưởng lợi lớn khi triển khai BRICS Pay. Theo
giáo sư Song Wei, hệ thống thanh toán mới này không chỉ thắt chặt hợp tác kinh
tế giữa các nước BRICS mà còn có thể đóng vai trò thí điểm cho hợp tác đa
phương, bao gồm cả Sáng kiến Vành
đai và Con đường
(BRI), để đáp ứng nhu cầu tạo điều kiện thuận lợi cho các quy định đầu tư liên
quan đến thương mại.
Riêng
với tổng thống Putin, ứng dụng BRICS Pay trở nên quan trọng hơn bao giờ hết kể
từ khi Nga bị loại khỏi hệ thống tin nhắn thanh toán liên ngân hàng SWIFT (Hiệp
hội Viễn thông Tài chính liên ngân hàng toàn cầu) và bị cấm giao dịch bằng đô
la Mỹ, euro. Dù Nga thuyết phục được hai đối tác chính Trung Quốc và Ấn Độ giao
dịch bằng nội tệ của mỗi nước nhưng trong quá trình giao dịch đã nảy sinh không
ít khó khăn, ví dụ đối với Trung Quốc là những quy định liên ngân hàng hoặc với
Ấn Độ là quy đổi đồng rupi. Thêm vào đó là áp lực từ Hoa Kỳ đối với các ngân
hàng Trung Quốc, Ấn Độ, các vương quốc Ả Rập vùng Vịnh, Thổ Nhĩ Kỳ càng gây
thêm phức tạp cho giao dịch giữa Nga với các nước đồng minh phương Nam.
Putin
muốn tạo đồng tiền chung trong nội bộ BRICS
Chính
vì vậy, ông muốn tung ứng dụng này tại thượng đỉnh Kazan và giao dịch bằng một
loại tiền chung. Đó “có thể là một loại tiền tệ tổng hợp, không phải là
tiền tệ chung thực sự mà sẽ là tiền tệ dự trữ”, theo nhận định của Bruno
Cabrillac, tổng giám đốc Quỹ nghiên cứu về Phát triển quốc tế, khi trả lời RFI
ngày 22/10. Còn theo kinh tế gia Alexandre Kateb, BRICS có lẽ sẽ dựa vào tiền ảo
: “Ví dụ, hiện nay có thể đổi rúp lấy nhân dân tệ mà không cần thông
qua đô la. Vì vậy, ý tưởng là tận dụng những tiến bộ công nghệ sử dụng
blockchain và tiền kỹ thuật số nói riêng để xây dựng một hệ thống chặt chẽ hơn
nhiều với các tổ chức, với một số tiêu chuẩn kỹ thuật nhất định…, có thể tạo
thành một giải pháp thay thế cho đô la”.
Tuy
nhiên, chính tổng thống Nga cho rằng “còn quá sớm” để thảo luận
về việc thành lập đồng tiền chung duy nhất của BRICS. Trả lời RFI ngày 21/10, cựu
ngoại trưởng Mauritania, Ahmedou Ould Abdallah, hiện là chủ tịch công ty tư vấn
Centre 4S (Stratégie, Sécurité, Sahel và Sahara), cũng cho rằng việc tạo ra một
loại tiền mới cần nhiều thời gian :
“Hiện
giờ, sức mạnh của đô la, đó chính là nền kinh tế Mỹ và hầu hết các nền kinh tế
lớn của thế giới, như Ả Rập Xê Út, Trung Quốc đều có dự trữ đô la. Điều đó
không có nghĩa là chúng ta không thể thay đổi được nhưng khi nhìn vào lĩnh vực
thương mại thì đô la chiếm đến 60% trao đổi và dự trữ. Nếu thêm vào đó là các
loại ngoại tệ đồng minh của Mỹ như euro, bảng Anh và yên Nhật Bản, thì gần 80%
thương mại toàn cầu được giao dịch bằng các loại tiền tệ này. Ý tưởng tạo thêm
minh bạch, tự do cho các quốc gia và tạo ra các loại tiền tệ thay thế là chuyện
có thể xảy ra, nhưng tôi nghĩ sẽ cần thời gian”.
