Mình
nghĩ không nhiều người hiểu cụm từ trên. Chắc phải hệ 8x về trước mới đọc truyện,
sau này có phim cùng tên, mình đọc hồi cấp 2 gì đó. Đại khái truyện về việc người
ta phải “bảo tồn” 2 người Mohican (1 tộc người da đỏ ở Mỹ) vào giai đoạn người
da trắng mới tìm ra châu Mỹ. Cuối cùng thì chết cả. Ý muốn nhắc tới những người
cuối cùng của 1 bộ tộc thôi chứ không có ý gì khác. Truyện và phim đều rất hay.
Tại
sao lại là cuối cùng?
Mọi
người cần hiểu về nguyên tắc duy trì 1 tổ chức bất kỳ. Đó là sự gắn kết giữa
các thành viên và cấp trên, cấp dưới. Có mấy kiểu gắn kết, một là đồng lý tưởng.
Có thể là lý tưởng CM, giải phóng dân tộc, tiến lên CNCS, làm từ thiện, hay
cùng tôn giáo, niềm tin…nói chung là sợi dây gắn kết tinh thần.
Loại
gắn kết thứ 2 là vật chất, thường là tiền hay quyền. Sếp nuôi lính bằng lương
cao, ban phát bổng lộc, lợi ích, dự án nọ kia, ngoài ra thì cũng phải có cách
cư xử của đại ca. Ví dụ ra tòa phải nhận tội thay đàn em. Tập thể có lỗi thì nhận
trách nhiệm về mình. Đại khái thế, không thì cho’ nó theo.
Thường
cái cơ bản nhất để duy trì kết nối các tổ chức dân sự phải là bằng vật chất,
tinh thần là giá trị cộng thêm, nếu không phải là cùng tôn giáo. Lý tưởng CM nọ
kia giờ không mấy ai tin, chỉ là biểu diễn với nhau thôi. Cuối cùng vẫn phải là
quyền lợi, theo anh thì tôi được gì?
Như
DN tư nhân (gồm cả nước ngoài) cứ lương cao và đãi ngộ (phúc lợi) tốt thì giữ
được người và có người giỏi. Còn DN hay cơ quan nhà nước, lương buộc phải thấp,
thì giữ người bằng cách tạo điều kiện cho anh em kiếm ngoài thêm đồng ra đồng
vào. Tiền kiếm ngoài đó, nhìn chung đều có thể gọi là tham nhũng. Các em kiếm
được lại cám ơn lên cho đại ca. Đấy là vòng xoáy không thể khác được.
Nếu
đại ca không thể đáp ứng được vật chất nuôi các em thì các em lượn hết, lấy đâu
ra cán bộ!
Vậy
nếu 1 sếp nào không nằm trong vòng xoáy đó, mà tồn tại được, thì phải rơi vào
trường hợp “tâm linh” còn lại. Tức là người ta nể nhau vì giá trị tinh thần, đạo
đức. Nhưng sợi dây gắn kết đó không thể chặt chẽ được như sợi dây vật chất. Vật
chất quyết định ý thức mà, Marx dạy thế rồi. Sự gắn kết đó nhiều khi là biểu diễn,
làm màu, tỏ ra trung thành mà thôi.
Bọn
tư bản giãy mãi không chết chính là vì nó công khai đánh vào phần con của con
người, tức là ràng buộc nhau bằng lợi ích. Tổng thống vận động tranh cử cũng phải
đánh vào lợi ích của cử tri, không thì cho’ nó bầu cho. Giá trị gắn kết tâm
linh vẫn có, nhưng ít thôi, ví dụ như lấy chuẩn đạo đức của bên Công giáo.
Đó
là lý do tại sao có câu: “Nước trong quá thì không có cá. Người sạch quá thì
không có đệ”. Sạch thì không có tiền nuôi đệ, nằm ngoài vòng xoáy nói trên. Đệ
mà cố xoay sở kiếm cắn thì cũng bị thằng khác xử, sếp chả cứu được. Thời buổi
này không có tiền thì không làm được gì. Làm sao lên chức, tạo vây cánh? Bơ vơ
là ở chỗ đó và chẳng còn ai như vậy nữa.
.
No comments:
Post a Comment