Giấc
mơ “thoát” đô la Mỹ
Giấc
mơ “thoát” đô la Mỹ của tổng thống Nga hiện giờ lại khiến
Trung Quốc được hưởng lợi nhất. Từ lâu, Bắc Kinh muốn biến nhân dân tệ thành
phương tiện giao dịch quốc tế, cạnh tranh với đô la Mỹ. Nhật báo Pháp Le Monde
ngày 21/10 trích lại phát biểu của nhà chính trị học Nga Alexandre Morozov giảng
dạy tại Đại học Charles ở Praha (CH Séc), trên đài Radio Svoboda ngày 18/10,
theo ông, “nếu vấn
đề từ bỏ đô la được nêu lên thì sẽ nhanh chóng dẫn đến việc nhân dân tệ trở
thành tiền dự trữ, nhưng việc này lại không thỏa mãn bất kỳ nước nào trong
BRICS vì các nước thành viên vẫn gắn bó với nền kinh tế thế giới và dùng đô la
làm ngoại hối dự trữ chính”.
Một
lưu ý khác được giáo sư khoa học chính trị Yamina Tadjeddine-Fourneyron, Đại học
Lorraine (Pháp), nhấn mạnh là giá trị của đồng tiền còn tùy vào niềm tin được cộng
đồng trao cho. Trang Le Journal của CNRS (Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia Pháp)
trích nhận định của giáo sư Pháp trong bài phân tích “Một đồng tiền
mới để lật đô la?” : “Trung Quốc ngày càng cố áp đặt thanh
toán bằng nhân dân tệ trong các giao dịch liên quan. Nhưng khi Trung Quốc không
liên quan đến một giao dịch nào đó, thì đô la Mỹ và euro vẫn được ưu tiên. Có
thể thấy sự phản kháng trong việc chấp nhận nhân dân tệ, điều này có thể lý giải
bằng lý do kinh tế nhưng chủ yếu là vì lý do chính trị. Vì thế ở Việt Nam, nơi
luôn dè chừng với nước láng giềng lớn phương bắc, thì tiền ảo bitcoin hiện được
nhân nhượng hơn là nhân dân tệ”.
Thêm
vào đó, vì không bị ràng buộc bởi các thỏa thuận, thậm chí là không có bất kỳ
hiệp định tự do thương mại nào, các nước thành viên BRICS không có trách nhiệm
với nhau. Đúng là ngày càng có nhiều nước đề nghị gia nhập Ngân hàng Phát
triển mới (NDB), được BRICS thành lập năm 2014 có trụ sở ở Thượng Hải (do cựu
tổng thống Brazil Dilma Rousseff điều hành từ năm 2023) nhưng NDB chỉ có khả
năng cho vay 4 tỉ đô la mỗi năm, chỉ “như muối bỏ bể”, theo nhận định
của nhật báo Pháp Le Monde, so với 100 tỉ đô la được Ngân hàng Thế giới giải
ngân hàng năm.
Ngoài
ra, NDB cũng phải đối phó với nạn tham nhũng cố hữu ở nhiều nước phương Nam,
theo nhận định với RFI của cựu ngoại trưởng Mauritania, Ahmedou Ould Abdallah
: “Việc có ngân hàng BRICS là một điều tốt, nhưng luôn phải đấu tranh
vì sự minh bạch và chống tham nhũng. Một trong những vấn đề lớn ở Nam bán cầu
là tình trạng tham nhũng. Tham nhũng là trở ngại lớn nhất đối với sự phát triển
của các nước đang trỗi dậy, còn nhiều hơn cả so với những khó khăn từ các khoản
vay của Ngân hàng Thế giới. Tham nhũng là trở ngại lớn cho sự phát triển của
nhiều nước châu Phi mà tôi biết, ở vùng Sahel và Trung Phi”.
Ngoài
ra, theo nhận định của phó giáo sư Sarang Shidore, Đại học George Washington,
trong nguyệt san The Nation đăng ngày 15/10, “các nước Nam bán cầu
không hẳn là một đồng minh của phương Tây nhưng cũng không phải là đối thủ. Họ
không tìm cách cản trở mà đi theo thực tiễn đa liên kết trong một thế giới, nơi
quyền bá chủ của Mỹ đang dần bị xói mòn và tương lai của trật tự toàn cầu không
chắc chắn”. Cuối cùng, Nga cũng không hẳn được hưởng lợi từ ngân hàng NDB.
Được Standard & Poor’s trao điểm tín nhiệm tốt AA+, NDB “cũng phải
đối mặt với các biện pháp trừng phạt của phương Tây nhắm vào Matxcơva và đã phải
đình chỉ nhiều dự án đầu tư vào Nga”.
-----------------------------
Các
nội dung liên quan
NGA
- BRICS - THƯỢNG ĐỈNH
BRICS :
Tổng thống Nga phá thế cô lập, tiếp đón hơn 20 nguyên thủ quốc gia đến dự thượng
đỉnh
Tạp
chí Tiêu điểm
BRICS :
Công cụ đàm phán hay khối thống nhất chống bá quyền phương Tây ?
======================================================
.
Thượng
đỉnh BRICS : Tổng thống Nga thúc đẩy hệ thống thanh toán quốc tế mới
Minh Anh - RFI
Đăng
ngày: 23/10/2024 - 13:15Sửa đổi ngày: 23/10/2024 - 14:18
Phát
biểu tại lễ khai mạc thượng đỉnh BRICS, diễn ra tại Kazan, Nga, tổng thống Nga
Vladimir Putin, hôm nay, 23/10/2024, tuyên bố « một thế giới đa cực
mới đang hình thành ». Điều này sẽ cho phép Nga thúc đẩy tham vọng cạnh
tranh với thế bá quyền của phương Tây.
HÌNH
:
Tổng
thống Nga Vladimir Putin (P) tiếp chủ tịch Ngân hàng Phát triển mới (New
Development Bank) Dilma Rousseff tại thượng đỉnh BRICS ở Kazan, Nga, ngày
22/10/2024. AP - Alexander Nemenov
Và
một trong số các mục tiêu hàng đầu của Nga tại Kazan là xúc tiến nhanh hơn nữa
việc hình thành một hệ thống thanh toán ngân hàng thay thế vào lúc Matxcơva
đang hứng chịu nặng nề các trừng phạt của phương Tây do cuộc chiến xâm lược
Ukraina.
Từ
Matxcơva, thông tín viên đài RFI, Anissa El Jabri giải thích :
"Dilma
Roussef, khách mời đầu tiên ở Kazan được thu vào ống kính Nga. Vài phút trao đổi
với Vladimir Putin là những hình ảnh đầu tiên của thượng đỉnh Kazan đã được
phát trên màn ảnh nhỏ.
Bà
có cuộc trao đổi này không là vì với tư cách là cựu tổng thống Brazil mà là với
tư cách chủ tịch Ngân hàng Phát triển mới của BRICS. Dấu hiệu cho thấy tầm quan
trọng của cuộc gặp này là sự hiện diện của nữ thống đốc Ngân hàng Trung ương
Elvira Nabiulina, ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov. Ngay từ đầu, tổng thống Nga
muốn nhắc lại các tham vọng của ông trong việc xây dựng một hệ thống tài chính
thay thế.
Ông
nói : « Việc
tăng thanh toán bằng các đồng tiền quốc gia "cho phép giảm tiền lãi nợ,
gia tăng độc lập tài chính" và giảm thiểu "các rủi ro chính trị bên
ngoài", xóa bỏ càng nhiều càng tốt yếu tố chính trị trong phát triển kinh
tế trong thế giới hiện nay ».
Khi
nói đến « chính trị », nguyên thủ Nga ở đây muốn nói đến các lệnh trừng
phạt do phương Tây đưa ra chống lại Nga. Điện Kremlin gia tăng các nỗ lực ngoại
giao và thúc đẩy hình thành « cây cầu BRICS », một nền tảng thanh toán kỹ
thuật số nhằm lách các kênh tài chính phương Tây".
-------------------------------
Các
nội dung liên quan
PHÂN
TÍCH
Hấp
lực của BRICS là hướng tới một trật tự thế giới mới
TRUNG
QUỐC - BRICS
Thượng
đỉnh BRICS : Trung Quốc muốn thúc đẩy thế giới đa cực và mở rộng ảnh hưởng
trên thế giới
No comments:
Post a Comment